Frankowicze szybciej doczekają się sprawiedliwości. Rząd przyjął projekt ustawy frankowej

Celem projektu jest rozładowanie zatorów w sądach, które w ostatnich latach zostały dosłownie zalane pozwami kredytobiorców przeciwko bankom w sprawach kredytów frankowych. Duża liczba takich spraw – prawie pół miliona od 2017 do I kwartału 2025 – ich długotrwałość niekorzystnie rzutuje na zdolność sądów do rozpoznawania pozostałych spraw cywilnych, zarówno w sądach okręgowych jak i apelacyjnych. W tych ostatnich na koniec I kwartału br. stanowiły one 75 proc. wszystkich spraw, a w sądach I instancji 44 proc. Liczba pozostałych do rozpoznania spraw frankowych była ponad dwukrotnie wyższa od kolejnej grupy spraw tj. spraw o rozwód.

Ustawa będzie miała zastosowanie do kredytów i pożyczek denominowanych lub indeksowanych do franka szwajcarskiego, o ile stroną umowy był konsument.

Ustawa frankowa tylko dla konsumentów. Przedsiębiorcy nie skorzystają

Oznacza to, że projekt nie obejmuje spraw odnoszących się do umów zawartych przez osoby prawne czy przez osoby fizyczne działające jako przedsiębiorcy w ramach prowadzonej działalności gospodarczej. Z proponowanych rozwiązań nie będą też mogły skorzystać podmioty, które nabyły wierzytelności konsumentów, choć w ich prawa będą mogli wejść spadkobiercy czy poręczyciele. Ostateczną decyzję o zastosowaniu przepisów w danej sprawie podejmie sąd.

– Projekt tworzy mechanizmy pozwalające na szybkie i sprawne rozpoznawanie spraw frankowych. Dzięki temu sądy zostaną odciążone, a obywatele szybciej doczekają się rozstrzygnięć swoich spraw – powiedział Wiceminister Sprawiedliwości Arkadiusz Myrcha.

Jedna z głównych zmian polega na automatycznym zawieszeniu konieczności spłaty rat w momencie doręczenia pozwu bankowi. Sądy nie będą więc musiały wydawać postanowienia o zabezpieczeniu, a złożone już wnioski pozostaną bez rozpoznania.

Czytaj więcej

Konsumenci

Zawieszenie obowiązku spłaty rat z mocy prawa nie zawsze korzystne dla konsumenta

Powód nie będzie musiał spłacać rat od momentu doręczenia bankowi pozwu. Paradoksalnie może to os...

– Nowe przepisy zdecydowanie wzmacniają pozycję konsumentów w sporach z bankami. Dzięki automatycznemu zabezpieczeniu roszczeń frankowicze nie będą musieli obawiać się egzekwowania rat kredytu w trakcie procesu – wskazywał wiceminister Arkadiusz Myrcha.

Choć w założeniu ma to być rozwiązanie korzystne zarówno dla sądów, jak i samych konsumentów, to w praktyce dla tych ostatnich może się okazać niedźwiedzią przysługą. Naczelna Rada Adwokacka, jak i rzecznik praw obywatelskich sygnalizowali bowiem, że w najbardziej obciążonych sądach w dużych miastach, szczególnie w stolicy, sąd szybciej wyda postanowienie o zabezpieczeniu niż doręczy odpis pozwu bankowi.

Szybsze procedury przy sporach frankowiczów z bankami

Oprócz tego dopuszczalne będzie składanie zeznań przez strony na piśmie oraz prowadzenie przesłuchania świadka poza salą sądową, w ramach posiedzenia zdalnego, nawet przy sprzeciwie stron. Zdecydowana część rozwiązań pozwolić ma na uproszczenie i usprawnienie postępowań. Chodzi np. o rozpoznawanie sprawy na posiedzeniu niejawnym, odbieranie zeznań strony na piśmie oraz o możliwość podejmowania określonych czynności przez referendarza sądowego (wydanie postanowienia o umorzeniu postępowania i kosztach na skutek cofnięcia pozwu). Rozwiązania te mają mieć fakultatywny charakter.

– Decyzje co do zastosowania wprowadzonych przez projekt szczególnych uregulowań podejmował będzie każdorazowo przewodniczący składu rozpoznającego daną sprawę – czytamy w uzasadnieniu projektu.

Czytaj więcej

Konsumenci

Ustawa frankowa obejmie także roszczenia wynikające z pożyczek

Nie tylko kredytobiorcy będą mogli skorzystać z mechanizmów przewidzianych w ustawie frankowej, a...

Z kolei zmiany dotyczące możliwości podnoszenia zarzutu potrącenia mają ułatwić rozstrzyganie wzajemnych roszczeń konsumentów i banków w ramach jednego postępowania bez konieczności ich multiplikowania. Zgodnie z projektowanym art. 5 ust. 1 specustawy frankowej zarzut potrącenia będzie mógł być podniesiony aż do zamknięcia rozprawy przed sądem drugiej instancji.

Z kolei powództwo wzajemne będzie można wytoczyć aż do zamknięcia rozprawy przed sądem pierwszej instancji, a jeżeli sprawa podlega rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym, aż do wydania wyroku przez sąd pierwszej instancji.

Zachęty finansowe do zawierania ugód w sprawach frankowych

W projekcie przewidziano również zachęty do polubownego zakończenia sporu na każdym etapie postępowania, szczególnie w zakresie zwrotu kosztów sądowych. Zwrot 50 proc. opłaty sądowej będzie przysługiwał, jeśli pozew, apelacja lub skarga kasacyjna zostaną cofnięte w ciągu sześciu miesięcy od wejścia ustawy w życie.

Nowe przepisy pozwolą też Sądowi Najwyższemu odmówić rozpoznania skarg kasacyjnych banków w sprawach frankowych, które zostały już przyjęte do rozpoznania, jeśli nie zachodzi potrzeba wykładni zagadnienia prawnego lub nie ma rozbieżności w orzecznictwie.

Decyzję Sąd Najwyższy podejmie na posiedzeniu niejawnym w składzie jednego sędziego. Pozwoli to na szybszą finalizację spraw konsumenckich i umożliwi Sądowi Najwyższemu rozładowanie zaległości.