Zawieszenie obowiązku spłaty rat z mocy prawa nie zawsze korzystne dla konsumenta

Z chwilą doręczenia pozwanemu pozwu wniesionego przez konsumenta, obowiązek spełniania przez konsumenta świadczeń wynikających z umowy kredytu ulega wstrzymaniu z mocy prawa do czasu prawomocnego zakończenia postępowania – to jeden z najbardziej kontrowersyjnych przepisów zawartych w tzw. ustawie frankowej.

Dziś taki obowiązek spłat ulega wstrzymaniu, gdy sąd udzieli kredytobiorcy zabezpieczenia. Zawieszenie z mocy prawa w praktyce nie zawsze spowoduje, że kredytobiorca szybciej będzie mógł przestać spłacać raty. Jak zwracał uwagę rzecznik praw obywatelskich czy Naczelna Rada Adwokacka, w najbardziej obciążonym sprawami frankowymi Sądzie Okręgowym w Warszawie, doręczenie odpisu pozwu bankowi następuje często po roku od momentu wniesienia pozwu. Natomiast złożony wraz z pozwem wniosek o udzielenie zabezpieczenia jest często rozpoznawany nawet już po miesiącu, ponieważ zgodnie z art. 737 Kodeksu postępowania cywilnego podlega on rozpoznaniu bezzwłocznie, nie później jednak niż w terminie tygodnia od dnia jego wpływu do sądu.

To oznacza, że jeśli pełnomocnik banku nie wniesie zażalenia na to postanowienie, to uprawomocni się ono znacznie szybciej niż sąd doręczy bankowi odpis pozwu.

Konsument sam mógłby doręczyć odpis pozwu bankowi

– Proponowane rozwiązanie, zamiast poprawić, może zatem w praktyce pogorszyć sytuację konsumentów ubiegających się o zabezpieczenie. Sytuacja ta zostałaby bardzo źle przyjęta przez konsumentów – przestrzega mec. Marcin Szymański z kancelarii Drzewiecki Tomaszek, który opiniował projekt z ramienia Naczelnej Rady Adwokackiej.

Czytaj więcej

Konsumenci

Ustawa frankowa obejmie także roszczenia wynikające z pożyczek

Nie tylko kredytobiorcy będą mogli skorzystać z mechanizmów przewidzianych w ustawie frankowej, a...

Dlatego adwokaci proponują, by obowiązek spełniania przez konsumenta świadczeń wynikających z umowy kredytu ulegał wstrzymaniu, nie od chwili doręczenia pozwanemu pozwu przez sąd, lecz już z chwilą doręczenia bankowi przez konsumenta kopii wniesionego przeciwko temu bankowi pozwu wraz z dowodem złożenia go w sądzie lub nadania do sądu pocztą.

Takie rozwiązanie proponował również prof. Marcin Wiącek, który zastrzegał jednak, że zakłada ono jednoczesne przyjęcie przez konsumenta ryzyka, że w przypadku, gdyby pozew został zwrócony, odrzucony lub uznany za oczywiście bezzasadny, to konsument byłby zobowiązany uzupełnić brakujące raty kredytu. Ewentualnie wstrzymanie obowiązku zapłaty rat powinno nastąpić z mocy prawa od chwili wydania przez sąd zarządzenia stwierdzającego, że pozew nie zawiera braków formalnych.

Jednak, jak słyszymy nieoficjalnie w MS, przyjęcie proponowanych koncepcji zrodziłoby szereg nowych kłopotów, gdyby  okazało się, że konsument doręczył bankowi odpis pozwu, który finalnie byłby np. oddalony lub zwrócony. Pytanie, czy w takiej sytuacji bank mógłby np. wypowiedzieć umowę kredytu z powodu niespłacania rat, albo czy konsument byłby zobowiązany do uzupełnienia po prostu brakujących rat, czy jednak powiększonych o odsetki?

Odciążone sądy doręczą szybciej

Poza tym, jak zwraca uwagę MS, zarządzenie doręczenia odpisu pozwu jest zdecydowanie mniej pracochłonne niż rozpoznanie wniosku o zabezpieczenie. To bowiem wymaga dodatkowej analizy przesłanek zabezpieczenia, oceny uprawdopodobnienia roszczenia oraz interesu prawnego.

– Proponowana alternatywa, by skutek w postaci wstrzymania obowiązku spełniania świadczeń następował z chwilą doręczenia bankowi przez konsumenta kopii pozwu wraz z dowodem jego złożenia, naruszałaby zasadę oficjalności doręczeń. Doręczeń w postępowaniu cywilnym dokonuje sąd za pośrednictwem upoważnionych podmiotów, co gwarantuje jednoznaczność ustalenia momentu wywołania określonych skutków procesowych i materialnoprawnych. Byłaby również trudna do praktycznego zastosowania – wskazuje MS.

– Biorąc pod uwagę, że cała ustawa jest odstępstwem od normalnych zasad obowiązujących w postępowaniu cywilnym, tłumaczenie MS mnie nie przekonuje. Nie widzę też powodów, by uznać, że proponowane przez nas rozwiązanie stanowiłoby w jakiś sposób zagrożenie dla praw strony pozwanej – odpowiada mec. Marcin Szymański.