W tym drugim przypadku pracodawca musi udzielić czasu wolnego od pracy najpóźniej do końca okresu rozliczeniowego w wymiarze o połowę wyższym niż liczba przepracowanych godzin nadliczbowych. Jednocześnie nie może to spowodować obniżenia wynagrodzenia należnego pracownikowi za pełny miesięczny wymiar czasu pracy.
Podanie podwładnego
Wniosek etatowca o udzielenie mu czasu wolnego za godziny nadliczbowe nie jest wiążący dla pracodawcy. Nie musi go zatem uwzględnić ani też uzasadniać decyzji odmownej.
Jeżeli jednak szef przystanie na taką prośbę, za godzinę przepracowaną w ponadnormatywnym wymiarze czasu pracy podwładnemu przysługuje jedna godzina wolna. Nie ma przeszkód, aby termin wolnego przypadał w innym okresie rozliczeniowym niż ten, w którym podwładny świadczył obowiązki służbowe w nadgodzinach.
Zasadne wydaje się również przyjęcie stanowiska, że przełożony nie może bez zgody pracownika udzielić mu czasu wolnego w innym terminie niż wskazany przez zainteresowanego. Forma pisemna tego wniosku zastrzeżona jest wyłącznie do celów dowodowych. Jej niezachowanie nie pociąga więc za sobą nieważności wniosku. W takim jednak przypadku – tzn. zgłoszenia prośby w innej formie niż pisemna – uznaje się, że udzielenie czasu wolnego nastąpiło z inicjatywy zatrudniającego, a nie na wniosek etatowca. W tym piśmie wnioskodawca powinien podać datę i liczbę wypracowanych nadgodzin oraz datę i liczbę godzin czasu wolnego, z którego chce skorzystać >patrz wzór wniosku.
Z inicjatywy szefa
Według tej opcji udziela się 1,5 godziny czasu wolnego w zamian za godzinę nadliczbową. Ponadto pracodawca musi się zmieścić z jego udzieleniem do końca okresu rozliczeniowego. W przeciwnym razie musi zapłacić podwładnemu dodatek za pracę w godzinach nadliczbowych, nawet jeśli zgodził się on na udzielenie wolnego w późniejszym terminie.
W doktrynie ugruntowany jest pogląd, że jeśli nadgodziny powstały w wyniku przekroczenia tylko normy okresowej, to dopuszczalne jest udzielenie czasu wolnego w następnym okresie rozliczeniowym również bez stosownego wniosku pracownika.