Donald Trump karze Rosję na poważnie

To są nie tylko pierwsze sankcje, jakie administracja Donalda Trumpa wymierza w Kreml, ale też takie, na które nigdy nie odważył się Joe Biden.

W piątek Biały Dom zapowiedział, że odcina od transakcji w dolarach, a więc de facto od większości rynków finansowych, dwa czołowe rosyjskie koncerny naftowe: Rosnieft i Łukoil. Na surowe sankcje będą też narażone banki czy inne podmioty tak amerykańskie, jak i zagraniczne, które decydują się na transakcje z oboma ukaranymi podmiotami. 

W obawie przed wzrostem światowych cen ropy i podwyżką cen paliw w samych Stanach, Biden nigdy nie zdecydował się na ruch, który mógłby ograniczyć dostawy rosyjskich nośników energii na rynki międzynarodowe. W tym obszarze najwięcej, co zrobił, to maksymalne stawki na zakup baryłki ropy z Rosji.

Czytaj więcej

Komentarze

Jędrzej Bielecki: Trump ostatecznie przechodzi na stronę Ukrainy? Tego się boi Putin

Donald Trump być może chciał ogłosić w piątek przekazanie Ukraińcom Tomahawków. Kreml rzutem na t...

Trump poszedł dalej. Mimo spadających sondaży w USA i perspektywy wyborów do Kongresu za rok, wprowadził sankcje, które potencjalnie mogą bardzo ograniczyć rosyjski eksport paliw. Rosnieft i Łukoil wysyłają około połowy rosyjskiej sprzedaży ropy za granicę. Ta finansuje zaś ok. 40 proc. rosyjskiego budżetu i 20 proc. dochodu narodowego. 

Dlaczego amerykański prezydent się na to zdecydował? Decyzja zapadła niedługo po kolejnej rozmowie telefonicznej z Putinem. Trump tłumaczył: „Za każdym razem, kiedy z nim mam kontakt, wszystko przebiega dobrze. Ale potem okazuje się, że w niczym nie chce ustąpić. Doszedłem do wniosku, że to jest moment na podjęcie działań”.

Jeśli USA obalą reżim w Wenezueli, sankcje na Rosję mogą zostać trwale utrzymane

Czy jednak rzeczywiście uda się ograniczyć środki finansowe, które finansują rosyjską machinę wojenną, nie jest jednak pewne. Po pierwsze, sankcje mają wejść w życie dopiero za miesiąc, pod koniec listopada. Teoretycznie więc Putin może pójść na ustępstwa i Trump może się wycofać z ogłoszonych środków. To jednak mało prawdopodobne. Rosyjski dyktator sam oświadczył, że sankcje „nie zmienią jego kalkulacji wojennych”.

Po wtóre, nie wiadomo, jak na długą metę zareagują kontrahenci Rosnieftu i Łukoilu. Zaraz po rozpoczęciu inwazji w lutym 2022 r. Moskwa została co prawda zasadniczo odcięta od europejskiego rynku ropy i gazu. Ale sprawnie zdołała przekierować sprzedaż do innych państw, przede wszystkim Indii i Chin. 

Zaraz po ogłoszeniu sankcji w miniony piątek czołowe chińskie porty i kontrahenci wstrzymali import rosyjskiej ropy. Podobnie uczynili importerzy indyjscy, w tym największy z nich: Reliance. Nie da się jednak wykluczyć, że z czasem spróbują wznowić zakup taniej rosyjskiej ropy, w szczególności za pośrednictwem małych firm, które nie muszą być powiązane z rynkiem dolarowym. Bardzo wiele zależy więc od tego, do jakiego stopnia Waszyngton będzie egzekwował wprowadzone regulacje. 

Duży wpływ na skuteczność sankcji ma też kontekst międzynarodowy. W sobotę wybierając się w objazd krajów Azji Południowo-Wschodniej, Trump powiedział, że „liczy na pomoc Chin w zatrzymaniu tej wojny”. W czwartek spotka się on w Korei Południowej z Xi Jinpingiem. Obaj przywódcy będą rozmawiać o wygaszeniu nabierającej znów rumieńców wojny handlowej. Częścią takiego porozumienia może być teoretycznie sprawa rosyjska.

W ten weekend prezydent polecił także skierować w rejon Karaibów największy amerykański lotniskowiec Gerald Ford. Czy to zapowiedź bliskiego obalenia reżimu Nicolása Maduro? Powrót Wenezueli, kraju o największych rezerwach ropy na świecie, na międzynarodowe rynki paliw pozwoliłby Ameryce na trwałe utrzymanie sankcji na Rosję bez ryzyka trwałego podniesienia cen na stacjach benzynowych USA.

Po raz pierwszy od początku inwazji Rosja musi obniżyć budżet na obronę

Amerykańskie sankcje uderzają w Kreml w delikatnym momencie. W piątek rosyjski bank centralny jeszcze bardziej obniżył (do 0,5-1 proc.) prognozy wzrostu na ten rok. Zdecydował się też na obniżenie stóp procentowych (o 0,5 pkt. proc. do 16,5 proc.), mimo że inflacja (8 proc.) pozostaje bardzo wysoka. Czy pogodził się z szybkim wzrostem cen, który zżera dochody Rosjan? 

Jeszcze przed ogłoszeniem sankcji przez Trumpa wiadomo było, że dochody Rosji z eksportu ropy i gazu spadną ze 135 mld dol. w zeszłym roku do 100 mld w tym. Sygnałem narastających trudności jest zapowiedź obniżenia po raz pierwszy od początku inwazji na Ukrainę budżetu na obronę ze 163 mld dol. w 2025 r. do 150 mld dol. w przyszłym (spadek realny jest jeszcze większy, jeśli się uwzględni szybki wzrost cen w Rosji).

Efekt amerykańskich sankcji wzmacnia zacieśnienie tych unijnych (i brytyjskich). Na zakończonym w piątek nad ranem szczycie w Brukseli przywódcy UE przyjęli m.in. plan całkowitego wstrzymania importu rosyjskiego gazu skroplonego do końca 2027 r. Co prawda od 2022 r. został on ograniczony o 89 proc., wciąż jednak statki z rosyjskim LNG cumują w Kłajpedzie i hiszpańskiej Huelvie. 

Czytaj więcej

Komentarze

Jędrzej Bielecki: Szczyt Trump–Putin to wielkie ryzyko dla Ukrainy

Przed szczytem na Alasce nie wiadomo najważniejszego: czy prezydent USA Donald Trump będzie broni...