Jak dzielić roszczenie o użytkowanie wieczyste przy podziale spadku

Jeśli w trakcie działu spadku ustaje prawo do użytkowania wieczystego, sąd powinien podzielić roszczenie o przedłużenia tego prawa.

Publikacja: 11.01.2013 07:46

To sedno wczorajszego postanowienia Sądu Najwyższego, który nie krył, że dotyka ważnej i precedensowej kwestii (sygnatura akt: IV CSK 362/12).

Wynikła ona w sprawie o podział spadku po małżonkach G. ze Szczytna, którzy dzieciom zostawiali trzy działki z budynkami wraz z prawem użytkowania wieczystego.

Dwie z tych działek sąd rejonowy przyznał synowi Tadeuszowi, który tam mieszka i prowadzi warsztat, a trzecią trojgu rodzeństwa po 1/3. Zasądził też od Tadeusza, który dostał największy składnik, spłaty na rzecz rodzeństwa w wysokości 300 tys. zł. Sąd zaznaczył w postanowieniu, że prawo użytkowania  zostało ustanowione na 40 lat, do 24 czerwca 2011 r., tj. jeszcze na dwa miesiące. Gdy sprawą zajął się Sąd Okręgowy w Olsztynie, prawo użytkowania już wygasło. SO utrzymał wyrok, tak jakby w sprawie użytkowania nic się nie zmieniło, zresztą zarówno wnioskodawca (odnośnie do swoich działek), jak i rodzeństwo (w zakresie ich działki) wystąpili do miasta o przedłużenie umów.

Na podstawie art. 236 kodeksu cywilnego, który stanowi, że użytkownik wieczysty może żądać przedłużenia użytkowania na dalszy okres, a odmowa przedłużenia jest dopuszczalna tylko ze względu na ważny interes społeczny, SO zwrócił się przed wydaniem wyroku do gminy z pytaniem, co dzieje się z tymi wnioskami. Dostał odpowiedź, że zostaną rozpatrzone, gdy  sąd dokonana działu spadku i wskaże, komu działki przypadają.

Nie zgadzał się z rozstrzygnięciem SO Tadeusz G., którego pełnomocnik mec. Konrad Deputa argumentował  przed Sądem Najwyższym, że jego klient obciążony został dużymi spłatami na rzecz rodzeństwa, tymczasem, formalnie rzecz biorąc, nic nie otrzymał. Prawo użytkowania wygasło, więc w spadku nie ma majątku, który można by dzielić, postępowanie o dział spadku należałoby więc umorzyć.

Sąd Najwyższy tylko częściowo podzielił to stanowisko.

– Owszem, prawo użytkowania wygasło, nie ma tu zastosowania konstrukcja stosowana przy przedłużaniu użytkowania wieczystego po upływie jego okresu, gdy odpowiedni wniosek złożono w terminie (SN zajmował się tą kwestią w uchwale z 16 lutego 2012 r., III CZP 94/11). Nie jest jednak tak, że nie ma czego dzielić – powiedziała sędzia SN Iwona Koper. – Użytkowanie wieczyste po upływie terminu, na jaki zostało ustanowione, przekształca się w roszczenie o przedłużenie tego prawa, które jest dziedziczne i podzielne, i to ono jest przedmiotem działu spadku.

Dodajmy, że podobne zasady dotyczą znoszenia współwłasności czy podziału majątku dorobkowego małżonków.

To sedno wczorajszego postanowienia Sądu Najwyższego, który nie krył, że dotyka ważnej i precedensowej kwestii (sygnatura akt: IV CSK 362/12).

Wynikła ona w sprawie o podział spadku po małżonkach G. ze Szczytna, którzy dzieciom zostawiali trzy działki z budynkami wraz z prawem użytkowania wieczystego.

Pozostało 89% artykułu
W sądzie i w urzędzie
Czterolatek miał zapłacić zaległy czynsz. Sąd nie doczytał, w jakim jest wieku
https://track.adform.net/adfserve/?bn=77855207;1x1inv=1;srctype=3;gdpr=${gdpr};gdpr_consent=${gdpr_consent_50};ord=[timestamp]
Spadki i darowizny
Podział spadku po rodzicach. Kto ma prawo do majątku po zmarłych?
W sądzie i w urzędzie
Już za trzy tygodnie list polecony z urzędu przyjdzie on-line
Zdrowie
Ważne zmiany w zasadach wystawiania recept. Pacjenci mają powody do radości
Materiał Promocyjny
Do 300 zł na święta dla rodziców i dzieci od Banku Pekao
Sądy i trybunały
Bogdan Święczkowski nowym prezesem TK. "Ewidentna wada formalna"