SN: za długi alimentacyjne sprzed 31 maja 2017 r. też grozi więzienie

Od 31 maja 2017 r. przepisy nie pozostawiają wątpliwości: każdy, kto zalega z alimentami na kwotę równą lub przewyższającą trzymiesięczne zobowiązania, może trafić do więzienia. Zalegających, prokuratura wzywa i poucza o konsekwencjach. Jeśli zapłacą, mogą ich uniknąć.

Czytaj także: Nowelizacja kodeksu karnego: za niepłacenie alimentów do więzienia

Problemy są natomiast z wyrokami zasądzającymi alimenty przed zmianami w 2017 r. Przepisy mówiły wtedy o uporczywym niepłaceniu alimentów, a nie o okresie opóźnienia czy kwocie zaległości.

Jeden z takich problemów rozwiązał w środę Sąd Najwyższy. Zanim sprawa do niego trafiła, próbował sobie z nią poradzić prokurator, a następnie jeden z sądów rejonowych.

We wrześniu 2018 r. prokurator umorzył dochodzenie w sprawie uchylania się od płacenia alimentów na rzecz dziecka w okresie od 2008 do 2015 r. Zaległości przekraczały równowartość trzech świadczeń, co oznacza, że mężczyzna powinien odpowiadać z art. 209 kodeksu karnego. Mimo to śledczy umorzył sprawę. Jego postanowienie zaskarżył pełnomocnik syna. Sprawa trafiła do sądu, a ten nabrał wątpliwości. Postanowił więc zapytać Sąd Najwyższy, jak traktować wyroki zasądzające alimenty przed zmianami z 2017 r.

SN przesądził: zakres zmian dokonanych w art. 209 k.k. w wyniku noweli nie może prowadzić do wniosku, że doszło do całkowitej dekryminalizacji zachowań, które stanowiły przestępstwo niealimentacji na podstawie poprzedniego brzmienia tego przepisu. I dodał, że tylko w takiej sytuacji możliwe byłoby stwierdzenie braku znamion czynu zabronionego i umorzenie postępowania na podstawie art. 17 § 1 pkt 2 procedury karnej.

SN stwierdził też, że zmiana art. 209 k.k. doprowadziła do dekryminalizacji, ale jedynie zachowań osób zobowiązanych do łożenia na utrzymanie osoby najbliższej, gdy ten obowiązek nie został określony co do jego wysokości w orzeczeniu sądu, ugodzie lub umowie. I przypomniał, że zmiana art. 209 k.k. w zakresie rezygnacji ze znamienia „uporczywość" na rzecz znamion określających okres opóźnienia albo wysokość opóźnionej zaległości nie stanowi zmiany o charakterze jakościowym, która świadczyłaby o podjęciu decyzji o kryminalizacji niealimentacji na podstawie kryterium, które wcześniej nie było uwzględnione przez prawodawcę.

Adwokat Julia Załuska przyznaje, że nie da się wszystkiego zapisać na tyle szczegółowo, by nie było żadnych wątpliwości. Dlatego SN ma pełne ręce roboty.

– Wkrótce orzecznictwo będzie na tyle bogate, że sądom pierwszej instancji wystarczy, by orzekać bez absorbowania SN – mówi „Rzeczpospolitej".

Sygnatura akt: I KZP 17/18