Bez standardów opieki okołoporodowej monitorowanie losów dziecka będzie trudne

- W exposé wygłoszonym przez Pana Premiera 12 grudnia 2017 r. zostały podkreślone zarówno zagadnienie konieczności zapobiegania przemocy wobec dzieci, jak i opracowanie takich standardów opieki okołoporodowej, które będą skutecznie chronić życie i zdrowie matki i dziecka. Obie te kwestie odnoszą się w sposób bezpośredni do systemu monitorowania losów dziecka – przypomina Marek Michalak w wystąpieniu do prezesa Rady Ministrów Mateusza Morawieckiego.

Rzecznik zwraca uwagę, że konsekwencją utraty mocy przepisów standaryzujących opiekę okołoporodową, będzie pozostawienie kwestii monitorowania losów dziecka od momentu urodzenia poza regulacją prawa. Przepisy te mają utracić moc  najpóźniej 31 grudnia 2018 r. Nie wiadomo, czy i kiedy Minister Zdrowia wyda nowe rozporządzenie w tej sprawie.

- Standaryzacja oznacza, że nie od subiektywnej oceny lekarza i jego dobrej woli zależy, czy np. pacjentka z silnymi bólami porodowymi skorzysta z metod łagodzenia bólu. Określenie przez Ministra Zdrowia standardów w formie rozporządzenia jest niewątpliwym „krokiem na przód" w budowaniu bezpieczeństwa zdrowotnego dzieci i kobiet w ciąży, w poszanowaniu ich podstawowych praw. Umocowanie standardów w randze rozporządzenia stanowi gwarancję ich przestrzegania – podkreśla Marek Michalak.

W ocenie Rzecznika nawet najlepsze opisy procedur medycznych, tzw. dobre praktyki opracowane przez zespoły ekspertów w poszczególnych dziedzinach medycyny będą stanowić jedynie wskazówki, a nie bezwzględnie obowiązujące reguły postępowania.

Największe obawy Rzecznika budzą następujące kwestie:

- pozostawienie poza regulacją prawną zagadnienia standardów opieki nad matką i noworodkiem;

- z chwilą gdy utracą moc przepisy standaryzujące opiekę okołoporodową nowe unormowania w tym zakresie – jak wynika z pisemnych zapewnień Ministra Zdrowia – mogą nie być opracowane w formie aktu prawnego;

- prace nad standardami z zakresu profilaktyki w opiece zdrowotnej dla dzieci i młodzieży w wieku od 5 do 18 lat w dalszym ciągu nie zostały ukończone (procedowanie projektu wstrzymano we wrześniu 2015 r. na etapie konsultacji publicznych);

- brak innych narzędzi prawnych kontrolujących losy dziecka w przypadku niezgłoszenia się przez rodzica (opiekuna prawnego) do placówki medycznej.

Opracowanie i stworzenie systemu monitorowania losów dziecka była jedną z ważniejszych inicjatyw Rzecznika Praw Dziecka. Zaproponował on obligatoryjne przekazywanie przez placówkę medyczną, w której urodziło się dziecko, informacji o tym fakcie do placówki sprawującej podstawową opiekę zdrowotną (dalej: POZ) nad matką i dzieckiem. Uzasadnił to rozwiązanie tym, że lekarz POZ miałby możliwość sprawdzenia, czy nowo narodzone dziecko zostało objęte opieką zdrowotną. Informację o tym powinien uzyskać od rodziców dziecka, a następnie potwierdzić ją u lekarza pediatry. W przypadku, gdyby powziął informację, że dziecko nie zostało objęte opieką zdrowotną, powinien mieć obowiązek poinformowania o tym właściwych dla miejsca zamieszkania dziecka służb socjalnych, w celu umożliwienia zbadania jego sytuacji.

- Obecnie system ten wymaga dalszego uszczelnienia rozwiązań w taki sposób, aby w jak największym stopniu chronić najmłodszych obywateli przed negatywnymi skutkami zaniedbań w tym obszarze – podkreśla Marek Michalak.