Kiedy zwrot opłaty skarbowej, a kiedy stwierdzenie jej nadpłaty

Cechą charakterystyczną opłaty skarbowej jest jej ekwiwalentność. Należy przez to rozumieć pewnego rodzaju zapłatę za żądanie wykonania określonej czynności lub wydanie określonego dokumentu przez organ, do którego takie żądanie jest kierowane. To w istotny sposób odróżnia opłatę od podatków, które co do zasady nie posiadają tej cechy. Z tych też powodów w stosunku do opłaty skarbowej ma także zastosowanie instytucja jej zwrotu.

Zaświadczenia, zezwolenia

Właściwymi w sprawach opłaty skarbowej są samorządowe organy podatkowe, a więc wójt, burmistrz lub prezydent miasta. Opłacie tej podlegają:

- ?czynności urzędowe dokonane w indywidualnej sprawie na podstawie zgłoszenia lub na wniosek,

- ?wydanie zaświadczenia na wniosek,

- ?wydanie zezwolenia (pozwolenia, koncesji),

- ?złożenie dokumentu stwierdzającego udzielenie pełnomocnictwa lub prokury ?albo jego odpisu, wypisu ?lub kopii – w sprawie z zakresu administracji publicznej lub w postępowaniu sądowym.

Opłacie skarbowej podlega również dokonanie czynności urzędowej, wydanie zaświadczenia oraz zezwolenia (pozwolenia) przez podmiot inny niż organ administracji rządowej i samorządowej, w związku z wykonywaniem zadań z zakresu administracji publicznej. Podlega jej także złożenie w takim podmiocie dokumentu stwierdzającego udzielenie pełnomocnictwa lub prokury albo jego odpisu, wypisu lub kopii.

Kto jest zobowiązany

Zobowiązanymi do zapłaty opłaty skarbowej są zarówno osoby fizyczne, osoby prawne, jak i jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej, jeżeli wskutek dokonanego przez nie zgłoszenia lub na ich wniosek dokonuje się czynności urzędowej albo jeżeli na ich wniosek wydaje się zaświadczenie lub zezwolenie (pozwolenie, koncesję). A w przypadku złożenia dokumentu, stwierdzającego udzielenie pełnomocnictwa lub prokury albo jego odpisu, wypisu lub kopii – w sprawie z zakresu administracji publicznej lub w postępowaniu sądowym – zobowiązanie do zapłaty ciąży na mocodawcy, pełnomocniku, przedsiębiorcy lub prokurencie.

Obowiązek zapłaty opłaty skarbowej powstaje między innymi z chwilą:

- ?dokonania zgłoszenia lub złożenia wniosku o dokonanie czynności urzędowej,

- ?złożenia wniosku o wydanie zaświadczenia,

- ?złożenia wniosku o wydanie zezwolenia (pozwolenia, koncesji),

- ?złożenia dokumentu stwierdzającego udzielenie pełnomocnictwa lub prokury oraz od jego odpisu, wypisu lub kopii.

Ważne

Ustawa o opłacie skarbowej przewiduje możliwość zapłaty opłaty skarbowej w kasie właściwego organu podatkowego lub na jego rachunek, a także dopuszcza możliwość jej poboru ?w drodze inkasa, za pośrednictwem wyznaczonych do tego celu inkasentów.

Dwie możliwości

Przepisy ustawy o opłacie skarbowej (dalej ustawa) przewidują jej zwrot. W art. 9 ust. 1 określono dwa przypadki, w których to następuje. Katalog przesłanek określonych w tym przepisie jest zamknięty. Należy zaznaczyć, że chodzi tu o zwrot całej kwoty, a nie jedynie części uiszczonej opłaty.

Zwrot opłaty skarbowej wniesionej w celu dokonania czynności urzędowej następuje wtedy, gdy pomimo zapłacenia jej nie dokonano tej czynności (art. 9 ust. 1 pkt. 1 ustawy). Nie są przy tym istotne tego przyczyny, w szczególności czy odpowiedzialność w tym zakresie ponosi organ, czy też nie jest możliwe wskazanie podmiotu odpowiedzialnego za taki stan. I właśnie przyjęcie takiego rozwiązania podkreśla cechę ekwiwalentności opłaty skarbowej, a jej wniesienie powinno sprawić, że zostanie dokonana określona czynność urzędowa (osiągnięty zatem zostanie określony rezultat). Brak takiego rezultatu może zatem skutkować zwrotem uprzednio wniesionej opłaty skarbowej.

