Banki stracą podwójnie na kredytach frankowych: w sądach i przed fiskusem

Bank nie rozliczy podatkowo strat z unieważnionych przez sądy kredytów frankowych.

Publikacja: 05.12.2023 03:00

Banki stracą podwójnie na kredytach frankowych: w sądach i przed fiskusem

Foto: Adobe Stock

Bardzo zła wiadomość dla banków, które mają w swoim portfelu tzw. kredyty frankowe. Nie dość, że masowo przegrywają procesy o ich unieważnienie, to jeszcze stracą podatkowo. Potwierdza to precedensowy poniedziałkowy wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego (NSA).

Przegrane sprawy...

Sprawa trafiła na wokandę przez interpretację wydaną z inicjatywy jednego z dużych banków działających w Polsce. We wniosku bank wskazał, że ma w swoim portfelu m.in. kredyty frankowe. Przegrał już pierwsze sprawy o ich unieważnienie. Spodziewa się też kolejnych pozwów od frankowiczów. W związku z tym pojawią się straty z wypłaconych na podstawie wyroków sądowych równowartości pobranych lub otrzymanych w trakcie trwania umowy odsetek, a także prowizji i innych opłat oraz różnic kursowych. Dlatego bank chciał potwierdzenia, że takie wydatki mogą być jego kosztem podatkowym.

Fiskus zielonego światła na to nie dał. Zauważył, że stwierdzenie nieważności kredytu frankowego powoduje usunięcie z obrotu prawnego wadliwej czynności prawnej. Nieważność oznacza więc, że zobowiązania stron umów: banku i klienta, nigdy nie powstały, a strony zobowiązane są zwrócić to, co świadczyły w związku z nieważną umową jako świadczenia nienależne. W ocenie urzędników podatkowe rozliczenie skutków nieważnej umowy kredytu powinno być dokonane po stronie przychodów, a nie kosztów. Dokonywanych zwrotów nie można rozpatrywać w kategorii kosztów, skoro są to kwoty pobrane uprzednio od klientów, które w ogóle nie mogły stanowić przychodów banku, gdyż były nienależne.

Fiskus uznał za to, że bank po unieważnieniu kredytu powinien „wyzerować” przychody, a sama kwota zwróconego przez klienta kredytu nie będzie stanowiła przychodu.

Tyle że bank w większości przypadków ze względu na upływ czasu nie mógłby skorygować przychodu, bo zobowiązanie podatkowe było już przedawnione. Dlatego uważał, że odmówienie mu także prawa do kosztów od wydatków związanych z unieważnieniem kredytu frankowego byłoby wielką niesprawiedliwością. Zaskarżył więc interpretację i w pierwszej instancji wygrał.

Czytaj więcej

Banki bez prawa do waloryzacji kwoty kredytu ani żadnych innych roszczeń

W ocenie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie fiskus błędnie założył, że skutki podatkowe stwierdzenia nieważności określonej czynności prawnej należy odnieść do momentu jej zawarcia, nie zaś do chwili, w której zaistniały przesunięcia majątkowe będące następstwem stwierdzenia nieważności.

Z tą koncepcją nie zgodził się jednak sąd kasacyjny.

NSA zauważył, że w świetle orzecznictwa za koszt podatkowy należy uznać wydatki, których poniesienie było spowodowane racjonalnym dążeniem i obiektywną możliwością osiągnięcia przychodu lub zachowania lub zabezpieczenia jego źródła. Trzeba jeszcze uwzględnić wyłączenia z kosztów poczynione przez samego ustawodawcę. Nie każdy zatem wydatek poniesiony przez podatnika, nawet będący kosztem w sensie finansowym i niewyłączony ustawowo, będzie koszem podatkowym.

...nie do rozliczenia

NSA zauważył, że w spornym przypadku chodzi o unieważnienie umowy ze skutkiem wstecz, czyli uznanie jej za niezawartą. Tymczasem w ocenie sądu w związku ze ścisłym powiązaniem źródła przychodu z kosztem jego uzyskania wydatek również musi wynikać z czynności, która jest prawnie skuteczna. Dlatego, jak wyjaśniła sędzia NSA Małgorzata Wolf-Kalamala, wydatki wynikające z wykonania wyroku stwierdzającego nieważność umowy nie mogą być zaliczone w koszty bieżącego funkcjonowania prowadzącego działalność gospodarczą.

Wyrok jest prawomocny.

Bardzo zła wiadomość dla banków, które mają w swoim portfelu tzw. kredyty frankowe. Nie dość, że masowo przegrywają procesy o ich unieważnienie, to jeszcze stracą podatkowo. Potwierdza to precedensowy poniedziałkowy wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego (NSA).

Przegrane sprawy...

Pozostało 94% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Podatki
Nierealna darowizna nie uwolni od drakońskiego podatku. Jest wyrok NSA
Samorząd
Lekcje religii po nowemu. Projekt MEiN pozwoli zaoszczędzić na katechetach
Prawnicy
Bodnar: polecenie w sprawie 144 prokuratorów nie zostało wykonane
Cudzoziemcy
Rząd wprowadza nowe obowiązki dla uchodźców z Ukrainy
Konsumenci
Jest pierwszy wyrok ws. frankowiczów po głośnej uchwale Sądu Najwyższego
Materiał Promocyjny
Dzięki akcesji PKB Polski się podwoił