4 stycznia 2018 r. w Monitorze Polskim ukazało się obwieszczenie marszałka Sejmu Marka Kuchcińskiego o rozpoczęciu procedury zgłaszania kandydatów na członków nowej Krajowej Rady Sądownictwa. Teraz grupa 25 sędziówi 2 tys. obywateli mają 21 dni na zgłoszenie kandydatów (po odebraniu od nich zgody) na członków KRS. Czy znajdą się chętni? Stowarzyszenia apelują do sędziów, by nie zgłaszali się do KRS.

Czas start

Procedura wyboru nowych sędziów członków Rady poszła w ruch. To wypełnienie zapisów uchwalonej w grudniu 2017 r. nowelizacji ustawy o KRS, która we wtorek, 2 stycznia 2018 r., została opublikowana w Dzienniku Ustaw. Nowela przewiduje wybór 15 członków KRS sędziów na wspólną czteroletnią kadencję przez Sejm – dotychczas wybierały ich środowiska sędziowskie. Za jej sprawą dojść ma również do wygaszenia kadencji obecnych sędziów członków Rady.

Czy na pewno?

I tu rodzi się pytanie. Otóż wśród prawników pojawił się ostatnio pogląd, że gdyby kadencje obecnych sędziów członków potraktować jako wspólną, to wygaśnie ona 29 marca 2018 r., co mogłoby się pokryć z rozpoczęciem kadencji przez nowych członków. Czyli problem skrócenia kadencji byłby jedynie teoretyczny.

Gorzej byłoby w razie indywidualnego liczenia kadencji. Kadencje indywidualne wygasają bowiem różnie. Większość do końca marca, pojedyncze w maju i czerwcu 2018 r. Są też dwie, które rozpoczęły się niedawno – w 2016 r., a więc miałyby potrwać do 2020 r. Zdaniem niektórych prawników niekonstytucyjne wygaszenie dotyczyłoby nie 15 sędziów członków obecnej Rady, lecz zaledwie kilku – maksymalnie czterech.

– Nic podobnego – odrzuca taki pogląd sędzia Waldemar Żurek, rzecznik obecnej KRS. Jego zdaniem, jeśli dojdzie do wygaszenia choćby jednej kadencji, to ustawa jest niekonstytucyjna.

Apel do sędziów

Cztery sędziowskie stowarzyszenia: Sędziów Polskich Iustitia, Themis, Sędziów Rodzinnych Pro Familia oraz Sądów Rodzinnych w Polsce, zwróciły się właśnie z apelem do wszystkich sędziów.

– Przywołując treść sędziowskiego ślubowania, wzywamy sędziów Rzeczypospolitej do powstrzymywania się od kandydowania do nowo tworzonej Krajowej Rady Sądownictwa i nielegitymizowania przepisów niezgodnych z zasadami demokratycznego państwa prawnego i trójpodziału władzy – brzmi apel.

Skąd ten bojkot ? Sędzia Bartłomiej Przymusiński, rzecznik SSP Iustitia, wyjaśnia: nowe przepisy dotyczące KRS stawiają sędziów w bardzo niekorzystnym położeniu i sprowadzają ich do roli narzędzi w rękach polityków.

– Procedura, w której sędzia musi się ubiegać o poparcie polityka jakiejś partii, jest niewłaściwa. Nie jest rolą sędziów prosić polityków o poparcie. Prędzej czy później jakąś cenę za to poparcie trzeba będzie bowiem płacić – uważa sędzia Przymusiński. Podobne wątpliwości ma Dariusz Zawistowski, przewodniczący obecnej KRS.

Nie wszyscy sędziowie są takiego zdania. Sędzia Barbara Piwnik uważa, że nie powinno się wysyłać takich apeli. Jej zdaniem nie można zapominać, że to cały czas są przecież sędziowie.

– W opinii konstytucjonalistów oraz samej Rady uchwalona i podpisana w grudniu przez prezydenta ustawa jest niezgodna z konstytucją. Skoro tak uważamy, to wątpliwe jest uczestniczenie w tym procederze.

Nowelizacja ustawy o KRS wejdzie w życie w całości 17 stycznia. Wprowadza ona wybór 15 sędziów członków KRS na wspólną czteroletnią kadencję przez Sejm. Każdy klub poselski ma wskazywać nie więcej niż dziewięciu kandydatów. Izba ma ich wybierać co do zasady większością 3/5 głosów, głosując na ustaloną przez sejmową komisję listę 15 kandydatów, na której musi być co najmniej jeden kandydat wskazany przez każdy klub. W przypadku niemożności wyboru większością 3/5 głosowano by na tę samą listę, ale o wyborze zdecyduje bezwzględna większość głosów.