Czy gmina zapłaci za niedostarczenie lokum na eksmisję

Sąd Najwyższy w powiększonym składzie siedmiu sędziów będzie musiał  jeszcze raz się zastanowić, czy właścicielowi  wolno żądać od gminy odszkodowania za szkodę wyrządzoną niewskazaniem tymczasowego pomieszczenia.

Zwrócił się o to w postanowieniu z 18 marca 2011 r. SN w zwykłym trzyosobowym składzie w związku z kolejnym pytaniem prawnym dotyczącym tej kwestii

(sygnatura akt: III CZP 141/10)

.

Eksmisja nie na bruk

Niedawno, bo 21 stycznia 2011 r., SN w zwykłym składzie w dwu jednobrzmiących uchwałach uznał, że gmina może w takiej sytuacji ponosić odpowiedzialność odszkodowawczą wobec właściciela.

Problem wynika z art. 1046 § 4 kodeksu postępowania cywilnego niedopuszczającego eksmisji na bruk. Eksmitowany w myśl tego przepisu musi mieć zagwarantowane przynajmniej tymczasowe pomieszczenie. Dopóki go nie wskaże  gmina albo właściciel mieszkania lub eksmitowany sam go sobie nie znajdzie, komornik musi się wstrzymać z eksmisją.

Orzekając eksmisję, sąd zawsze rozważa, czy w świetle ustawy z 2001 r. o ochronie lokatorów eksmitowanemu albo członkom jego rodziny należy się  lokal socjalny. Często jednak  okazuje się, że prawo to im nie przysługuje. Pozostaje wykwaterowanie do pomieszczenia tymczasowego. Gminy odmawiają jego wskazania. Przyczyna jest standardowa: brak takich lokali w ich dyspozycji.

Od pewnego czasu właściciele mieszkań zaczęli występować przeciwko gminom o odszkodowanie za szkody poniesione wskutek niewskazania pomieszczenia tymczasowego. Chodzi o szkody wynikające z tego, że zajmujący mieszkanie nie płaci za nie i jednocześnie blokuje możliwość wynajęcia go.

Różne interpretacje

Wyroki bywają różne. Zasadnicze znaczenie ma tu interpretacja art. 1046 § 4  k.p.c., a mianowicie, czy przepis ten nakłada na gminę obowiązek dostarczenia pomieszczenia tymczasowego, i to taki, z którego można by wywodzić roszczenie o odszkodowanie. Konsekwencją przyjęcia, że z tego  ani z innego przepisu obowiązek taki nie wynika, będzie oddalenie roszczenia. W razie zaś przyjęcia, że taki obowiązek na gminie ciąży, zastosowanie będzie miał art. 417  kodeksu cywilnego. Ustanawia on ogólną zasadę, że za szkodę wyrządzoną przez niezgodne z prawem działanie lub zaniechanie władzy publicznej ponosi odpowiedzialność Skarb Państwa lub jednostka samorządu terytorialnego  albo inna osoba prawna wykonująca tę władzę z mocy prawa.

Uzasadniając postanowienie z 18 marca, sędzia Dariusz Dończyk przypomniał styczniowe uchwały, ale zaznaczył, że to istotne zagadnienie budzi tyle wątpliwości, że należało je przekazać do rozstrzygnięcia przez SN w składzie powiększonym.

Wątpliwości te potęguje  niestabilne orzecznictwo Trybunału Konstytucyjnego dotyczące art.  art. 1046 § 4 k.p.c.