Publiczne pieniądze miały być dla ludzi, a wydano je na świnie

Mechanizm powstawania takich funduszy wyjaśnił dr Paweł Wojciechowski, przewodniczący rady programowej IFP i były minister finansów. – Zwykle gdy pojawia się pomysł wydania na coś pieniędzy, to powinien mu towarzyszyć pomysł na ich zdobycie. W tym przypadku znaleziono wehikuł wydatkowy w postaci emisji obligacji BGK z gwarancją Skarbu Państwa – przypomniał Wojciechowski. Dodał, że w sprawach każdego takiego funduszu finansowanego z pieniędzy uzyskanych z emisji obligacji BGK było kilku decydentów i dysponentów uzyskanych środków, ale żaden z nich nie ponosił odpowiedzialności za ich wydatkowanie.

– W ten sposób pieniądze z funduszu na zwalczanie skutków pandemii Covid-19 i owszem, szły na cele epidemiczne, ale chodziło o walkę z afrykańskim pomorem świń – zauważył Wojciechowski, dodając, że podobnych przypadków dowolnego wydawania pieniędzy z pozabudżetowych funduszy było znacznie więcej.

Takie praktyki znamionowały zwłaszcza ośmioletnie rządy Prawa i Sprawiedliwości, ale – jak zauważył prof. Michał Bitner, prawnik z Uniwersytetu Warszawskiego – takie praktyki zaczęto stosować już znacznie wcześniej. – Przecież już w 2004 roku stworzono Krajowy Fundusz Drogowy. A przy tym nie przestrzega się podstawowych zasad przejrzystości finansów publicznych, ujętych w standardach Międzynarodowego Funduszu Walutowego – zauważył Bitner.

Jak zauważył dr Sławomir Dudek, prezes i główny ekonomista IFP, bez jawności i jednolitości zarządzania finansami państwa nie można mówić o demokracji. – Dlatego należy skończyć z funduszowaniem za pomocą BGK, fundusze te spłacić i powoli wygaszać – zaproponował Dudek, zastrzegając, że taki proces trzeba przeprowadzić stopniowo, a może zająć on wiele lat.

Według założeń „mapy drogowej” przedstawionej przez IFP uzdrowienie dzisiejszej sytuacji, urągającej zasadom konstytucyjnym i logice ekonomicznej, wymaga czterech kroków. Po pierwsze, należy wyeliminować wydatki pozabudżetowe. Równolegle należy wprowadzić gwarancje odporności systemu na „kreatywną księgowość” sprzyjającą wyprowadzaniu publicznego grosza poza budżetem. Trzecim elementem powinien być zrozumiały i przejrzysty system podatkowy. Państwo powinno przy tym publikować jawne i regularne raporty o prawdziwym stanie finansów publicznych.