Wyższe wynagrodzenia i konkursy na delegacje. Szykuje się rewolucja w delegowaniu sędziów

Chodzi o projekt nowelizacji prawa o ustroju sądów powszechnych, nad którym pracuje Ministerstwo Sprawiedliwości. Konsultowane i opiniowane od końca października przepisy mają dwa zasadnicze cele: umożliwienie sędziom orzekania po 65. roku życia bez konieczności uzyskiwania zgody KRS oraz ograniczenie w delegowaniu sędziów. I właśnie tę drugą część projektu oceniła w ostatnich dniach komisja kodyfikacyjna.

Reforma delegacji sędziowskich. Ministerstwo Sprawiedliwości chce znacznie ograniczyć delegowanie sędziów do pracy poza sądami

Proponowane w tym zakresie przez resort zmiany przewidują przede wszystkim ograniczenie do czterech lat maksymalnego czasu pozaorzeczniczej delegacji sędziego do Ministerstwa Sprawiedliwości, Biura Krajowej Rady Sądownictwa i Krajowej Szkoły Sądownictwa i Prokuratury. Projekt zakłada przy tym wprowadzenie swoistej karencji delegacji, co oznacza, że ponowne delegowanie sędziego do pracy poza sądem będzie możliwe dopiero po upływie okresu równego zakończonej delegacji. Rozwiązanie to ma wyeliminować delegacje bezterminowe albo następujące jedna po drugiej. Resort chce też umożliwić delegowanie do pełnienia czynności administracyjnych w Ministerstwie Sprawiedliwości sędziów w stanie spoczynku.

Czytaj więcej

Sądy i trybunały

Resort Waldemara Żurka chce przywrócić przepisy sprzed rządów PiS

Sędziowie po ukończeniu 65. roku życia będą mogli dalej wychodzić na sale rozpraw. Nie będą to te...

Kierunek tych rozwiązań co do zasady pozytywnie ocenia komisja kodyfikacyjna sądownictwa i prokuratury. Eksperci proponują jednak przy tym wprowadzenie kilku istotnych korekt dotyczących głównie delegacji orzeczniczych sędziów, czyli delegowania między sądami.

Komisja postuluje przede wszystkim uniemożliwienie arbitralnego odwołania sędziego z takiej delegacji i zapewnienie sądowej kontroli decyzji ministra o przedwczesnym zakończeniu delegowania sędziego do innego sądu. Rozwiązanie to ma zapewnić zgodność polskich przepisów z prawem Unii Europejskiej i dostosować je do orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości UE.

Komisja kodyfikacyjna proponuje konkursy na delegacje sędziowskie i zmiany w wynagradzaniu delegowanych sędziów

Eksperci chcą też wprowadzenia konkursów na wszelkie delegacje orzecznicze i pozaorzecznicze. – Takie rozwiązanie, w którym dokonanie delegowania sędziego musi zostać poprzedzone przeprowadzeniem konkursu wyłaniającego kandydata, który posiada kwalifikacje predestynujące go do objęcia stanowiska na podstawie delegacji, zapewni równość praw wszystkich sędziów, większą przejrzystość udzielania delegacji oraz możliwość porównywania spełnienia przez poszczególnych kandydatów przesłanek udzielenia delegacji – przekonuje komisja kodyfikacyjna.

Zdaniem członków tej komisji należy zmienić też zasady wynagradzania sędziów delegowanych do orzekania w sądach wyższego rzędu. Obecnie przysługuje im bowiem dodatek w wysokości 12,5 proc. podstawy wynagrodzenia zasadniczego przez pierwsze sześć miesięcy delegacji i 20 proc. dodatek po tym czasie.

– Takie rozwiązanie utrzymuje nierówność w sposobie określania wynagrodzeń sędziów pełniących obowiązki w tym samym sądzie. Jest zatem w sposób oczywisty sprzeczne z zasadą równego traktowania i prawem do jednakowego wynagrodzenia za tę samą pracę. Tym bardziej, gdy wziąć pod uwagę, że w okresie delegacji sędzia jest zmuszony do zwiększonego nakładu pracy w związku z koniecznością zakończenia spraw rozpoznawanych w macierzystym sądzie, a mimo to w okresie delegacji nie otrzymuje wynagrodzenia adekwatnego do pełnionych obowiązków orzeczniczych w sądzie, do którego został delegowany – twierdzi komisja.

Eksperci proponują, żeby sędziowie na delegacjach orzeczniczych otrzymywali takie wynagrodzenie – z uwzględnieniem stażu na stanowisku sędziowskim – jakie otrzymują sędziowie w sądzie, do którego są delegowani. – Odmienne rozwiązanie, czyli różnicowanie wynagrodzenia sędziów orzekających w tym samym sądzie za pomocą kryterium innego niż staż i pełnione funkcje, nie znajduje w ocenie komisji żadnego uzasadnienia – czytamy w opinii.

Poza tym komisja chce też sprecyzowania kryteriów uzasadniających udzielenie delegacji orzeczniczej na czas określony albo nieokreślony. Eksperci opowiadają się też przeciwko zwolnieniu sędziów delegowanych do KSSiP od orzekania w sądach. Takie rozwiązanie proponuje bowiem w projekcie ministerstwo. W ocenie komisji jest to sprzeczne z założeniem, aby nie zastępować pracowników osobami delegowanymi z sądów.