Była to druga kontrola dotycząca nieodpłatnej pomocy prawnej przeprowadzona przez NIK. Ta z 2018 roku wykazała, że system ten nie gwarantuje równego dostępu do pomocy prawnej na etapie przedsądowym i nie zapewnia efektywnego wydatkowania środków publicznych.
Tym razem kontrolą objęto działania 19 starostw powiatowych w latach 2020-2023. Z ustaleń kontrolerów NIK wynika, że punkty nieodpłatnej pomocy prawnej działały pięć dni w tygodniu przez cztery godzinny dziennie. W każdym punkcie udzielano średnio tylko jednej porady dziennie w czasie do jednej godziny. Jak przy tym zaznaczono, średnia liczba porad znacząco różniła się pomiędzy poszczególnymi powiatami – od 0,4 do 2,1 porady dziennie. "Oznacza to, że potencjał systemu wykorzystywany jest tylko w 25 proc. Biorąc pod uwagę, że od 2019 r. zwiększył się zakres przedmiotowy ustawy o nieodpłatne poradnictwo obywatelskie, to efektywność systemu nie dość, że nie poprawiła się od poprzedniej kontroli NIK, to jeszcze realnie się pogorszyła" - podkreślono w komunikacie.