Kwoty wolne od potrąceń z zasiłków już nie są ustalane procentowo

Od 1 lipca 2018 r. kwoty wolne od potrąceń z zasiłków z ubezpieczenia społecznego nie są uzależnione od poziomu najniższej emerytury lub renty. Przy egzekucji alimentów ochroną objęte jest obecnie 500 zł, a innych świadczeń na mocy tytułów wykonawczych – 825 zł.

Publikacja: 26.07.2018 02:00

Kwoty wolne od potrąceń z zasiłków już nie są ustalane procentowo

Foto: www.sxc.hu

Do końca czerwca 2018 r. w art. 141 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (dalej: ustawa emerytalna) kwota wolna od potrąceń realizowanych ze świadczeń emerytalno-rentowych oraz zasiłków z ubezpieczenia społecznego była określona jako odpowiedni procent najniższej emerytury lub renty. W zależności od rodzaju potrącanych należności kwota wolna wynosiła: 75 proc., 60 proc., 50 proc. albo 20 proc. najniższego świadczenia.

Czytaj także: Kwoty wolne od potrąceń z zasiłków

Od 1 lipca 2018 r. nastąpiło „odwiązanie" kwoty wolnej od wysokości najniższej emerytury. Dotychczasowy procentowy związek zamieniono odpowiednimi kwotami, uwzględniającymi poziom minimum socjalnego w jednoosobowym gospodarstwie emeryckim. Zmiany wprowadził art. 5 ustawy z 10 maja 2018 r. o zmianie ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych oraz niektórych innych ustaw (DzU poz. 1076).

Zasady z ustawy emerytalnej

Zdarza się, że pracodawcy zostają zobligowani do egzekwowania określonych należności z wypłacanych zatrudnionym osobom: świadczenia rehabilitacyjnego oraz zasiłków pieniężnych z ubezpieczenia społecznego (zasiłku chorobowego, macierzyńskiego, opiekuńczego, wypadkowego czy wyrównawczego). Muszą wówczas postępować w zgodzie z przepisami ustawy emerytalnej. W myśl jej art. 139 ust. 1, z przysługujących zatrudnionemu świadczeń chorobowych – po odliczeniu zaliczki i innych należności z tytułu podatku dochodowego od osób fizycznych – można potrącić m.in.:

- kwoty nienależnie pobranych świadczeń z tytułu ubezpieczeń społecznych wraz z odsetkami za zwłokę w ich spłacie,

- sumy egzekwowane na mocy tytułów wykonawczych na zaspokojenie należności alimentacyjnych,

- należności alimentacyjne potrącane na wniosek wierzyciela na podstawie przedłożonego przez niego tytułu wykonawczego (w tzw. trybie bezegzekucyjnym),

- sumy egzekwowane na mocy tytułów wykonawczych na pokrycie należności innych niż świadczenia alimentacyjne,

- zasiłki i świadczenia (zasiłek dla bezrobotnych, dodatek szkoleniowy, stypendium, inne świadczenia z tytułu pozostawania bez pracy) wypłacone na podstawie przepisów o zatrudnieniu i przeciwdziałaniu bezrobociu za okres, za który zostało przyznane prawo do świadczenia z ubezpieczenia społecznego.

Na mocy art. 140 i 141 ustawy emerytalnej, pracodawcy muszą pamiętać o przestrzeganiu:

- maksymalnej dopuszczalnej wysokości potrącenia, którą stanowi odpowiedni procent kwoty świadczenia chorobowego brutto,

- kwoty wolnej od potrąceń.

Maksimum ujęcia

Wysokość zasiłków z ubezpieczenia społecznego bądź świadczenia rehabilitacyjnego podlegającego potrąceniom ustalamy od kwoty brutto, czyli przed odliczeniem miesięcznej zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych.

Potrącenia świadczeń chorobowych nie mogą przekraczać poziomów wskazanych w tabeli >patrz: Granice, do których świadczenia chorobowe podlegają egzekucji lub potrąceniu.

W razie zbiegu potrąceń, egzekucja nie może przekraczać:

- 60 proc. świadczenia brutto – jeżeli wśród potrąceń występują należności alimentacyjne,

- 50 proc. kwoty zasiłku – w pozostałych przypadkach (por. ust. 385 komentarza ZUS do ustawy z 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa).

Część świadczenia pod ochroną

Kwota wolna od potrąceń to część świadczenia niepodlegająca egzekucji (potrąceniom). Od początku lipca 2018 r. nie jest ona już powiązana z poziomem najniższej emerytury.

W aktualnym stanie prawnym, kwoty wolne od potrąceń podlegają corocznej waloryzacji na zasadach określonych dla emerytur i rent. Dodatkowo, by coroczne kwoty były znane wszystkim zainteresowanym, ich wysokość obowiązująca od 1 marca każdego roku będzie ogłaszana przez Prezesa ZUS, w formie komunikatu, w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski", na co najmniej 7 dni roboczych przed najbliższym terminem waloryzacji.

Przykład

Z zasiłku chorobowego przysługującego pracownikowi za wszystkie kalendarzowe dni lipca 2018 r. w wysokości 2726,20 zł brutto, pracodawca musi potrącić egzekwowane należności inne niż alimentacyjne w wysokości 664 zł.

Aby w tych okolicznościach ustalić kwotę potrącenia, pracodawca powinien dokonać następujących obliczeń (przy założeniu, że pracownik jest uprawniony do kwoty zmniejszającej miesięczne zaliczki podatkowe wynoszącej 46,33 zł):

Krok. 1. Skalkulowanie zaliczki na podatek dochodowy:

[2726 zł (zasiłek brutto zaokrąglony do pełnych zł) x 18 proc.] – 46,33 zł = 444,35 zł; po zaokrągleniu 444 zł.

