20 marca 2018 r. o godz. 10 rozpocznie się egzamin zawodowy dla adwokatów i radców prawnych 2018. Na pierwszy dzień zaplanowano zadanie z prawa karnego. Dzień drugi to rozwiązanie zadania z zakresu prawa cywilnego lub rodzinnego. Trzeci dzień egzaminu zaplanowano na zadanie z prawa gospodarczego. I dzień ostatni, a w nim dwie części – czwarta i piąta, obejmująca rozwiązanie zadań z zakresu prawa administracyjnego i z zasad wykonywania zawodu lub zasad etyki. Jak co roku wraz z Wydawnictwem CH Beck pomagamy przygotować się do każdej z części egzaminu. Dziś publikujemy dalszy ciąg kazusów z prawa karnego wraz z prawidłowymi odpowiedziami.
Kazus 1
Marek M. został skazany za to, że 26.5.2014 r. w Warszawie, działając w warunkach powrotu do przestępstwa określonych w art. 64 § 1 K.k., wspólnie z innymi osobami dokonał kradzieży dowodu rejestracyjnego samochodu osobowego o nr rej. XXX. Sąd z mocy art. 275 § 1 K.k w zw. z art. 64 § 1 K.k. wymierzył mu karę 7 miesięcy pozbawienia wolności oraz za to, że w tym samym czasie i miejscu, działając w warunkach powrotu do przestępstwa określonych w art. 64 § 1 K.k., wspólnie z drugą osobą dokonał zaboru w celu krótkotrwałego użycia cudzego, wymienionego wyżej pojazdu samochodowego o wartości 18 tys. zł na szkodę Mieczysława B., który porzucił uszkodzony w rowie, z mocy art. 289 § 1 K.k. w zw. z art. 64 § 1 K.k. skazał na karę 10 miesięcy pozbawienia wolności. Na podstawie art. 85 § 1 K.k. i art. 86 § 1 K.k. wymierzono Markowi M. łączną karę roku i 3 miesięcy pozbawienia wolności. Na podstawie art. 46 § 1 K.k. Sąd Rejonowy zobowiązał oskarżonego do naprawienia szkody w całości poprzez zapłatę na rzecz pokrzywdzonego Mieczysława B. kwoty 18 tys. zł wraz z ustawowymi odsetkami od 26.5.2014 r. do dnia zapłaty. Oskarżony przyznał się do popełnienia zarzucanych mu czynów.
Zadanie
- Czy obrońca oskarżonego powinien zaskarżyć wyrok, a jeśli tak, to w jakiej części i jaki powinien postawić zarzut i wniosek końcowy?
Odpowiedź do kazusu 1
Obrońca oskarżonego powinien zaskarżyć wyrok w zakresie czynu z pkt 1 w całości, zaś w zakresie czynu z pkt 2 w zakresie orzeczenia o karze i środkach. Odnośnie do czynu z pkt 1 powinien postawić zarzut obrazy prawa materialnego, tj. art. 275 § 1 K.k., przez błędne zastosowanie tego przepisu, w sytuacji gdy dowód rejestracyjny pojazdu nie stanowi dokumentu stwierdzającego prawa majątkowe do tego pojazdu, a zatem nie jest dokumentem objętym normą zawartą w przedmiotowym przepisie. W zakresie czynu z pkt 2, Sąd Rejonowy dopuścił się zaś obrazy art. 46 § 1 K.k., bowiem zobowiązał oskarżonego do naprawienia szkody w całości przez zapłatę na rzecz pokrzywdzonego Mieczysława B. kwoty 18 000 zł wraz z ustawowymi odsetkami, w sytuacji gdy art. 46 § 1 K.k. nie daje podstaw do zasądzenia odsetek. Z wyroku SN z 4.2.2002 r. (II KKN 385/01) wynika bowiem, że szkoda, do której naprawienia sąd zobowiązuje sprawcę, to równowartość rzeczywistej szkody wynikłej bezpośrednio z przestępstwa i nie jest dopuszczalne uwzględnienie przy ustaleniu jej wysokości tych składników i elementów, które wynikły z następstw czynu, np. odsetek. Jest także oczywiste, że dowód rejestracyjny pojazdu stwierdza nie prawo majątkowe osoby związanej z tym pojazdem, tylko administracyjne dopuszczenie pojazdu do ruchu. Zatem dowód rejestracyjny nie należy do kategorii dokumentów stwierdzających prawo majątkowe, dysponowanie którym stanowi przedmiot ochrony wymieniony w tym opisie strony przedmiotowej występku określonego w art. 275 § 1 K.k. Zachowanie oskarżonego należy zatem rozpatrywać w kontekście wypełnienia znamion przestępstwa wymienionego w art. 276 K.k. Działanie oskarżonego polegające na usunięciu spod władztwa osoby uprawnionej dokumentu, którym sprawca nie ma prawa wyłącznie rozporządzać, oznacza pozbawienie dotychczasowego dysponenta dowodu rejestracyjnego władztwa nad nim. Obrońca oskarżonego powinien wnosić o zmianę zaskarżonego wyroku i przyjęcie, że zachowanie oskarżonego w zakresie czynu z pkt 1 wyczerpało dyspozycję określoną w art. 276 K.k. i złagodzenie orzeczonej kary oraz o zmianę wyroku w zakresie czynu z pkt 2 przez uchylenie opartego na treści art. 46 § 1 K.k. orzeczenia w części zasądzającej odsetki od zasądzonej kwoty.
Uwaga!
Należy pamiętać, że od 1 lipca 2015 r. uległa zmianie treść art. 46 § 1 K.k. i od tej daty przy orzekaniu obowiązku naprawienia szkody na rzecz pokrzywdzonego Sąd stosuje przepisy prawa cywilnego, co oznacza, że może zasądzić określoną kwotę wraz z odsetkami, jak również może określić termin realizacji tego obowiązku. Zatem jeżeli obecnie Sąd na podstawie art. 46 § 1 K.k. zasądzi od oskarżonego na rzecz pokrzywdzonego określoną kwotę wraz z ustawowymi odsetkami, to brak jest podstaw do postawienia zarzutu obrazy prawa materialnego, tj. art. 46 §1 K.k. Jednocześnie jednak należy pamiętać o treści art. 4 §1 K.k.
