Rada Ministrów ostatniego dnia lutego przyjęła przedłożony przez ministra sprawiedliwości projekt ustawy o roszczeniach o naprawienie szkody wyrządzonej przez naruszenie prawa konkurencji. Nowe przepisy wprowadzają szereg ułatwień dla poszkodowanych i mogą okazać się, obok dotychczas istniejących publicznoprawnych mechanizmów, skutecznym prywatnoprawnym środkiem do walki z naruszeniem prawa konkurencji.
Projekt ustawy ma na celu transpozycję dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/104/EU z 26 listopada 2014 r. regulującej dochodzenie roszczeń odszkodowawczych z tytułu naruszenia prawa konkurencji. Głównym założeniem dyrektywy jest przyznanie prawa do odszkodowania osobom fizycznym i prawnym bez względu na to, czy łączą je bezpośrednie stosunki umowne z przedsiębiorstwem będącym sprawcą naruszenia oraz niezależnie od tego, czy organ ochrony konkurencji stwierdził wcześniej naruszenie prawa (ang. private enforcement).
Według dotychczasowego stanu prawnego, sprawca naruszenia konkurencji ponosi odpowiedzialność na ogólnych zasadach odpowiedzialności deliktowej. W projekcie ustawy, aby ułatwić dochodzenie roszczeń odszkodowawczych przez poszkodowanych naruszeniem konkurencji, wprowadzono szczególne zasady dochodzenia odszkodowania z tego tytułu, w szczególności szereg domniemań prawnych.
Sprawca będzie zobowiązany do naprawienia szkody wyrządzonej komukolwiek przez naruszenie prawa konkurencji. Poniesie odpowiedzialność za szkody nie tylko wobec osób bezpośrednio dotkniętych skutkami zdarzenia szkodzącego, ale także wobec pośrednio poszkodowanych. Ustawa ma obejmować swoim zakresem dochodzenie roszczeń za szkody wyrządzone przez każde naruszenie prawa konkurencji, bez względu na to czy wpływa ono na rynek unijny, czy jedynie na rynek krajowy.
Polska transpozycja dyrektywy przewiduje odpowiedzialność sprawcy naruszenia na zasadzie winy przy jednoczesnym przyjęciu wzruszalnego domniemania, że sprawca ponosi winę za naruszenie prawa konkurencji. Projekt wprowadza także kolejne domniemanie mające na celu ułatwienie dochodzenia naprawienia szkody przez nabywcę pośredniego, zgodnie z którym, jeżeli skutkiem naruszenia konkurencji jest nadmierne obciążenie dla nabywcy bezpośredniego (rozumiane jako różnica między ceną faktycznie zapłaconą a ceną, która obowiązywałaby, gdyby nie doszło do naruszenia prawa konkurencji), to domniemywa się, że takie nadmierne obciążenie zostało przerzucone na nabywcę pośredniego. Na domniemanie to może się powoływać jedynie nabywca pośredni – na domniemanie to nie może zatem powołać się sprawca naruszenia, przeciwko któremu nabywca bezpośredni dochodzi roszczenia o naprawienie szkody.