Przy kompensacie nie powstają różnice kursowe

Regulacje dotyczące różnic kursowych nie mają zastosowania przy potrąceniu wierzytelności

Aktualizacja: 25.05.2009 07:47 Publikacja: 25.05.2009 07:00

Przy kompensacie nie powstają różnice kursowe

Foto: Fotorzepa, Seweryn Sołtys Seweryn Sołtys

Red

[b]Tak orzekł NSA 7 kwietnia 2009 r. (II FSK 1229/07).[/b]

Spółka wystąpiła do organów podatkowych z wnioskiem o interpretację dotyczącą sytuacji, gdy w wyniku transakcji z kontrahentami zagranicznymi powstają wzajemne wierzytelności spełniające przesłanki z art. 498 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=10CCE51DA9F498B2ECEE6926F89B9753?id=70928]kodeksu cywilnego[/link] i podlegające rozliczeniu w formie kompensaty (wzajemnego potrącenia). Problem dotyczył różnic kursowych. Zdaniem spółki wówczas powstają różnice kursowe zarówno w ujęciu finansowym, jak i podatkowym.

Organy podatkowe oraz WSA, do którego sprawa trafiła po wyczerpaniu toku instancyjnego, nie podzieliły jej stanowiska. Wyjaśniły, że podatnik uprawniony jest do ujęcia w przychodach i kosztach uzyskania przychodów ekonomicznych skutków zmiany kursów walut obcych w stosunku do złotego, wyłącznie gdy płatności dokonywane są w postaci faktycznego transferu środków pieniężnych.

Spółka w skardze kasacyjnej do NSA zarzuciła naruszenie art. 12 ust. 3 oraz art. 15 ust. 1 ustawy o CIT. Podniosła, że potrącenie jest jednym ze sposobów spełnienia świadczenia pieniężnego i pod względem skutków podatkowych jest tożsame z zapłatą zobowiązania pieniężnego.

NSA oddalił skargę i wyjaśnił, że zgodnie z art. 12 ust. 1 ustawy o CIT różnice kursowe pojawiają się wyłącznie wtedy, gdy płatności związane z daną transakcją dokonywane są w pieniądzu (w walutach obcych). [b]Przy potrąceniu wierzytelności regulacje dotyczące różnic kursowych nie mają w ogóle zastosowania[/b]. Wskutek potrącenia obie wierzytelności umarzają się nawzajem do wysokości wierzytelności niższej, a zatem następuje wygaśnięcie długu objętego potrąceniem. [b]Potrącenie nie jest sposobem czy rodzajem zapłaty długu wyrażonego w pieniądzu, ale innym sposobem wygasania wzajemnych wierzytelności dwóch stron[/b].

[i]Agata Miętek, Zespół Zarządzania Wiedzą Podatkową firmy Deloitte[/i]

[ramka][b]Komentuje Aleksander Kot, menedżer w Dziale Doradztwa Podatkowego firmy Deloitte (biuro w Warszawie)[/b]

Od 1 stycznia 2007 r. art. 15a ustawy o CIT wprost dopuszcza możliwość rozpoznania dla celów podatkowych różnic kursowych powstałych w wyniku potrącenia wzajemnych zobowiązań. Komentowany wyrok dotyczył starego stanu prawnego. Warto jednak zwrócić uwagę na linię argumentacji władz skarbowych i sądu, gdyż mogą one dawać pewną wskazówkę co do wykładni aktualnie obowiązujących regulacji.

Otóż wcześniej obowiązujące przepisy również możliwości takiej wprost nie wykluczały. Biorąc pod uwagę, że w przypadku wzajemnego potrącenia zobowiązań nie budzi wątpliwości rzeczywisty charakter ewentualnej straty lub zysku powstałego w wyniku zmiany kursów walut (zamiast zapłacić większą lub mniejszą kwotę niż w momencie powstania zobowiązania poprzez potrącenie, rezygnujemy z otrzymania odpowiednio mniejszej lub większej kwoty od kontrahenta), wykluczenie możliwości wpływu takiej operacji na wynik podatkowy wydaje się co najmniej nieuzasadnione.

Stanowisko władz skarbowych i sądu opiera się bowiem na bardzo wąskim, wyłącznie cywilnoprawnym rozumieniu terminów związanych z regulacją różnic kursowych. W wielu sytuacjach prowadzi to do tego, że transakcje o bezsprzecznie rzeczywistym efekcie finansowym uznaje się za niewywierające efektu podatkowego.

O ile możliwość podatkowej realizacji różnic kursowych jest obecnie przewidziana wprost przez przepis ustawy o CIT, o tyle w sporach dotyczących innych elementów regulacji związanej z różnicami kursowymi nadal możemy obserwować takie podejście władz skarbowych i sądów. Przykładowo w odniesieniu do pożyczek w walutach obcych w wielu interpretacjach i wyrokach wskazywano, że jeśli zobowiązanie powstało w sposób inny niż ściśle wskazany w przepisie (np. pożyczka nie została udzielona, ale została przejęta przez obecnego dłużnika od innego podmiotu), nie może być mowy o podatkowych różnicach kursowych. W takiej sytuacji, mimo ewidentnego efektu finansowego powstałej różnicy kursowej, nie będzie ona miała przełożenia na rozliczenia podatkowe. Podejście takie prowadzi z jednej strony do tego, że wynik podatkowy staje się nieco wirtualny i oderwany od faktycznego efektu ekonomicznego operacji, z drugiej jednak daje podatnikom możliwość atrakcyjnego planowania podatkowego i niejako wyboru (poprzez zastosowanie odpowiedniej formy prawnej transakcji), które z powstałych różnic kursowych powinny się realizować dla celów podatkowych, a które nie.[/ramka]

[b]Tak orzekł NSA 7 kwietnia 2009 r. (II FSK 1229/07).[/b]

Spółka wystąpiła do organów podatkowych z wnioskiem o interpretację dotyczącą sytuacji, gdy w wyniku transakcji z kontrahentami zagranicznymi powstają wzajemne wierzytelności spełniające przesłanki z art. 498 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=10CCE51DA9F498B2ECEE6926F89B9753?id=70928]kodeksu cywilnego[/link] i podlegające rozliczeniu w formie kompensaty (wzajemnego potrącenia). Problem dotyczył różnic kursowych. Zdaniem spółki wówczas powstają różnice kursowe zarówno w ujęciu finansowym, jak i podatkowym.

Pozostało jeszcze 87% artykułu
Matura i egzamin ósmoklasisty
Matura 2025: język polski. Odpowiedzi i arkusze CKE
Matura i egzamin ósmoklasisty
Matura 2025: matematyka - poziom podstawowy. Odpowiedzi
Zawody prawnicze
Stowarzyszenia prawnicze chcą odwołania Adama Bodnara. Wnioskują do prezydenta
ZUS
Obniżki składki zdrowotnej na razie nie będzie. Niektóre firmy zapłacą więcej
Matura i egzamin ósmoklasisty
Matura i egzamin ósmoklasisty 2025 z "Rzeczpospolitą" i WSiP
Materiał Promocyjny
Lenovo i Motorola dalej rosną na polskim rynku