„Miś" czy „nie–miś"? Oto jest pytanie
Wspomniany obowiązek dotyczy tylko dużych przedsiębiorców przez co należy rozumieć każdego przedsiębiorcę niebędącego MŚP. Jednocześnie, zgodnie z ustawą status MŚP ocenia się w oparciu o zasady zawarte w załączniku do unijnego Rozporządzenia nr 651/2014 z dnia 17 czerwca 2014 r. uznającego niektóre rodzaje pomocy za zgodne z rynkiem wewnętrznym w zastosowaniu art. 107 i 108 Traktatu. Zgodnie z tymi zasadami za MŚP uznawani są przedsiębiorcy, którzy zatrudniają mniej niż 250 pracowników i których roczny obrót nie przekracza 50 milionów euro, lub roczna suma bilansowa nie przekracza 43 milionów euro.
Z pozoru kryteria ustalania statusu przedsiębiorcy na potrzeby stosowania przepisów o przeciwdziałaniu zatorom płatniczym wydają się być tożsame z kryteriami przyjętymi w ustawie Prawo przedsiębiorców. Pomimo tego, w praktyce po stronie przedsiębiorców pojawiały się wątpliwości dotyczące tego, czy obejmuje ich obowiązek składania oświadczenia. W rzeczywistości, w odróżnieniu od zasad określonych w Prawie przedsiębiorców, w procesie ustalania statusu przedsiębiorcy na gruncie przepisów o zatorach płatniczych należy brać pod uwagę nie tylko dane dotyczące podmiotu będącego bezpośrednio stroną transakcji (np. spółkę będącą dłużnikiem), ale również dane przedsiębiorstw powiązanych i partnerskich. Przedsiębiorstwa powiązane obejmują m.in. podmioty dysponujące większością głosów na zgromadzeniu udziałowców, prawem wyznaczania większości członków organu lub wywierające dominujący wpływ na podmiot na podstawie umowy. Z kolei przedsiębiorstwa partnerskie obejmują udziałowców dysponujących samodzielnie lub wspólnie z przedsiębiorstwem powiązanym co najmniej 25% kapitału innego przedsiębiorstwa oraz spełniających dodatkowe warunki wskazane we wspomnianym unijnym Rozporządzeniu.
W praktyce oznacza to, że np. spółki, które samodzielnie prowadzą działalność na niewielką skalę, ale należą do dużych grup kapitałowych również mogą zostać uznane za dużego przedsiębiorcę. W celu potwierdzenia tego statusu muszą one jednak dokonać analizy swoich powiązań i, jeśli to konieczne, pozyskać wybrane informacje od podmiotów powiązanych i partnerskich.
Transakcje z podmiotami zagranicznymi
W pierwszych tygodniach stosowania ustawy pewne wątpliwości przedsiębiorców budziły również transakcje z podmiotami zagranicznymi. W tym kontekście trzeba zauważyć, że ustawa o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych wprost wskazuje, że jej przepisy stosuje się również do transakcji, w których stronami są oddziały i przedstawicielstwa przedsiębiorców zagranicznych, a także do przedsiębiorcy z państw należących do Europejskiego Obszaru Gospodarczego i Szwajcarii. W praktyce obowiązek składania oświadczenia może obejmować np. zagranicznego kontrahenta polskiego przedsiębiorcy.
Oświadczenia i ich weryfikacja
Oświadczenie składa się drugiej stronie transakcji handlowej w formie, w jakiej jest zawierana sama transakcja, najpóźniej w momencie jej zawarcia. W praktyce oświadczenie o posiadaniu statusu dużego przedsiębiorcy może zostać zawarte w samej umowie. Niezłożenie przez dłużnika oświadczenia albo złożenie oświadczenia niezgodnego ze stanem rzeczywistym stanowi wykroczenie karane grzywną do 5 tys. złotych.
Ponadto, ustawa pośrednio nakłada na dużych przedsiębiorców obowiązek weryfikacji statusu swoich kontrahentów. W przypadku braku dołożenia należytej staranności w tym zakresie duże firmy nie mogą powoływać się na niezgodne z prawdą oświadczenia mniejszych kontrahentów co do ich statusu jako dużego przedsiębiorcy. Przepis ten ma na celu ograniczenie możliwości wywierania przez duże firmy presji na mniejszych kontrahentach do składania niezgodnych z prawdą oświadczeń.