Trzynastki za 2011 r.: dłużnik alimentacyjny nie dostanie trzynastki

Wynagrodzenie roczne jest w całości ściągane na poczet zaległości na nieopłacone należności na rzecz rodziny. Ale gdy z zarobków pracownika egzekwowany jest np. kredyt bankowy, część trzynastej pensji trzeba mu wypłacić

Publikacja: 08.02.2012 07:20

Trzynastki za 2011 r.: dłużnik alimentacyjny nie dostanie trzynastki

Foto: Rzeczpospolita

- Trwa u nas okres wypłat trzynastek. Jeden z pracowników ma zajęcie komornicze na alimenty w wysokości łącznie 3200 zł oraz zajęcie administracyjne z tytułu zaległości podatkowych – zostało jeszcze 2500 zł. Jego wynagrodzenie wynosi 3850 zł brutto (ma prawo do podstawowych kosztów i ulgi w PIT). Za styczeń otrzyma premię regulaminową w wysokości 270 zł. W tym miesiącu otrzyma też trzynastkę za 2011 r. w wysokości 4185,22 zł brutto.

Wszystkie wypłaty będą dokonane 10 lutego. Jak zrobić potrącenia? Co z trzynastką? Mamy jeszcze pracownika zatrudnionego na 3/4 etatu z wynagrodzeniem miesięcznym minimalnym 1125 zł (ma prawo do podwyższonych kosztów uzyskania przychodów i nie złożył PIT-2). On również dostanie trzynastkę – 1413,72 zł brutto. Ma zajęcie niealimentacyjne. Czy nagrodę roczną przekazać w całości komornikom?

Pierwszemu pracownikowi należy potrącić całą trzynastkę, ale tylko na poczet alimentów. Pozostałą część potrąceń (resztę alimentów oraz należność niealimentacyjną) ściągamy z wynagrodzenia za pracę, tj. z płacy zasadniczej i premii. U niepełnoetatowca zaś trzynastka będzie chroniona tak jak wynagrodzenie, gdyż ma on zadłużenie inne niż alimenty. Nie można więc zabrać mu 100 proc. rocznej nagrody.

Kolejność ujęć

Nad wynagrodzeniem pracowniczym stoi parasol ochronny. Zabezpiecza przed swobodnym dokonywaniem ujęć ze strony pracodawcy. Organ egzekucyjny może się więc spodziewać, że nie uzyska niczego na poczet długu, jeśli zarobki pracownika nie wykraczają poza część chronioną.

Pensja jest bowiem podwójnie strzeżona. Raz przez wyznaczoną granicę potrącenia i drugi raz dzięki zastosowaniu kwoty wolnej. Ponadto z wynagrodzenia za pracę mogą być egzekwowane tylko określone należności. Są to tzw. potrącenia ustawowe, niewymagające zgody zatrudnionego. Należą do nich:

Izabela Nowacka

Izabela Nowacka

• sumy egzekwowane na mocy tytułów wykonawczych na zaspokojenie świadczeń alimentacyjnych,

• sumy egzekwowane na mocy tytułów wykonawczych na pokrycie należności innych niż świadczenia alimentacyjne,

• zaliczki pieniężne udzielone pracownikowi,

• kary pieniężne przewidziane w art. 108 (porządkowe).

Odliczeń z wynagrodzenia za pracę, po strąceniu składek społecznych, zdrowotnej oraz zaliczki na podatek, dokonuje się w podanej kolejności.

Rozsądkowe granice

Potrącenia mogą być dokonywane w granicach zależnych od rodzaju egzekwowanych świadczeń. Gdy chodzi o:

• alimenty – można zabrać najwyżej 3/5 wynagrodzenia,

• inne należności lub potrącenia zaliczek pieniężnych – potrąceniu podlega nie więcej niż 1/2 pensji.

W razie zbiegu sum na zaspokojenie niealimentacyjnych świadczeń z zaliczkami potrącenia nie mogą łącznie przekraczać 1/2 wynagrodzenia, a wraz z alimentami – 3/5 płacy.

Niezależnie od tych potrąceń kary pieniężne można egzekwować w granicach określonych w  art. 108 k.p. – czyli w razie jednego wykroczenia i za każdy dzień nieusprawiedliwionej nieobecności do wysokości jednodniowego wynagrodzenia, a łącznie kary nie mogą przewyższać 1/10 wynagrodzenia przypadającego pracownikowi do wypłaty po dokonaniu potrąceń na podstawie tytułów wykonawczych i zaliczek.

Kwoty wolne

Przy potrącaniu sum egzekwowanych na mocy tytułów wykonawczych na pokrycie należności innych niż świadczenia alimentacyjne wolna od potrąceń jest kwota w wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę, przysługującego pracownikom zatrudnionym w pełnym wymiarze czasu pracy, po odliczeniu składek na ubezpieczenia społeczne, zdrowotne oraz zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych.

