Zatrudniam 25 osób. Pracownik (umowa na czas nieokreślony) przebywał w ostatnich sześciu miesiącach na kilku zwolnieniach lekarskich (dwa tygodnie każde). Obecnie trzeci tydzień też korzysta z tzw. chorobowego. Mam jednak informację, że w rzeczywistości prawdopodobnie nie chorował i nie choruje, gdyż w czasie zwolnienia pracował i nadal pracuje u konkurencji, dorabiając do wynagrodzenia. Ta sytuacja dezorganizuje pracę w mojej firmie. Co mogę zrobić, aby pracownik nie nadużywał zwolnienia i wrócił do pracy? Czy mogę rozwiązać z nim angaż bez wypowiedzenia? – pyta czytelnik.
Prawdopodobnie wielokrotne i cykliczne nieobecności w pracy z powodu zwolnień lekarskich (w tym bieżąca absencja) związane były ze świadczeniem pracy na rzecz innego podmiotu, a nie z leczeniem. W tej sytuacji warto przeprowadzić kontrolę prawidłowości wykorzystywania zwolnienia lekarskiego. Samodzielnie ma prawo zrobić to tylko ten pracodawca, który zatrudnia powyżej 20 ubezpieczonych. Uprawnienie to wynika z § 1 ust. 1 rozporządzenia ministra pracy i polityki socjalnej z 27 lipca 1999 r. w sprawie szczegółowych zasad i trybu kontroli prawidłowości wykorzystywania zwolnień lekarskich od pracy oraz formalnej kontroli zaświadczeń lekarskich (DzU nr 65, poz. 743, dalej rozporządzenie).
Jaka procedura
Czytelnik może więc samodzielnie przeprowadzić taką kontrolę. Ma prawo też upoważnić do tego innego pracownika (np. działu kadr). Wówczas wystawia mu pisemne upoważnienie zgodne ze wzorem, jaki określa załącznik do rozporządzenia. Zasadniczo kontrolę można wykonać w miejscu zamieszkania czy pobytu pracownika, ale także w punkcie jego domniemanego zatrudnienia. Rzecz jasna pracownika nie należy uprzedzać o takim sprawdzeniu, gdyż chodzi o wykazanie i udowodnienie, że narusza prawo. W trakcie kontroli szef (albo upoważniony pracownik) spisuje protokół, wskazując nieprawidłowości. Pracownik powinien zapoznać się z tym dokumentem i wpisać swoje uwagi. Potem pracodawca doręcza protokół właściwej miejscowo jednostce ZUS. Ta wyda stosowną decyzję administracyjną. Jeżeli oddział ustali, że pracownik czytelnika pracował w czasie zwolnienia lekarskiego na rzecz innego pracodawcy, utraci on prawo do zasiłku chorobowego za cały okres zwolnienia.
Z kolei zatrudniający poniżej 20 pracowników mogą zainicjować postępowanie kontrolne dotyczące nieprawidłowego wykorzystania zwolnienia lekarskiego. Uruchamia je odpowiedni wniosek złożony we właściwej jednostce ZUS.
Aut bez automatu
Zasadniczo wykorzystywanie zwolnienia lekarskiego niezgodnie z jego przeznaczeniem, a nawet wyciągnięcie wobec etatowca konsekwencji w postaci utraty prawa do zasiłku chorobowego, uzasadnia rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia z art. 52 § 1 pkt 1 k.p. tylko wtedy, gdy pracownikowi można przypisać winę co najmniej w postaci rażącego niedbalstwa. Tak orzekł Sąd Najwyższy w wyroku z 21 października 1999 r. (I PKN 308/99).
