Prawa podstawowe osoby, której dotyczy europejski nakaz dochodzeniowy, są w takim przypadku wystarczająco chronione zarówno na etapie wydania nakazu, jak i jego wykonania w innym państwie członkowskim - orzekł we wtorek Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej.
Sprawa trafiła do TSUE z powodu postępowania karnego, które niemiecka prokuratura w Hamburgu prowadzi przeciwko kilku osobom podejrzanym o oszustwa. Na podstawie sfałszowanych poleceń przelewu na rachunek bankowy otwarty na nazwisko jednej z nich w austriackim banku została przelana kwota około 9 800 euro. W ramach postępowania przygotowawczego prokuratura w Hamburgu wydała europejski nakaz dochodzeniowy, który przekazała prokuraturze w Wiedniu. Prosiła o przekazanie kopii wyciągów z rachunku bankowego A. za określony okres. Jednak zgodnie z austriackim kodeksem postępowania karnego, prokuratura może zarządzić przeprowadzenie takiej czynności dochodzeniowej tylko po jej wcześniejszym zatwierdzeniu przez sąd. W związku z tym prokuratura w Wiedniu zwróciła się o takie zatwierdzenie do sądu krajowego do spraw karnych w Wiedniu.
Obawy austriackiego sądu wzbudził status niemieckich prokuratorów - mogą oni podlegać instrukcjom władzy wykonawczej, a w tym przypadku ministra sprawiedliwości kraju związkowego Hamburg. Czy w takiej sytuacji organy austriackie powinny wykonać europejski nakaz dochodzeniowy z Hamburga? Sąd powołał się na dyrektywę w sprawie europejskiego nakazu aresztowania i orzecznictwo Trybunału dotyczące pojęcia „wydającego ENA organu sądowego". Trybunał orzekł bowiem, że pojęcie „wydającego nakaz organu sądowego" nie obejmuje prokuratur państwa członkowskiego, które są narażone na ryzyko podlegania, bezpośrednio lub pośrednio, indywidualnym poleceniom lub instrukcjom ze strony organu władzy wykonawczej w ramach podejmowania decyzji w sprawie wydania europejskiego nakazu aresztowania.
Orzekający dziś w składzie Wielkiej Izby Trybunał w Luksemburgu stwierdził, że wydanie lub zatwierdzenie europejskiego nakazu dochodzeniowego podlega innej procedurze i odrębnym gwarancjom od tych, które mają zastosowanie w kontekście wydania ENA.
Trybunał zwrócił uwagę, że zgodnie z dyrektywą, europejski nakaz dochodzeniowy może zostać wykonany tylko wtedy, gdy organ, który go wydał, jest „organem wydającym". Pojęcia „organu wymiaru sprawiedliwości" i „organu wydającego" europejski nakaz dochodzeniowy obejmują prokuratora, czy też ogólnie - prokuraturę państwa członkowskiego, i to niezależnie od ewentualnego ustawowego stosunku podporządkowania ich władzy wykonawczej tego państwa. Także wtedy, gdy przy podejmowaniu decyzji w sprawie wydania europejskiego nakazu dochodzeniowego takie podporządkowanie naraża prokuraturę na ryzyko podlegania, bezpośrednio lub pośrednio, indywidualnym poleceniom lub instrukcjom ze strony władzy. Jeżeli jednak nakaz zostaje wydany przez organ wydający inny niż sędzia, sąd, sędzia śledczy lub prokurator właściwy w danej sprawie, przed przekazaniem do wykonania w innym państwie członkowskim, nakaz musi zostać zatwierdzony przez „organ wymiaru sprawiedliwości".