Krok 2. Wyliczenie maksymalnej kwoty potrącenia z tytułu egzekucji należności niealimentacyjnych:

2726,20 zł x 25 proc. = 681,55 zł.

Krok 3. Ustalenie kwoty zasiłku, z której można dokonać potrącenia (z uwzględnieniem kwoty wolnej od potrąceń):

2726,20 zł – 444 zł (zaliczka podatkowa) – 825 zł (kwota wolna od potrąceń) = 1457,20 zł.

Z przysługującego zasiłku pracodawca może dokonać potrącenia pełnej kwoty 664 zł, bowiem mieści się ona w granicy maksymalnego potrącenia i nie narusza kwoty wolnej od potrąceń.

Krok 4. Wyznaczenie kwoty zasiłku do wypłaty:

2726,20 zł – 444 zł – 664 zł = 1618,20 zł.

Gdy dochodzi do zbiegu egzekucji sum ustalonych na podstawie tytułów wykonawczych na zaspokojenie należności alimentacyjnych oraz należności niealimentacyjnych egzekwowanych na mocy tytułów wykonawczych, wolna od zajęć jest kwota zasiłku w części odpowiadającej 500 zł.

W razie zbiegu potrąceń egzekwowanych na zaspokojenie należności innych niż alimentacyjne z potrąceniami sum egzekwowanych z tytułu należności alimentacyjnych, w pierwszej kolejności należy ustalić kwotę wolną od potrąceń i egzekucji dla należności alimentacyjnych, która obecnie wynosi 500 zł. Następnie – o ile pozwala na to dopuszczalna łączna wysokość potrącenia, która łącznie nie może przekraczać 60 proc. kwoty świadczenia chorobowego brutto – trzeba potrącić sumy egzekwowane na mocy tytułów wykonawczych na pokrycie należności niealimentacyjnych, dla których kwota wolna od potrąceń wynosi 825 zł.

Doprecyzowane reguły

Od 1 lipca 2018 r. ustawodawca zastrzegł w przepisach ustawy emerytalnej (art. 141 ust. 1b), że jeśli po odliczeniu zaliczki i innych należności z tytułu podatku dochodowego od osób fizycznych wysokość świadczenia jest niższa niż kwota wolna od potrąceń i egzekucji, potrącenia i egzekucji nie dokonuje się. Jest to podkreślenie ochronnego i nienaruszalnego charakteru kwoty wolnej od potrąceń.

W praktyce oznacza to, że kwota zaliczki podatkowej podlega odliczeniu z kwoty świadczenia nawet wtedy, gdy w wyniku tego odliczenia zostanie wypłacone świadczenie niższe niż kwota wolna od potrąceń. Natomiast w żadnym przypadku nie można dokonać innych potrąceń, gdy świadczenie po odliczeniu danin publicznoprawnych jest równe bądź niższe niż omawiana kwota wolna.

Przy niepełnym miesiącu konieczna proporcja

Bardzo często świadczenie rehabilitacyjne, zasiłek za chorobę, wypadek, opiekę lub macierzyństwo przysługuje tylko za część miesiąca. Taki stan rzeczy wymusza na płatniku wyliczenie kwoty podlegającej ochronie przed potrąceniem w proporcji do liczby dni, za które dane świadczenie chorobowe jest należne. Sprowadza to się do:

- podzielenia miesięcznej kwoty wolnej przez 30, oraz

- pomnożenia uzyskanego wyniku przez liczbę dni pobierania świadczenia chorobowego.

Przykład

Należności pracownika wypłacane mu przez pracodawcę zostały objęte w lipcu 2018 r. zajęciem komorniczym z powodu niespłaconego kredytu. Przez 4 dni lipca przebywał on na zwolnieniu lekarskim wystawionym w związku ze sprawowaniem opieki nad chorym 5-letnim synem. W tym stanie faktycznym kwotę wolną od potrąceń, którą należy zastosować w stosunku do zasiłku opiekuńczego, trzeba ustalić następująco:

- 825 zł : 30 = 27,50 zł,

- 27,50 zł x 4 dni pobierania zasiłku opiekuńczego = 110 zł.

Mariusz Pigulski , specjalista ds. kadr i płac

Do końca czerwca 2018 r. w art. 141 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (dalej: ustawa emerytalna) kwota wolna od potrąceń realizowanych ze świadczeń emerytalno-rentowych oraz zasiłków z ubezpieczenia społecznego była określona jako odpowiedni procent najniższej emerytury lub renty. W zależności od rodzaju potrącanych należności kwota wolna wynosiła: 75 proc., 60 proc., 50 proc. albo 20 proc. najniższego świadczenia.

Czytaj także: Kwoty wolne od potrąceń z zasiłków

Pozostało 93% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Konsumenci
Sąd Najwyższy orzekł w sprawie frankowiczów. Eksperci komentują
Prawo dla Ciebie
TSUE nakłada karę na Polskę. Nie pomogły argumenty o uchodźcach z Ukrainy
Praca, Emerytury i renty
Niepokojące zjawisko w Polsce: renciści coraz młodsi
Prawo karne
CBA zatrzymało znanego adwokata. Za rządów PiS reprezentował Polskę
Aplikacje i egzaminy
Postulski: Nigdy nie zrezygnowałem z bycia dyrektorem KSSiP