Terminy roszczeń z tytułu rękojmi za wady fizyczne

Niektóre sądy przyjmują, że termin roczny i trzyletni są terminami nieprzekraczalnymi, czyli zawitymi. Inne z kolei uważają inaczej. I nie chodzi tylko o sądy powszechne, ale nawet o Sąd Najwyższy.

Tak np. w swojej uchwale z 10 marca 1993 r. (sygn. III CZP 8/93) SN przyjął, że samo stosowanie art. 5, mającego charakter klauzuli generalnej, nie powinno podlegać daleko idącym ograniczeniom.

Przyznał też, że zawsze o nieuwzględnieniu upływu  konkretnego terminu powinna decydować jego natura. Terminy dotyczące zaś rękojmi ze swej natury są terminami przewidzianymi do dochodzenia roszczeń majątkowych. Dlatego zarzuty dotyczące ich upływu mogą być w wyjątkowych okolicznościach poddane ocenie w świetle art. 5 k.c.

Odmienne stanowisko w tej kwestii SN zajął w wyroku z 18 maja 2004 r. (sygn. II CK 270/03). Orzekł, że art. 568 § 1 k.c. ma na celu zapewnienie w razie kupna i sprzedaży niezbędnej dyscypliny.

Stosowanie zaś art. 5 k.c. wymaga uprzedniego przesądzenia, że stronie przysługuje określone prawo podmiotowe. Przepis dotyczy bowiem nadużycia tego prawa. Tymczasem art. 568 § 1 nie daje podstaw do konstruowania praw podmiotowych. Oznacza to, że nie powinno się stosować do niego art. 5 k.c.

Z powodu tych rozbieżności rzecznik praw obywatelskich zwrócił się do Izby Cywilnej SN, by podjęła uchwałę w składzie siedmiu sędziów. Chodzi o udzielenie odpowiedzi na pytanie, czy dopuszczalne jest pominięcie skutków upływu terminu zawitego przewidzianego w art. 568 § 1 k.c. poprzez odwołanie się do konstrukcji nadużycia prawa podmiotowego z art. 5 k.c.