Neandertalczycy winni naszym alergiom

Odporność i skłonność do alergii zawdzięczamy neandertalczykom.

Aktualizacja: 12.01.2016 21:24 Publikacja: 12.01.2016 17:00

Neandertalczycy i Homo sapiens miewali wspólne dzieci

Neandertalczycy i Homo sapiens miewali wspólne dzieci

Foto: PrismaArchivo/Leemage

Na początku bieżącej dekady prace zespołu prof. Svante Pääbo z Instytutu Maksa Plancka w Lipsku doprowadziły do rozszyfrowania genomu Homo neanderthalensis, czyli ponad 4 milionów nukleotydów, podstawowego składnika budulcowego DNA. Dzięki temu stało się możliwe porównanie zapisu genetycznego człowieka współczesnego Homo sapiens z DNA neandertalskim. Z porównania tego wynika, że te dwa gatunki się krzyżowały. Homo sapiens zachował po tym pamiątkę w swoim genomie w postaci około 4 proc. DNA neandertalskiego.

Homo neanderthalensis, którego przodkowie opuścili Afrykę 400 tys. lat temu, ewoluowali na Bliskim Wschodzie i w Europie. Ostatni przedstawiciele tego gatunku żyli około 25 tys. lat temu na południu Europy (Gibraltar i Włochy). Natomiast pierwsi przedstawiciele Homo sapiens, którzy wyruszyli z Afryki, zjawili się na Bliskim Wschodzie około 80 tys. lat temu,  w Europie około 40 tys. lat później. Na Bliskim Wschodzie mieli 55 tys. lat na spotkania intymne, w Europie 15 tys. lat. Naukowców zastanawia, czy i w jakim stopniu te spotkania wpłynęły na nasz gatunek pod względem biologicznym.

Geny ludzi współczesnych i naszych wymarłych neandertalskich kuzynów ponownie analizowali ostatnio naukowcy z Instytutu Antropologii Ewolucyjnej im. Maksa Plancka w Lipsku. Tym razem zespołem kierowała prof. Jenet Kelso. Badaczy interesowały zwłaszcza źródła zmian w genach związanych z układem odpornościowym. U współcześnie żyjących ludzi (cała współczesna populacja Ziemi należy do gatunku Homo sapiens) znaleźli fragmenty DNA neandertalskiego, kluczowe dla układu odpornościowego. Działanie tych genów zapewnia obronę przed różnymi patogenami, takimi jak bakterie, grzyby, pasożyty.

– Neandertalczycy żyli w Europie co najmniej 200 tys. lat wcześniej, niż pojawił się tam Homo sapiens. Dlatego byli przystosowani do lokalnego klimatu, pokarmów i patogenów. Krzyżując się z tymi archaicznymi ludźmi, ludzie z gatunku Homo sapiens przejęli te korzystne przystosowania – uważa prof. Jenet Kelso.

Okazało się jednak, że ten sam korzystny wkład neandertalski w genom Homo sapiens prawdopodobnie jest także powodem zmian nie tak bardzo przyjemnych: dzięki kontaktom seksualnym w epoce lodowcowej między naszymi przodkami i neandertalczykami wiele osób jest teraz bardziej podatnych na alergie. Prof. Jenet Kelso zapowiada dalsze badania nad tym zagadnieniem. Artykuł na ten temat zamieszcza „American Journal of Human Genetics".

– Jeszcze kilka lat temu trzeba było dowodzić istnienia relacji międzygatunkowych w naszej historii ewolucyjnej. Teraz koncentrujemy się już na badaniu ich znaczenia, czy i w jakim stopniu pomogły naszemu gatunkowi w rozwoju i przetrwaniu. A jeśli pomogły jednej stronie, dlaczego nie okazały się korzystne również dla drugiej, dla neandertalczyków, których linia wygasła w czasie, gdy linia Homo sapiens rozkwitała? – zastanawia się prof. Svante Pääbo.

Pismo „American Journal of Human Genetics" publikuje też artykuł zespołu badaczy z Instytutu Pasteura w Paryżu dotyczący zmian w genomie w toku dziejów – zespołem kierował prof. Lluis Quintana-Murci. Francuzi analizowali 1500 aktywnych genów w układzie odpornościowym Homo sapiens. Na tej podstawie nie uchwycili śladów neandertalskiego dziedzictwa, ale ustalili, że większość adaptacji nastąpiła od 13 000 do 6000 lat temu. Wprawdzie linia neandertalska nie istniała już wówczas od tysięcy lat, ale był to okres, w którym ludzkość porzucała łowiecko-zbieracki tryb życia na rzecz rolnictwa.

Na początku bieżącej dekady prace zespołu prof. Svante Pääbo z Instytutu Maksa Plancka w Lipsku doprowadziły do rozszyfrowania genomu Homo neanderthalensis, czyli ponad 4 milionów nukleotydów, podstawowego składnika budulcowego DNA. Dzięki temu stało się możliwe porównanie zapisu genetycznego człowieka współczesnego Homo sapiens z DNA neandertalskim. Z porównania tego wynika, że te dwa gatunki się krzyżowały. Homo sapiens zachował po tym pamiątkę w swoim genomie w postaci około 4 proc. DNA neandertalskiego.

Pozostało 85% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Nauka
Czy mała syrenka musi być biała?
Nauka
Nie tylko niesporczaki mają moc
Nauka
Kto przetrwa wojnę atomową? Mocarstwa budują swoje "Arki Noego"
Nauka
Czy wojna nuklearna zniszczy cała cywilizację?
Nauka
Niesporczaki pomogą nam zachować młodość? „Klucz do zahamowania procesu starzenia”