Przykład:

Podmiot rozpoczynający działalność gospodarczą dokonuje zgłoszenia rejestracyjnego w zakresie podatku od towarów i usług na formularzu  VAT-R. Prawidłowo wypełniony i podpisany formularz należy złożyć przed dniem wykonania pierwszej czynności podlegającej opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Jak również przed dniem, w którym podatnik traci prawo do zwolnienia lub przed początkiem miesiąca, w którym podatnik rezygnuje ze zwolnienia. Dodatkowo należy uiścić opłatę skarbową w wysokości 170 zł od dokonania czynności urzędowej, jaką jest potwierdzenie zgłoszenia rejestracyjnego obowiązku w podatku od towarów i usług. Organ podatkowy na podstawie zgłoszenia rejestracyjnego VAT-R winien wydać: potwierdzenie zarejestrowania podatnika podatku od towarów i usług jako podatnika VAT czynnego na formularzu VAT-5. Gdyby okazało się, że z jakiegoś powodu urząd skarbowy nie wydał tego potwierdzenia, podatnik może ubiegać się o zwrot zapłaconej opłaty skarbowej.

Drugi przypadek zwrotu opłaty skarbowej (art. 9 ust. 1 pkt 2 ustawy) dotyczy sytuacji, w której pomimo zapłacenia tej opłaty nie wydano zaświadczenia lub zezwolenia (pozwolenia, koncesji). Także i w tym przypadku ustawodawca nie uzależnia zwrotu opłaty skarbowej od przyczyny, która spowodowała niewydanie zaświadczenia lub zezwolenia (pozwolenia, koncesji).

W szczególności mogą to być: brak określonych przesłanek po stronie wnioskującego wydanie takiego aktu (podmiot z przyczyn formalnych nie może uzyskać stosownego aktu) albo braki formalne w złożonej dokumentacji (niekompletna dokumentacja) lub np. konieczność udzielenia ograniczonej liczby koncesji, a wyłonienie tylko niektórych podmiotów, którym zostanie udzielona koncesja, następuje w drodze przetargu.

Przykład:

Podatnik złożył wniosek o wydanie zaświadczenia o niezaleganiu w VAT. Uiścił opłatę skarbową. Organ podatkowy jednak w ustawowym terminie nie wydał takiego zaświadczenia, choć nie istniały żadne przeszkody. Jest podstawa do wnioskowania o jej zwrot.

Z art. 9 ust. 2 ustawy o opłacie skarbowej wynika, że zwrot może nastąpić wyłącznie na wniosek.

Jaka procedura

W przypadku złożenia wniosku o zwrot opłaty skarbowej, przed wydaniem decyzji w tej sprawie, organ podatkowy wzywa organ, do którego złożono wniosek lub zgłoszenie albo któremu taki wniosek lub zgłoszenie przekazano, a który nie dokonał czynności urzędowej, nie wydał zaświadczenia lub zezwolenia (pozwolenia, koncesji), do przekazania:

- ?wniosku lub zgłoszenia albo ich poświadczonych kopii,

- ?dokumentu potwierdzającego niedokonanie czynności urzędowej, niewydanie zaświadczenia lub niewydanie zezwolenia (pozwolenia, koncesji),

- ?pozostających w aktach  uwierzytelnionej kopii dowodu zapłaty albo dowodu zapłaty opłaty skarbowej, albo kopii dowodu zapłaty tej opłaty.

Jeżeli wniosek o zwrot opłaty skarbowej został złożony do organu, który nie dokonał czynności urzędowej, nie wydał zaświadczenia lub zezwolenia, organ, przekazując ten wniosek organowi podatkowemu, załącza dokumenty, o których mowa wyżej.

Przykład:

Podatnik złożył wniosek o zwrot opłaty skarbowej do urzędu skarbowego, który nie potwierdził zarejestrowania podatnika podatku od towarów i usług jako podatnika VAT. W takiej sytuacji wniosek ten urząd skarbowy będzie zobowiązany przekazać właściwemu wójtowi (burmistrzowi, prezydentowi), bo to on zobowiązany będzie do załatwienia takiego wniosku.

W jaki sposób

Zwrot opłaty skarbowej następuje w gotówce lub na rachunek bankowy wnioskodawcy po uprzednim wydaniu decyzji określającej wysokość zwrotu, a jeżeli obowiązek zapłaty opłaty skarbowej ciążył solidarnie na określonych podmiotach, decyzję o zwrocie wydaje się wszystkim solidarnie zobowiązanym do jej zapłaty, natomiast zwrot opłaty skarbowej następuje na rzecz jednej z tych osób lub jednostek, określonej w decyzji o zwrocie.