Jeżeli pracownik jest zatrudniony w niepełnym wymiarze czasu pracy, kwotę wolną zmniejszamy proporcjonalnie do wymiaru czasu pracy.

Uwaga!

Kwota wolna nie obowiązuje przy alimentach. Ograniczeniem jest 60 proc. pensji.

W 2012 r. kwota wolna dla pracownika zatrudnionego na pełen etat wynosi 1111,86 zł, przy podstawowych KUP (111,25 zł) oraz złożonym PIT-2 w sprawie stosowania miesięcznej kwoty zmniejszającej podatek (46,33 zł).

Lista płac nr 1

• składki społeczne w części pracownika: 4120 zł x 13,71 proc. = 564,85 zł

• podstawa składki zdrowotnej 4120 zł – 564,85 zł = 3555,15 zł

składka zdrowotna należna ZUS 3555,15 zł x 9 proc. = 319,96 zł

• składka zdrowotna obniżająca zaliczkę na podatek 3555,15 zł x 7,75 proc. = 275,52 zł

• podstawa opodatkowania 3555,15 zł – 111,25 zł = 3443,90 zł; po zaokrągleniu 3444 zł

• zaliczka na podatek (3444 zł x 18 proc.) – 46,33 zł = 573,59 zł

573,59 zł – 275,52 zł = 298,07 zł; po zaokrągleniu 298 zł

• Do wypłaty (netto): 4120 zł – (564,85 zł + 319,96 zł + 298 zł) = 2937,19 zł

Lista płac nr 2 (trzynastka)

Przy jej rozliczaniu nie stosujemy powtórnie kosztów uzyskania ani kwoty zmniejszającej podatek, bo już zostały uwzględnione na pierwszej liście.

• składki społeczne po stronie pracownika 4185,22 zł x 13,71 proc. = 573,79 zł

• podstawa składki zdrowotnej 4185,22 zł – 573,79 zł = 3611,43 zł

• składka zdrowotna należna ZUS 3611,43 zł x 9 proc. = 325,03 zł

• składka zdrowotna obniżająca zaliczkę na podatek 3611,43 zł x 7,75 proc. = 279,89 zł

• podstawa opodatkowania 3611,43 zł; po zaokrągleniu 3611 zł

• zaliczka na podatek 3611 zł x 18 proc. = 649,98 zł

649,98 zł – 279,89 zł = 370,09 zł; po zaokrągleniu 370 zł

• Do wypłaty (netto): 4185,22 zł – (573,79 zł + 325,03 zł + 370 zł) = 2916,40 zł

Potrącenia:

•  Alimenty – łącznie 3200 zł

Trzynastkę zabieramy w całości na spłatę alimentów. Pracownik w ogóle nie odczuje więc jej wypłaty. Po zajęciu trzynastki pozostanie jeszcze zadłużenie w wysokości 283,60 zł (3200 zł – 2916,40 zł); należy je ująć z wynagrodzenia za pracę z listy nr 1.

• Należności inne niż alimentacyjne – 2500 zł

W razie zbiegu alimentów z innymi długami opatrzonymi tytułem wykonawczym granica potrąceń wynosi 3/5, tj. 1762,31 zł (2937,19 zł x 60 proc.), a kwota wolna – 1111,86 zł, czyli:

2937,19 zł – 283,60 zł (reszta alimentów) = 2653,59 zł

Aby nie przekroczyć wyznaczonej granicy potrącenia, na zaspokojenie pozostałej należności wolno przeznaczyć 1478,71 zł (1762,31 zł – 283,60 zł)

Kwota wolna od potrąceń została zachowana: 2653,59 zł – 1478,71 zł = 1174,88 zł.

Przy części etatu

Pracownik zatrudniony na 3/4 etatu ma zajęcie niealimentacyjne. Oprócz wynagrodzenia zasadniczego nabył prawo do trzynastki. W tej sytuacji nagroda roczna podlega ochronie na zasadach ogólnych, z kodeksu pracy. Najpierw zliczymy więc obie należności i ustalimy kwotę netto.

• podstawa wymiaru składek społecznych 1125 zł + 1413,72 zł = 2538,72 zł

• składki społeczne potrącone z dochodu pracownika 2538,72 zł x 13,71 proc. = 348,06 zł

• podstawa składki zdrowotnej 2538,72 zł – 348,06 zł = 2190,66 zł

• składka zdrowotna należna ZUS 2190,66 zł x 9 proc. = 197,16 zł

• składka zdrowotna obniżająca zaliczkę na podatek 2190,66 zł x 7,75 proc. = 169,78 zł

• podstawa opodatkowania 2190,66 zł – 139,06 zł = 2051,60 zł; po zaokrągleniu 2052 zł

• zaliczka na podatek 2052 zł x 18 proc. = 369,36 zł

369,36 zł – 169,78 zł = 199,58 zł; po zaokrągleniu 200 zł

• Do wypłaty (netto): 2538,72 zł – (348,06 zł + 197,16 zł + 200 zł) = 1793,50 zł

Potrącenie:

1/2 z 1793,50 zł = 896,75 zł – granica potrącenia (połowa wynagrodzenia netto przy potrąceniach niealimentacyjnych na podstawie tytułu wykonawczego).

