Krzysztof Adam Kowalczyk: Sukces hejtu na euro. Rośnie ryzyko polexitu

„Czy Polska powinna przyjąć euro? Tak, w każdej ilości” – ten dowcip z brodą idealnie opisuje stosunek Polaków do UE i wspólnej waluty. Unia to przede wszystkim „bankomat bez PIN-u” służący do „wyciskania Brukselki”. Przesiadka ze złotego na euro, która by uczyniła naszą obecność we Wspólnocie decyzją nieodwracalną, jest natomiast nie do przyjęcia, co wynika z sondażu IBRiS dla „Rzeczpospolitej”. Pytaliśmy Polaków, czy należy przyjąć wspólną walutę w ciągu najbliższych 10 lat, co wydaje się czasem wystarczająco długim, by spełnić wymogi formalne. Blisko 44 proc. odpowiedziało „zdecydowanie nie” i niemal 19 proc. – „raczej nie”. To wielkie zwycięstwo eurohejterów straszących Polaków, że euro spowoduje skok cen.

Czytaj więcej

Finanse

Euro w Polsce w ciągu dziesięciu lat? Polacy są przeciwni

Ponad 62 proc. Polaków jest przeciw wejściu Polski do strefy euro w horyzoncie najbliższych dzies...

Źle korzystamy z własnej polityki pieniężnej…

Tymczasem – to po pierwsze – złoty i własna polityka pieniężna słabo hamowały wzrost cen i nie obroniły w pandemiczno-wojennych latach 2020-2024 portfeli Polaków. Skumulowana inflacja (mierzona HICP) wyniosła u nas w tych latach aż 42 proc., gdy w strefie euro 20,5 proc., a w całej Unii 23,5 proc. Nawet w Słowacji, której wejście do eurozony miało jakoby być dowodem szkodliwości wspólnej waluty, ceny wzrosły w mniejszym stopniu niż u nas, bo o 34,6 proc.

Po drugie, nie potrafimy wykorzystać swobody ruchu, jaką daje nam pozostawanie poza strefą euro, czego dowodem jest dynamiczny wzrost długu publicznego. W 2004 r. wynosił on 45 proc. PKB, a w 2025 r. najprawdopodobniej przekracza już 60 proc. (licząc według metodologii unijnej, a nie krajowej, która pomija niektóre kategorie długu). Prognoza? Dług nawet ponad 75 proc. PKB w 2030 r.

Czytaj więcej

Budżet i podatki

Gorzki bilans w kasie państwa. Deficyt blisko 7 proc. PKB, dług pnie się w górę

W 2026 r. Polska pozostanie krajem wysokiego deficytu. Rok 2025 zamiast oczekiwanej poprawy przyn...

Nie może być inaczej, skoro deficyt sektora finansów publicznych, który w 2004 r. sięgał 4,5 proc. PKB, w ubiegłym i tym roku przekracza 6 proc. PKB, i to mimo zasypującej nas manny z funduszy unijnych.

Po trzecie, nie nauczyliśmy się dyscypliny finansowej, mimo że zdrowe finanse publiczne są fundamentem zdrowej gospodarki, a przygotowania do spełnienia kryteriów z Maastricht, będących warunkiem przyjęcia euro (m.in. maksymalny deficyt 3 proc. PKB, a dług 60 proc. PKB), są dla niej jak dobry obóz kondycyjny. Sprzyjają np. utrzymywaniu niższego kosztu kredytu. Jaki wniosek?

…więc drożej płacimy za kredyty

Po czwarte – droższy kredyt to koszt przywiązania do złotego. Różnica jest ogromna, skoro podstawowa stopa procentowa Europejskiego Banku Centralnego (obecnie 2 proc.) jest dwukrotnie wyższa niż główna stopa NBP (4 proc.), a to punkt wyjścia do szacowania przez banki oprocentowania kredytów i pożyczek.

Po piąte, nieprzyjęcie euro to jedna z nienazwanych publicznie przyczyn kryzysu z kredytami frankowymi. Frankowicze idąc do sądów nie wspominają, że w istocie liczyli nie tylko na niższe procenty kredytu we franku, ale też przesiadkę po 2004 r. na euro, gdy już stanie się ono naszą walutą. To uwolniłoby ich od ryzyka walutowego, które niestety zrealizowało się w 2015 r.