Zwrot kosztów wymiany okien nie musi być przychodem

Według dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie („Rz” z 8 stycznia) ten, kto otrzymał od spółdzielni mieszkaniowej zwrot poniesionych kosztów wymiany okien, jest zobligowany do rozliczenia tych środków i zapłaty od tak uzyskanych „przychodów” podatku w rozumieniu przepisów ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych ([link=http://aktyprawne.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=80474]DzU z 2000 r. nr 14, poz. 176 ze zm.; dalej ustawa[/link]).

Nie jest to takie oczywiste, bo odmienny pogląd prezentuje orzecznictwo sądów administracyjnych. A sprowadza się on do następującego zdania: otrzymywany od spółdzielni przez jej członków oraz osoby niebędące członkami, którym przysługuje spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu, z funduszu remontowego finansowanego w całości ze składek tych osób, zwrot poniesionych przez nich kosztów na wymianę stolarki okiennej nie stanowi przychodu w rozumieniu ustawy i nie podlega opodatkowaniu.

[srodtytul]Co wynika z ustaw[/srodtytul]

Zasadnicza dla rozstrzygnięcia tej kwestii była wykładnia kilku przepisów ustawy. I tak w myśl art. 9 ust. 1 „opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody,... „, przy czym ust. 2 tego przepisu wyjaśnia, że „dochodem ze źródła przychodów, (...) jest nadwyżka sumy przychodów z tego źródła nad kosztami ich uzyskania osiągnięta w roku podatkowym”. Z kolei art. 10 ust. 1 zawiera katalog enumeratywnie wyliczonych źródeł przychodów, wymieniając m.in. w pkt 9 „inne źródła przychodów” jako podstawę opodatkowania. Przepis ten został rozwinięty w art. 20 ust. 1. Zgodnie ze wskazanymi przepisami opodatkowaniu podlega uzyskany w roku podatkowym dochód stanowiący dla osób fizycznych (podatników) przysporzenie majątkowe.

Sądy administracyjne zwracały uwagę, że interpretacji tych przepisów nie można dokonywać w oderwaniu od stosunków prawnych, jakie wiążą spółdzielnię i jej członka, ich wzajemnych praw i obowiązków. Nie można bowiem interpretować przepisów prawa podatkowego, biorąc pod uwagę wyłącznie otrzymanie przez członka spółdzielni środków pieniężnych (zwrot wydatków), czy też sfinansowanie przez spółdzielnię wymiany stolarki okiennej, z całkowitym pominięciem obowiązków spółdzielni wobec jej członków [b](wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Bydgoszczy z 20 lutego 2008 r.; I SA/Bd 830/07).[/b]

Stosownie zaś z art. 6 ust. 3 [link=http://aktyprawne.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=169950]ustawy 15 grudnia 2000 r. o spółdzielniach mieszkaniowych (DzU z 2003 r. nr 119, poz. 1116 ze zm.)[/link] „spółdzielnia tworzy fundusz na remonty zasobów mieszkaniowych. Odpisy na ten fundusz obciążają koszty gospodarki zasobami mieszkaniowymi. Obowiązek świadczenia na fundusz dotyczy członków spółdzielni, właścicieli lokali niebędących członkami spółdzielni oraz osób niebędących członkami spółdzielni, którym przysługują spółdzielcze własnościowe prawa do lokali”.

[srodtytul]Nie ma przysporzenia majątkowego[/srodtytul]

Kwoty wypłacane przez spółdzielnię jako zwrot wydatków poniesionych na wymianę stolarki okiennej pochodzą właśnie z funduszu remontowego. Spółdzielcy zobowiązani są wpłacać określone kwoty na fundusz, który ze swej istoty jest przeznaczony na remonty zasobów mieszkaniowych, a zatem również na wymianę stolarki okiennej. Finansowanie przez członków spółdzielni wydatków na wymianę okien (do czego nie są przecież zobowiązani z mocy prawa) pozwala spółdzielni na zaoszczędzenie wydatków z funduszu remontowego na ten cel i przeznaczenie ich na inne potrzeby remontowe. Istotne jest także to, że spółdzielnia dokonuje zwrotu jedynie faktycznie poniesionych wydatków (lub ich części), a więc po stronie spółdzielcy nigdy nie może dojść do przysporzenia majątkowego z tego tytułu. Otrzymuje on bowiem jedynie tyle, ile wydał.

Właśnie pojęcie „przysporzenie majątkowe” ma tu szczególnie istotne znaczenie. Nie ulega wątpliwości, że w art. 20 ust. 1 ustawy nie wymieniono zwrotu wydatków poniesionych przez członka spółdzielni na wymianę stolarki okiennej w lokalu mieszkalnym położonym w budynku należącym do spółdzielni mieszkaniowej. Nie można jednak takiego zwrotu zaliczyć do „innych” nieodpłatnych świadczeń, bo ze swej istoty zwrot jakichkolwiek wydatków nie może być traktowany jako nieodpłatne świadczenie. Zgodzić się należy z konstatacją Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Szczecinie, który stwierdził, że analiza przepisów art. 9 ust. 1 i art. 20 ust. 1 ustawy prowadzi do wniosku, że podstawą uzyskiwania przychodów z tzw. innych źródeł mogą być (co do zasady) tylko takie czynności, w wyniku których następuje po stronie osoby fizycznej przysporzenie majątkowe. [b]Takie właśnie sytuacje – jak podkreślił sąd – wskazuje przepis art. 20 ust. 1 ustawy (wyrok z 20 czerwca 2007 r., I SA/Sz 161/06).[/b]

[b]Nie można bowiem – jak z kolei stwierdził WSA w Bydgoszczy (I SA/Bd 830/07) – zaakceptować takiej interpretacji przepisów podatkowych, w wyniku której na członkach spółdzielni ciążyłby obowiązek podatkowy z tego tytułu, że spółdzielnia zwróciła (w praktyce poniosła) koszty wymiany stolarki okiennej, które to koszty pokryła z funduszu remontowego składającego się z systematycznych wpłat swoich członków. [/b]Tak więc w przypadku otrzymania przez spółdzielcę zwrotu wydatków poniesionych uprzednio na wymianę okien stanowiących własność spółdzielni nie sposób uznać, iż po stronie członka spółdzielni następuje przysporzenie majątkowe, bo otrzymuje on jedynie zwrot poniesionych już faktycznie wydatków.

[srodtytul]To tylko finansowe rozliczenie[/srodtytul]