Kwotę wolną od potrąceń ustalamy w wysokości 802,40 zł. Jest to kwota netto wynagrodzenia pracownika, który zarabia minimalną stawkę proporcjonalną do wymiaru czasu pracy, tj. 1125 zł [(1500 zł : 4) x 3]. Z uwzględnieniem zamiejscowych kosztów uzyskania przychodów i bez stosowania kwoty zmniejszającej podatek wynagrodzenie netto równa się kwocie wolnej od potrąceń.

Gdyby nie trzynastka, pracownikowi nie wolno byłoby nic ująć. Gdybyśmy zostawili mu kwotę wolną, naruszyliśmy granicę ujęcia. Dlatego możemy uszczknąć tylko 896,75 zł, a nie 991,10 zł (1793,50 zł – 802,40 zł). Do ręki pracownik otrzyma więc 896,75 zł.

Nagrody bez ochrony

Nagroda z zakładowego funduszu nagród, dodatkowe wynagrodzenie roczne oraz należności przysługujące pracownikom z tytułu udziału w zysku lub w nadwyżce bilansowej podlegają egzekucji na zaspokojenie świadczeń alimentacyjnych do pełnej wysokości. Tak wprost stanowi art. 87 § 5 k.p. Oznacza to, że trzynastka może w całości iść na zadłużenie, ale – uwaga – tylko z tytułu alimentów.

Potrąceń należności z wynagrodzenia pracownika w miesiącu, w którym są wypłacane składniki wynagrodzenia za okresy dłuższe niż jeden miesiąc, dokonuje się od łącznej kwoty wynagrodzenia uwzględniającej te składniki wynagrodzenia. Trzynastka jest składnikiem wynagrodzenia wypłacanym za okresy roczne.

Jeżeli więc w danym miesiącu, obok zwykłej pensji, zostanie wypłacona także ta nagroda roczna, a pracownik ma do spłacenia alimenty, to najlepiej sporządzić osobną listę płac na to świadczenie, by móc – w razie konieczności – całość przekazać wierzycielowi. Natomiast gdy do potrącenia są inne należności, trzynastka podlega ochronie tak jak wszystkie składniki płacowe.

Wówczas należy zliczyć wszystko, co pracownik wypracował, ustalić kwotę netto i dopiero wtedy przystąpić do dalszych odliczeń z uwzględnieniem kwot wolnych i granic.

Ujęcia u pełnoetatowca

Pracownik z dwoma rodzajami potrąceń przymusowych zarobił w styczniu 4120 zł brutto (pensja + premia). Do tego nabył prawo do dodatkowego wynagrodzenia rocznego w wysokości 4185,22 zł.

Pierwszy krok to sprowadzenie tych sum do wartości netto. Aby prawidłowo dokonać potrącenia, trzynastkę rozliczymy osobno, sprawdzając tym samym, ile alimentów pozostanie do spłaty z wynagrodzenia chronionego.

Czytaj także w serwisie:

Sfera budżetowa

»

inne tematy

»

Trzynastki

- Trwa u nas okres wypłat trzynastek. Jeden z pracowników ma zajęcie komornicze na alimenty w wysokości łącznie 3200 zł oraz zajęcie administracyjne z tytułu zaległości podatkowych – zostało jeszcze 2500 zł. Jego wynagrodzenie wynosi 3850 zł brutto (ma prawo do podstawowych kosztów i ulgi w PIT). Za styczeń otrzyma premię regulaminową w wysokości 270 zł. W tym miesiącu otrzyma też trzynastkę za 2011 r. w wysokości 4185,22 zł brutto.

Pozostało jeszcze 95% artykułu
Dobra osobiste
Dariusz Pluta: Proces wyborczy Nawrocki-Onet byłby niewydolny
Materiał Promocyjny
VI Krajowe Dni Pola Bratoszewice 2025
Spadki i darowizny
Co decyduje o zaliczeniu darowizny do schedy spadkowej? Ważne orzeczenie SN
Praca, Emerytury i renty
Zwolniona za uderzenie podwładnego w miejsca intymne, dostała odszkodowanie
Dobra osobiste
Profesor UJ: Sprawę Karola Nawrockiego należy zbadać jak najszybciej
Materiał Promocyjny
Cyberprzestępczy biznes coraz bardziej profesjonalny. Jak ochronić firmę
Nieruchomości
Część wywłaszczonych pod drogi ma szansę na więcej odszkodowania
Materiał Promocyjny
Pogodny dzień. Wiatr we włosach. Dookoła woda po horyzont