Jakie poparcie na Białorusi mają Łukaszenko i jego przeciwnicy? Zaskakujący sondaż

Wiodący brytyjski think tank Chatham House w sierpniu i listopadzie przeprowadził badania (online) z udziałem ponad 700 mieszkańców białoruskich miast. Po ponad pięciu latach od brutalnie stłumionych protestów, sfałszowanych wyborów prezydenckich i w czwartym roku pełnoskalowej wojny Rosji z Ukrainą Białorusini zostali zapytani o sytuację w kraju, stosunek do władz, opozycji demokratycznej, preferencje geopolityczne i wiele innych zakazanych w państwie Łukaszenki tematów. Zresztą przeprowadzenie niezależnych od reżimu sondaży od wielu lat również jest zakazane, a socjolodzy (tak jak np. skazany na ponad 7 lat łagrów Jauhen Krasnianski), decydujący się na współpracę z zagranicznymi ośrodkami, ryzykują utratą wolności.

Sondaż na Białorusi. Chcą sojuszu z Rosją, ale nie chcą wojny z Ukrainą i rosyjskiej broni atomowej

W ciągu ostatnich pięciu lat liczba popierających sojusz z Rosją Białorusinów wzrosła z 27 do 44 proc. Nieco przybyło zwolenników przystąpienia kraju do Unii Europejskiej. Opowiada się za tym dzisiaj 15 proc. ankietowanych (mówiło tak 9 proc. podczas antyrządowych protestów we wrześniu 2020 r.). Z kolei 22 proc. Białorusinów chce należeć jednocześnie do Unii Europejskiej i pozostawać w sojuszu z Rosją. Reszta nie chce żadnych sojuszy.

Czytaj więcej

Społeczeństwo

Watykan przekonał Aleksandra Łukaszenkę. Niezłomny ksiądz wyszedł na wolność

Na wolność wyszedł m.in. ks. Henryk Okołotowicz, oskarżony o „szpiegostwo na rzecz Polski i Watyk...

— To i tak nie jest źle, biorąc pod uwagę to, że Białoruś dzisiaj jest całkowicie odizolowana od Zachodu i znajduje się w przestrzeni informacyjnej Rosji. Do tego kraj żyje w warunkach sankcji, nie ma odpowiedniej komunikacji z UE i są duże problemy z otrzymaniem wiz do państw Wspólnoty — mówi „Rzeczpospolitej” dr Ryhor Astapienia, mieszkający w Polsce znany białoruski socjolog i autor sondażu z Chatham House. Uważa, że nie tylko wpływ propagandy reżimów Łukaszenki i Putina przekłada się na stosunek Białorusinów do UE.

— Wielu ludzi zapewne ma żal do przywódców Zachodu, że to oni zostali ukarani zamiast reżimu. Bo to nie Łukaszenka stoi przez trzy dni w kolejkach na granicy, nie ma problemów z przelotami, bo podróżuje własnym samolotem i nie szuka sposobów otrzymania wiz w zachodnich ambasadach. To wszystko również przekłada się na nastroje. Białorusini najwyraźniej czują, że Zachód ich nie chce. Unia Europejska stała się czymś nieosiągalnym — dodaje.

Jedynie 8 proc. Białorusinów uważa, że kraj powinien dążyć do przystąpienia do NATO, a 55 proc. opowiada się za pozostaniem Białorusi w sojuszu militarnym z Rosją w ramach Organizacji Układu o Bezpieczeństwie Zbiorowym. Reszta Białorusinów uważa, że kraj powinien zadeklarować całkowitą neutralność.

Mimo chęci pozostania w sojuszu z Rosją, większość Białorusinów nie chce broni jądrowej na swoim terytorium, nie popiera (albo nie ma zdania w tej sprawie) wojny Putina z Ukrainą i opowiada się za jak najszybszym zakończeniem konfliktu według obecnej linii frontu. Połowa (50 proc.) badanych uważa jednak, że Rosja wygra tę wojnę. W zwycięstwo Ukrainy wierzy zaledwie 8 proc. respondentów (w marcu 2022 r. uważało tak 21 proc. Białorusinów).

— Mało Białorusinów dzisiaj wierzy w europejską perspektywę swojego kraju. Ludzie żyją w warunkach represji, w kraju panuje terror. Państwa UE powinny wydawać Białorusinom wizy i umożliwiać podróże, wspierać wymiany studenckie. Niech Białorusini zobaczą, że Unia na nich czeka. Wielu zachodnich polityków mentalnie oddało Białoruś Rosji. Uważają, że nie mamy szans i że Białoruś jest już częścią Rosji. Naszym zadaniem jest przekonywać zarówno rodaków, jak i Europejczyków, że może być inaczej — mówi „Rzeczpospolitej” Franak Wiaczorka, szef wileńskiego biura liderki wolnej Białorusi Swiatłany Cichanouskiej.

Czytaj więcej

Komentarze

Rusłan Szoszyn: Otwarcie przejść granicznych z Białorusią to bardzo odważny eksperyment

W otwarciu przejść granicznych z Białorusią nie chodzi o Aleksandra Łukaszenkę. Chodzi o to, z ki...

Chatham House: 26 proc. Białorusinów popiera reżim, 13 proc. — opozycję demokratyczną

Wyniki badań mocno kontrastują z wynikiem przeprowadzonych w styczniu „wyborów prezydenckich”, podczas których dyktator wpisał sobie w pierwszej turze 86,8 proc. głosów. Obecnie jedynie 26 proc. Białorusinów deklaruje poparcie dla rządzących. Niemal co czwarty respondent zalicza siebie do „niezadowolonej sytuacją gospodarczą” części społeczeństwa. Z kolei 37 proc. ankietowanych, mówiąc o poglądach politycznych, zadeklarowało neutralność.

Powody do niepokoju może mieć też przebywająca na emigracji opozycja demokratyczna, którą w kraju popiera zaledwie 13 proc. społeczeństwa. Te liczby mocno kontrastują z jednym z głównych haseł opozycji z 2020 r. — że przeciwników reżimu popiera 97 proc. społeczeństwa.

— To nie 97 proc., ale to trzon społeczeństwa. Ludzie, którzy otwarcie deklarują swoje poglądy i są gotowi do mobilizacji w odpowiednim momencie. Nie potrzebujemy większości do rewolucji. Naszym zadaniem jest zachowanie jądra, by było odważne i aktywne — komentuje Wiaczorka.