Radcowie nie chcą sądów gospodarczych

Samorząd radcowski zgłosił kilkanaście postulatów do zaprezentowanego pod koniec zeszłego roku przez Ministerstwo Sprawiedliwości projektu przyśpieszenia procesów cywilnych, w szczególności gospodarczych, tak aby sprawę między firmami rozpatrywać w ciągu pół roku. Uwagi i propozycje samorządu zawodowego trafiły wczoraj do resortu sprawiedliwości.

Nie ma odwrotu

Nie trzeba wyjaśniać, jak ważna i boląca od lat to sprawa, gdyż w procedurze cywilnej rozpatrywanych jest 80 proc. spraw w polskich sądach.

Jednym z priorytetów jest przyśpieszenie spraw gospodarczych, a narzędziem ma być powrót do zniesionej w 2012 r. procedury gospodarczej.

– Argument o pożądanej szybkości spraw gospodarczych, którą zapewniać ma profesjonalizm ich stron, czyli przedsiębiorców, to demagogia – wskazuje w przygotowanej dla radców opinii prof. Andrzej Jakubecki z Katedry Postępowania Cywilnego i Międzynarodowego Prawa Handlowego UMCS. – Jeżeli szybkość postępowania rzeczywiście zależy od profesjonalizmu stron bądź ich pełnomocników, to może lepiej wprowadzić jakieś postępowanie odrębne w sprawach, w których strony są reprezentowane przez prawników, albo lepiej przymus adwokacko-radcowski przed wszystkimi sądami.

I radcowie idą w tę stronę. Mają poważne zastrzeżenia do pomysłu przywracania odrębnych procesów gospodarczych, za to proponują obowiązkowy udział radcy lub adwokata przed sądami okręgowymi (działającymi jako pierwsza instancja), zatem w ważniejszych sprawach majątkowych, ale też np. przy rozwodach, oraz przed sądami apelacyjnymi.

Pomysłowi przyklaskuje Aneta Łazarska, sędzia SO w Warszawie:

– Profesjonalny pełnomocnik powinien być „pierwszym sędzią w sprawie", tylko w ten sposób uda się odciążyć wymiar sprawiedliwości, choć ma to też negatywne aspekty: koszty procesu wzrosną.

Sprawność i koszty

Radcowie nie zapomnieli jednak o kosztach. Proponują zwolnienie z kosztów sądowych z automatu osób korzystających z pomocy społecznej oraz przyznanie im pełnomocnika przez sąd, pod warunkiem że uzna jego potrzebę w danej sprawie.

– To profesjonalnie przygotowane propozycje, których celem jest przyśpieszenie i usprawnienie postępowań – mówi „Rzeczpospolitej" Maciej Bobrowicz, prezes Krajowej Rady Radców Prawnych. – Ważne jest też stworzenie elektronicznej bazy uprawnionych do zwolnienia z kosztów i profesjonalnej pomocy prawnej.

– Co się tyczy tej ewidencji, to będzie zbędna biurokracja, wystarczy poszerzenie kręgu uprawnionych do zwolnienia z kosztów sądowych o osoby korzystające z pomocy społecznej – zauważa sędzia Łazarska.

– Podzielam większość krytycznych uwag KiRP do projektu zmian w k.p.c., akcentowałem je również w opinii w imieniu Naczelnej Rady Adwokackiej – mówi prof. Maciej Gutowski, adwokat, prezes ORA w Poznaniu. – Przede wszystkim w projekcie brakuje całościowej wizji spójnej i harmonijnej procedury cywilnej, dostosowanej do dzisiejszych realiów gospodarczych i społecznych. Projekt MS to raczej punktowa kosmetyka oparta na osobistych doświadczeniach sędziowskich, nawiązująca do przestarzałych koncepcji formalistycznych, która znacząco osłabi sytuację prawną obywateli w droższych nieprzyjaznych dla nich sądach. Procedury trzeba znacząco uprościć lub stworzyć na nowo z udziałem wszystkich środowisk prawniczych.