Stanowski kontra Bartosiewicz. Prawo cytatu odgrywa ważną rolę w tym sporze

Przed kilkoma dniami na Kanale Sportowym pojawił się film “Natalia Janoszek. The End", w którym Krzysztof Stanowski, mimo sądowego zakazu, przekonywał, że ta aktorka Natalii Janoszek, znana m.in. z roli w filmie „365 dni”, zmyśliła swoją karierę. W materiale tym wykorzystano fragmenty nagrania piosenki Edyty Bartosiewicz „Skłamałam”, czemu piosenkarka zaprotestowała i domaga się przeprosin, wskazując, że wszystkie swoje piosenki pisała z myślą by niosły pozytywny przekaz i nie chce by w jakikolwiek sposób przyczyniały się do nagonki na kogoś.

Czy Krzysztof Stanowski mógł wykorzystać fragment piosenki "Skłamałam"

Pojawiły się więc pytania czy Stanowski mógł wykorzystać fragment tej piosenki w ramach prawa cytatu unormowanego w prawie autorskim.

Zgodnie z art. 17 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych, twórcy przysługuje wyłączne prawo do korzystania z utworu oraz do rozporządzania nim. Publiczne udostępnienie utworu wymaga natomiast zgody autora. Jeśli taką zgodę wyrazi, przysługuje mu prawo do wynagrodzenia. „Furtką” pozwalającą na to, aby nie uzyskać takiej zgody od autora może być tzw. prawo cytatu. Aby się na nie powołać, wymagane jest stworzenie własnego utworu i wykorzystanie w nim zaledwie fragmentu utworu innej osoby.

Radca prawny Anna-Maria Sobczak z Kancelarii Prawnej Staniszewscy & Wspólnicy podkreśla, że zgodnie z art. 29 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych, prawo autorskie umożliwia przytaczanie w utworach stanowiących samoistną całość urywków rozpowszechnionych utworów oraz rozpowszechnianie utworów plastycznych, fotograficznych lub drobnych utwory w całości, w zakresie uzasadnionym celami cytatu. Jak podkreśla, żeby powołać się na to prawo, cytat musi być uzasadniony, czyli musi służyć określonym celom, takim jak: wyjaśnianie, polemika, analiza krytyczna lub naukowa, nauczanie lub prawa gatunku danej twórczości.

Czytaj więcej

Opinie Prawne

Prawo autorskie: dla kogo tantiemy za teledyski

Słowo teledysk kojarzy się jednoznacznie z połączenia muzyki i obrazu. Początkowo rejestracji podlegały wykonania piosenek w programach telewizyjnych, następnie teledyski wyodrębniły się jako odrębna forma wyrazu, ściśle związana z branżą muzyczną.

Czy to było prawo cytatu

Radca prawny i rzecznik patentowy dr Wojciech Gierszewski z BG Kancelarii Prawno-Patentowej Wojciech Gierszewski potwierdza „Rzeczpospolitej”, że skorzystanie z tzw. prawa cytatu musi być uzasadnione wyjaśnianiem, analizą, nauczaniem czy też parodiowaniem. Takim uzasadnionym celem nie jest jedynie uatrakcyjnienie nagrania czy materiału.

- Analizując przykład wykorzystania przez pana Stanowskiego fragmentów piosenki "Skłamałam" autorstwa Edyty Bartosiewicz należy wskazać, że działanie to nie mieści się w granicach prawa cytatu. Brak w nim odpowiedniego uzasadnienia celu cytatu takiego jak np. polemika, czy analiza krytyczna, co jest warunkiem koniecznym zgodnym z wymogami ustawy - uważa Anna-Maria Sobczak

- Warto również zaznaczyć, iż wykorzystując cudzy utwór w ramach prawa cytatu, niezbędne jest również jego odpowiednie wyodrębnienie spośród całości oraz wskazanie twórcy i źródła oryginalnego utworu –dodaje Anna-Maria Sobczak

Według Wojciecha Gierszewskiego przesłankami wskazującymi, że nie doszło do spełnienia warunków skorzystania z prawa cytatu jest użycie fragmentu piosenki w celu komercyjnym oraz nie wymienienie twórcy cytatu.

Wojciech Gierszewski zauważa również , że nie można wykluczyć, że użycie w tym przypadku fragmentów piosenki może godzić w dobra osobiste Edyty Bartosiewicz, która nie chce, żeby jej utwory były z czymś utożsamiane.

- Wszystkie swoje piosenki pisałam z myślą o tym, by niosły pozytywny przekaz. Nie chcę, by w jakikolwiek sposób przyczyniały się do nagonki na kogoś, kto być może ma jakieś poważne zaburzenia osobowościowe – oświadczyła oficjalnie Edyta Bartosiewicz.