O dziale i zasiedzeniu w jednej sprawie

Rozstrzygnięcie takie może się znaleźć w postanowieniu wstępnym lub końcowym.

[b]Sąd Najwyższy w uchwale z 28 kwietnia 2010 r. (sygn. III CZP 9/10)[/b] wyjaśnił, że spadkobierca, który domagał się oddalenia wniosku o zasiedzenie, może wnieść apelację także od postanowienia wstępnego, w którym sąd takiego wniosku nie rozstrzygnął.

W sprawie chodziło o postanowienie wstępne ustalające skład spadkowego majątku. Sąd pominął w nim dwie działki gruntu, zakładając, że spadkodawca Józef S. utracił ich własność wskutek zasiedzenia ich przez jego siostry, ale zasiedzenia wprost nie stwierdził.

Józef S. zmarł bezpotomnie w maju 2005 r. Spadek po nim objęły zgodnie z regułami dziedziczenia ustawowego, obowiązującymi automatycznie, gdy zmarły nie zostawił testamentu, jego żona Barbara S. w 1/2 oraz dwie jego siostry, każda w 1/4.

Z wnioskiem o dział spadku wystąpiła do sądu żona. Na pierwszej rozprawie siostry zgłosiły wniosek o wydanie postanowienia wstępnego stwierdzającego, że nabyły przez zasiedzenie: jedna – działkę o pow. 0,1552 ha, a druga – o pow. 0,1522 ha.

Józef S. otrzymał od rodziców w 1965 r. nieruchomość obejmującą także te działki. W listopadzie 1974 r. uzyskał akt własności tej nieruchomości. Na początku lat 70. jego rodzice wybudowali na niej dom, ukończony w 1975 r. Zgodnie z porozumieniami rodzinnymi 1/3 tej nieruchomości z domem miała stanowić własność Józefa S., a reszta po połowie przypaść dwu jego siostrom. Siostry uprawiały przeznaczone im działki od 1974 r. i przekazywały bratu pieniądze na podatek rolny. Przeciwko ich wnioskowi o zasiedzenie oponowała żona zmarłego.

[wyimek]Zasiedzenie w złej wierze wymaga 30 lat samoistnego posiadania [/wyimek]

Sąd I instancji w postanowieniu wstępnym wydanym na podstawie art. 685 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=FA033C7D1189BB4B6FEFDCC3CB84514C?id=70930]k.p.c.[/link] uznał, że w skład spadku wchodzi tylko działka o pow. 0,1696 ha zabudowana domem i 1/2 udziału w samochodzie osobowym oraz 52 akcje imienne PZL Świdnik. W myśl wskazanego przepisu sąd może wydać postanowienie wstępne m.in. w razie sporu między współspadkobiercami o to, czy pewien przedmiot należy do spadku.

W uzasadnieniu sąd I instancji wyjaśnił, że skoro pozostałe działki objęte aktem własności z 1974 r. nabyły przez zasiedzenie siostry spadkodawcy, do spadku wchodzi tylko działka z domem. Sąd przyjął, że zasiedzenie to rozpoczęło bieg 31 grudnia 1974 r., a więc 30-letni okres samoistnego posiadania wymagany do zasiedzenia w złej wierze upłynął 1 stycznia 2005 r,. czyli przed śmiercią spadkodawcy.

Apelację od postanowienia wstępnego złożyła wdowa Barbara S. Domagała się jego zmiany i stwierdzenia, że w skład spadku wchodzą również działki, których własność według sądu I instancji Józef S. utracił na rzecz sióstr.

Sąd II instancji miał wątpliwość dotyczącą zasadniczej kwestii proceduralnej. Sprowadza się ona do pytania, czy apelacja od postanowienia wstępnego wydanego w sprawie o dział spadku, w której współspadkobierca zgłosił wniosek o zasiedzenie, jest dopuszczalna, jeśli w postanowieniu tym nie ma żadnego (pozytywnego lub negatywnego) rozstrzygnięcia w tej kwestii.