Ulga dla wychowujących dzieci

Nie przysługuje ona przedsiębiorcom rozliczającym się stawką liniową, ryczałtem oraz kartą podatkową.

Ulga prorodzinna polega na odliczeniu od podatku określonej przez ustawodawcę kwoty z tytułu wychowywania dzieci (pisaliśmy już o niej w DF z 20 grudnia). Jest to iloczyn liczby wychowywanych dzieci i dwukrotności kwoty zmniejszającej podatek w danym roku. W 2008 r. limit odliczenia wynosi 1173,70 zł (2 x 586,85 zł) na jedno dziecko. W efekcie rodzice wychowujący dwoje dzieci będą mogli odliczyć od podatku 2347,40 zł, przy trójce będzie to kwota 3521,10 zł, a przy czwórce 4694,80 zł.

Podatnicy, których dochody są stosunkowo niskie i mający na swoim utrzymaniu dzieci, mogą też zyskać. Być może nie odliczą pełnej kwoty, ale ulga prorodzinna może doprowadzić do sytuacji, w której nie będą musieli zapłacić choćby najmniejszego podatku. Jeżeli należny od nich PIT za 2008 r. będzie niższy niż kwota przysługującego odliczenia, nadal mają prawo do odpisu. W takim wypadku ulgę odlicza się do wysokości podatku należnego. Urząd skarbowy zwróci nadpłatę po złożeniu zeznania.

Trzeba jednak pamiętać, że niewykorzystana nadwyżka ulgi nie przechodzi na następny rok.

Kwota ulgi dotyczy łącznie obojga rodziców i może być odliczona w zeznaniu, według ich uznania, od podatku jednego z nich lub obojga – w odpowiednich proporcjach. I tak np. rodzice, którzy wychowują dwoje małoletnich dzieci i składają oddzielne zeznania, mogą odliczyć przysługującą im kwotę ulgi, tj. 2347,40 zł, w zeznaniu jednego z nich lub w zeznaniu obojga po połowie (tj. po 1173,70 zł). Mogą też ustalić proporcje odliczenia inaczej, np. w zeznaniu matki odliczone zostanie 1000 zł, ojca 1347,40 zł. Ważne jest tylko, aby suma odliczeń z zeznań obojga rodziców odpowiadała kwocie przysługującego im limitu.

Oprócz konieczności osiągnięcia przez podatnika odpowiednich dochodów ustawodawca przewidział również inne ograniczenia.

I tak nie mogą skorzystać z ulgi opiekunowie prawni, czyli osoby, które nie są rodzicami wychowywanych dzieci, ale tylko sprawują nad nimi opiekę. Przykładowo osoba, która wychowuje małoletniego syna i siostrzeńca, nad którym sprawuje opiekę prawną, może skorzystać z ulgi tylko w odniesieniu do syna, ale do siostrzeńca już nie, bo nie jest on jej dzieckiem własnym ani przysposobionym.

Kwota przysługującego odliczenia dotyczy zawsze obojga rodziców niezależnie od tego, czy pozostają oni w związku małżeńskim. W przypadku rodziców, w stosunku do których orzeczony został rozwód lub separacja, odliczenie przysługuje temu, u kogo dzieci faktycznie mieszkają. Jeżeli przez część roku dzieci mieszkają u jednego z takich rodziców, a przez następną część u drugiego, to każdy z nich może odliczyć kwotę stanowiącą iloczyn liczby miesięcy pobytu dzieci i 1/12 limitu ulgi.

Przykład

Rodzice rozwiedli się i dziecko mieszkało z matką przez 7 miesięcy w roku, z ojcem przez 5 miesięcy. Matka może odliczyć w zeznaniu rocznym od swojego podatku 684,66 zł, a ojciec 489,04 zł.

Z ulgi nie będzie mógł skorzystać rodzic, który na mocy wyroku sądowego nie sprawuje opieki nad dziećmi. Jeżeli rozwiedzeni rodzice mieszkają razem, a wyrok rozwodowy przyznaje prawo do opieki nad dziećmi tylko jednemu z nich, to mimo wspólnego zamieszkania drugi rodzic nie będzie mógł skorzystać z odliczenia.

Kolejny warunek: z rodzinnej preferencji mogą korzystać tylko osoby rozliczające się z fiskusem na zasadach ogólnych według progresywnej skali podatkowej, tj. według stawek 19, 30 i 40 proc. Ulga nie przysługuje rodzicom korzystającym z innych form opodatkowania: ryczałtu, karty podatkowej lub podatku liniowego. To samo dotyczy rolników, którzy nie płacą podatku dochodowego.

Z ulgi na dzieci nie może skorzystać osoba, która płaci podatek liniowy 19 proc., chyba że dodatkowo osiąga dochody opodatkowane według skali progresywnej. Jeżeli więc pracuje na podstawie umowy o pracę oraz dodatkowo prowadzi działalność i korzysta z podatku liniowego, ulgę odliczy tylko od podatku od dochodów uzyskanych z tytułu stosunku pracy.

W przypadku gdy jeden z rodziców rozlicza się z fiskusem ryczałtem, a drugi według skali progresywnej (np. osiąga dochody z umowy o pracę, umowy-zlecenia itp.), odliczenia może dokonać w swoim zeznaniu tylko ten drugi. Do skorzystania z preferencji w tzw. pełnej rodzinie wystarczy zatem, aby tylko jedno z rodziców rozliczało się według skali podatkowej.Wiek i czas wychowywania

Ulga przysługuje na dzieci:

- małoletnie,

- otrzymujące zasiłek pielęgnacyjny (bez względu na wiek),

- które nie ukończyły 25 lat i uczą się w szkołach lub na studiach (o których mowa w przepisach o systemie oświaty lub w prawie o szkolnictwie wyższym), pod warunkiem że w roku podatkowym uzyskały tylko dochody nieprzekraczające tzw. kwoty wolnej od podatku, z tytułu renty rodzinnej lub zwolnione z podatku.

Jeżeli zatem dziecko otrzymało np. stypendium lub nagrodę za udział w olimpiadzie organizowanej przez szkołę, które korzystają ze zwolnienia od podatku, oraz rentę rodzinną, to taki dochód nie będzie przeszkodą w skorzystaniu z ulgi.

Odliczenie przysługuje podatnikom, którzy wychowywali dzieci w roku podatkowym. Przepisy nie przewidują limitu czasowego, przez który trzeba wychowywać dzieci w danym roku.

Ulgę prorodzinną można wykazać dopiero w zeznaniu rocznym. Rodzice uwzględnią ją samodzielnie albo zrobi to za nich płatnik. Nie mają natomiast prawa do pomniejszania w związku z tą ulgą zaliczek na podatek dochodowy w ciągu roku.

Podatnicy, którzy samodzielnie składają zeznania podatkowe, muszą wypełnić załącznik PIT/O, w którym trzeba podać liczbę dzieci, a także kwotę przysługującego odliczenia z tego tytułu. Następnie kwotę ulgi przenoszą do formularza PIT-37 lub PIT-36.