Spadkobiercy muszą spłacić pożyczki i kredyty

Po śmierci osoby, która nie spłaciła zadłużenia, bank może ściągnąć długi od jego spadkobierców bez wszczynania przeciw nim sprawy sądowej. Tak wynika z [b]uchwały Sądu Najwyższego z 7 maja 2010 r.(sygn. III CZP 18/10)[/b]

Ta uchwała ucieszy banki. Pozwoli im bowiem swobodnie korzystać z przywileju, jakim jest bankowy tytuł egzekucyjny, także w stosunku do spadkobierców dłużnika. Dotychczas nie było co do tego zgody nawet w orzecznictwie SN. Ze względu na te rozbieżności i wagę zagadnienia w kwestii tej SN wypowiedział się w składzie powiększonym.

[srodtytul]Kłopotliwa scheda[/srodtytul]

Uchwała dotyczy bezpośrednio wątpliwości prawnej powstałej na tle konkretnej, dość typowej sprawy. Bożena K. zaciągnęła dług na podstawie umowy pożyczki zawartej z GE Money Bank SA. Zmarła w październiku 2007 r., nie spłaciwszy jej. Spadek po niej nabyli mąż Andrzej K. oraz syn Mariusz K. Spadkobiercy, jak wiadomo, dziedziczą nie tylko aktywa, ale także długi spadkowe, w tym kredyty bankowe i pożyczki zaciągnięte przez spadkodawcę. Ponieważ pożyczka udzielona Bożenie K. nie była spłacana, GE Money Bank wystawił we wrześniu 2009 r. bankowy tytuł egzekucyjny przeciwko jej spadkobiercom, a także wystąpił do sądu o nadanie mu klauzuli wykonalności przeciwko nim.

Sąd I instancji wniosek ten oddalił. W uzasadnieniu odwołał się do [b]uchwały SN z 7 stycznia 2004 r. (sygn. III CZP 98/03)[/b]. SN stwierdził w niej, że bank nie może na podstawie art. 98 ust. 2 prawa bankowego (pr. bank.) wystawić tytułu egzekucyjnego bezpośrednio przeciwko spadkobiercom dłużnika (pożyczkobiorcy, kredytobiorcy). W art. 98 ust. 2 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=8E7A2384EC166299861E135D26462668?id=165971]prawa bankowego [/link]zapisano m.in., że jeżeli po dokonaniu czynności bankowej, o której mowa w art. 97 ust. 1, obowiązek spełniania świadczenia przeszedł na inne osoby w wyniku spadkobrania, podstawą egzekucji może być tytuł wykonawczy oparty na bankowym tytule egzekucyjnym, zaopatrzony w sądową klauzulę wykonalności nadaną przez sąd przeciwko tym osobom. W art. 97 ust. 1 tego prawa stwierdza się zaś, że bankowy tytuł egzekucyjny może być podstawą egzekucji prowadzonej według przepisów kodeksu postępowania cywilnego (tj. komorniczej) po nadaniu mu przez sąd klauzuli wykonalności wyłącznie przeciwko osobie, która bezpośrednio z bankiem dokonywała czynności bankowej i złożyła oświadczenie o poddaniu się egzekucji, oraz gdy roszczenie objęte tytułem wynika bezpośrednio z czynności bankowej.

SN w uchwale z 2004 r. uznał, że przewidziane w art. 97 pr. bank. pisemne oświadczenie dłużnika o poddaniu się egzekucji i wynikające z niego konsekwencje nie przechodzą na podstawie przepisów o dziedziczeniu na spadkobiercę, który go nie podpisał. W świetle zatem tego przepisu wystawienie bankowego tytułu egzekucyjnego przeciwko spadkobiercom jest niedopuszczalne.

W ocenie sądu I instancji rozpatrującego wniosek GE Money Banku słuszność tego stanowiska potwierdza [b]uchwała SN z 16 stycznia 2009 r. (sygn. III CZP 132/08)[/b]. SN stwierdził w niej, że bank nie jest uprawniony do wystawiania bankowego tytułu egzekucyjnego przeciwko osobie, która bezpośrednio z bankiem dokonała czynności bankowej, po jej śmierci, a więc przeciwko zmarłemu.

[srodtytul]Stanowisko korzystne dla banków [/srodtytul]

GE Money Bank nie zgodził się z oceną sądu I instancji co do wniosków wynikających z uchwały z 2009 r. W zażaleniu na postanowienie oddalające jego wniosek o nadanie klauzuli wykonalności odwołał się do poglądów wyrażonych w jej uzasadnieniu. SN zdystansował się w nim do stanowiska zajętego wcześniej w uchwale z 2004 r. Uznał, że przepisy art. 96 – 98 pr. bank., argumenty eksponowane w nauce prawa oraz wypowiedzi SN pojawiające się po wydaniu tej uchwały pozwalają przyjąć, że wystawienie bankowego tytułu wykonawczego przeciwko spadkobiercom dłużnika banku jest dopuszczalne. Podstawą wedle SN mógłby być tu art. 96 ust. 1 pr. bank., w którym jako aktualnego dłużnika można wskazać właśnie spadkobiercę.

Treść uchwały podjętej w związku ze sprawą GE Money Banku świadczy o słuszności tego stanowiska. SN stwierdził w niej bowiem, że bank jest uprawniony do wystawienia bankowego tytułu wykonawczego przeciwko spadkobiercom dłużnika będącego osobą wymienioną w art. 97 ust. 1 pr. bank. i że może mu być nadana klauzula wykonalności.

[ramka][srodtytul]Bez wszczynania procesu[/srodtytul]