Ukraińscy uchodźcy mają dopłacać do pobytu

Przebywający dłużej w ośrodkach zbiorowego zakwaterowania zapłacą połowę za swój pobyt, nie więcej jednak niż 40 zł dziennie. Zwolnione będą osoby w trudnej sytuacji.

Publikacja: 01.03.2023 03:00

Centrum Pomocy Humanitarnej PTAK w podwarszawskim Nadarzynie oferujące pomoc uchodźcom z Ukrainy

Centrum Pomocy Humanitarnej PTAK w podwarszawskim Nadarzynie oferujące pomoc uchodźcom z Ukrainy

Foto: PAP/Marcin Obara

Od początku marca uchodźcy, których pobyt w ośrodkach zbiorowego zakwaterowania przekroczył 120 dni, będą pokrywać 50 proc. kosztów pomocy – jednak nie więcej niż 40 zł za osobę dziennie. A od 1 maja 2023 r. uchodźcy, których pobyt przekroczy 180 dni, będą pokrywać 75 proc. kosztów, ale nie więcej niż 60 zł dziennie za osobę. Tak wynika z wchodzących właśnie w życie niektórych przepisów specustawy o pomocy obywatelom Ukrainy.

Obowiązek państwa

Regulacja ma sprzyjać usamodzielnieniu się uchodźców, ale krytykują ją prawnicy. Jak mówią, odpłatność za zakwaterowanie uchodźców jest niezgodna z dyrektywą UE o ochronie czasowej.

– To obowiązek państwa, by zapewnić zakwaterowanie i wyżywienie uchodźcom – komentuje Małgorzata Jaźwińska, adwokatka, członkini zarządu Stowarzyszenia Interwencji Prawnej.

Według danych resortu spraw wewnętrznych i administracji w polskich bursach, akademikach czy w halach wciąż mieszka prawie 82,5 tys. osób.

Wątpliwości gmin

Samorządy mają jednak wątpliwości, jak ocenić, kto ma płacić, a kto ma być zwolniony z tego obowiązku i jak postępować z osobami, które nie zapłacą. Zgodnie z wchodzącymi w życie przepisami z opłat zwolnieni są seniorzy, osoby, które mają orzeczenie o niepełnosprawności lub stopniu niepełnosprawności, kobiety w ciąży, osoby wychowujące dziecko do 12. miesiąca życia, małoletni i osoby samotnie sprawujące na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej opiekę nad trojgiem i więcej dzieci. Prawo zezwala na zwolnienie z opłat osoby w trudnej sytuacji życiowej, uniemożliwiającej ich udział w kosztach pomocy. To właśnie „trudna sytuacja życiowa” może nastręczać problemów interpretacyjnych.

– Z jednej strony przepis jest bardzo ogólny, a z drugiej życie pisze różne scenariusze i trudno ująć wszystko w ściśle określone ramy.

– Będziemy prosić ukraińskich gości o oświadczenia ws. ich sytuacji życiowej – mówi Marek Wójcik ze Związku Miast Polskich.

O problemie ze stosowaniem nowego prawa alarmowała Unia Metropolii Polskich. Zdaniem jej przedstawicieli brakuje procedur. Nie wiadomo, jak nakładać na obywateli Ukrainy wymóg pokrywania części kosztów, jak to wyegzekwować i jak rozstrzygać, kiedy uchodźca jest zwolniony z obowiązku uiszczenia tych kosztów. Przepisy nie rozstrzygają, czy można eksmitować tych, którzy mimo możliwości odmówią partycypacji w kosztach utrzymania.

Są też samorządy, którym interpretacja przepisów nie sprawia problemów.

Czytaj więcej

Radcy dalej będą pomagać uchodźcom z Ukrainy

– W Łodzi daliśmy mieszkańcom do wypełnienia ankiety o ich sytuacji. Wiele z nich to matki z małymi dziećmi, często w nie najlepszej formie psychicznej. Próbowały znaleźć zatrudnienie, ale dzieci po pójściu do przedszkola czy żłobka zaczęły chorować. Nie usamodzielniły się więc finansowo – mówi Zbigniew Kuleta, dyrektor wydziału zarządzania kryzysowego i bezpieczeństwa łódzkiego magistratu. I dodaje, że takie osoby z pewnością nie będą musiały partycypować w kosztach. Właśnie po to przepisy są elastyczne.

– Do opłat z reguły będą zobowiązane bezdzietne, pracujące osoby. Nikt w Łodzi nie będzie też ponosił opłat za nocleg w remizie czy hali, bo ukraińscy uchodźcy nie mieszkają w naszym mieście w takich warunkach. Rodziny mają osobne pokoje z łazienkami na korytarzu. Warunki są naprawdę przyzwoite – zaznacza Zbigniew Kuleta.

Eksmisja ostatecznie

– Jesteśmy po spotkaniach z wojewodami. Eksmisja to ostateczność. Nikt nie będzie wyrzucał ludzi, zwłaszcza z dziećmi, na bruk. Chodzi raczej o motywację do tego, by stanąć na własne nogi. Część wojewodów, szczególnie w województwach, w których jest niewielu uchodźców, nie będzie angażować samorządów w wykonanie nowych przepisów. Sami się tym zajmą – mówi Marek Wójcik. I dodaje, że w województwach mają też zostać powołani pełnomocnicy ds. kontaktów z samorządami, którzy wspomogą gminy w realizacji ustawy.

Podstawa prawna: niektóre przepisy ustawy z 13 stycznia 2023 r. (DzU z 27 stycznia 2023 r., poz. 185)

Czytaj więcej

Ukraińcy w Polsce - niezbędnik dla uchodźców i osób, które im pomagają

Od początku marca uchodźcy, których pobyt w ośrodkach zbiorowego zakwaterowania przekroczył 120 dni, będą pokrywać 50 proc. kosztów pomocy – jednak nie więcej niż 40 zł za osobę dziennie. A od 1 maja 2023 r. uchodźcy, których pobyt przekroczy 180 dni, będą pokrywać 75 proc. kosztów, ale nie więcej niż 60 zł dziennie za osobę. Tak wynika z wchodzących właśnie w życie niektórych przepisów specustawy o pomocy obywatelom Ukrainy.

Pozostało 90% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Nieruchomości
Trybunał: nabyli działkę bez zgody ministra, umowa nieważna
Materiał Promocyjny
Wykup samochodu z leasingu – co warto wiedzieć?
Praca, Emerytury i renty
Czy każdy górnik może mieć górniczą emeryturę? Ważny wyrok SN
Prawo karne
Kłopoty żony Macieja Wąsika. "To represje"
Sądy i trybunały
Czy frankowicze doczekają się uchwały Sądu Najwyższego?
Materiał Promocyjny
Jak kupić oszczędnościowe obligacje skarbowe? Sposobów jest kilka
Sądy i trybunały
Łukasz Piebiak wraca do sądu. Afera hejterska nadal nierozliczona