BHP: szef może wysłać pracownika na kontrolne badania lekarskie

Nawet gdy okresowebadania lekarskie są jeszcze ważne, szef ma prawo skierować etatowca na te kontrolne. Nie może go jednak zmusić do ich wykonania. Wyjątek dotyczy tylko powrotu z choroby trwającej ponad 30 dni.

Publikacja: 31.03.2016 06:40

BHP: szef może wysłać pracownika na kontrolne badania lekarskie

Foto: 123RF

Pracodawca odpowiada za terminowe przygotowanie skierowania na badania załogi oraz kontrolę ich ważności. Musi także za nie zapłacić. Z reguły badania okresowe i kontrolne powinny być wykonane w godzinach pracy kierowanego do lekarza. Jeżeli zaś wiążą się z dodatkowym kosztem, np. dojazdu do innej miejscowości, obciąży to firmę.

Rychły powrót

Zanim szef dopuści do pracy na konkretnym stanowisku, kieruje przyszłego pracownika na badania wstępne. Mają one potwierdzić, czy kandydat nie ma przeciwwskazań do pracy w określonych warunkach. Choć to aplikujący przed podjęciem pracy powinien przedstawić ważne zaświadczenie lekarskie, na pracodawcy ciąży obowiązek dopilnowania tego.

Od 1 kwietnia 2015 r. przy podejmowaniu nowej pracy nie wszyscy muszą przejść wstępne badania (DzU z 2014 r., poz. 1662). Kodeks pracy dopuścił dwie sytuacje, kiedy ważne badania nie nakazują skierowania pracownika na wstępne badania przed zatrudnieniem. Pierwsza dotyczy powrotu do pracy u tego samego pracodawcy, na takie samo lub podobne stanowisko, na takich samych warunkach, w ciągu 30 dni od rozwiązania lub wygaśnięcia poprzedniej umowy (art. 229 § 1

1

pkt 1 k.p.).

Przykład

31 stycznia firma zakończyła współpracę z dwoma pracownikami zatrudnionymi jako magazynierzy. Ich umowy na czas określony dobiegły końca, angaże rozwiązały się z upływem okresu, na który zostały zawarte. Ponieważ na początku lutego firma zdobyła nowego kontrahenta, postanowiła ponownie zatrudnić tych, z którymi wcześniej się rozstała. Od 1 marca podpisała z nimi nowe umowy na czas określony. Jednego zatrudniła jako magazyniera, a drugiego – zgodnie z wykształceniem – na stanowisko kontrolera jakości żywności. Od chwili zwolnienia nie upłynęło 30 dni, dlatego magazynier przyjęty na to samo stanowisko nie musi ponownie przechodzić wstępnych badań lekarskich. Natomiast drugi zaangażowany na inne stanowisko, z innym zakresem obowiązków, przed podjęciem pracy okazuje ważne zaświadczenie lekarskie, że nie ma przeciwwskazań do wykonywania obowiązków kontrolera jakości żywności.

Zapobiegliwy poprzednik

Druga sytuacja, w której nie trzeba kierować pracowników na wstępne badania lekarskie, jest identyczna z opisaną, ale z tą różnicą, że honorowane jest ważne zaświadczenie lekarskie od poprzedniego pracodawcy (art. 229 § 1

1

pkt 2 k.p.). Tu także kluczową rolę odgrywa maksymalny 30-dniowy okres, który upłynął od zakończenia współpracy, oraz stanowisko, na które zostało wystawione zaświadczenie. Jednak za ważne mogą być uznane tylko zaświadczenia wydane po wejściu w życie modyfikacji kodeksowych.

Nie bez znaczenia jest tu zmiana druków skierowań na badania. W nich pracodawca szczegółowo określa warunki pracy i czynniki występujące na konkretnej posadzie.

Uwaga! To ułatwienie nie dotyczy jednak zatrudnianych do wykonywania prac szczególnie niebezpiecznych.

Rodzaj pracy decyduje o terminie wizyt

Oprócz wstępnych badań lekarskich, dopuszczających do pracy na konkretnej posadzie, szef musi dbać o skierowanie etatowca na te okresowe. Należy to zrobić przed upływem terminu ważności aktualnych. Zmiany w kodeksie pracy dotyczące badań wstępnych nie odnoszą się do tych okresowych. Nadal muszą nim być poddani wszyscy ci, u których ważność poprzedniej decyzji medyka dobiega końca.

Częstotliwość okresowego sprawdzenia stanu zdrowia zależy od rodzaju wykonywanej pracy, a termin kolejnej wizyty określa lekarz w wydawanym zaświadczeniu. Jeżeli np. pracownik zmienia stanowisko na szczególnie niebezpieczne, narażone na czynniki szkodliwe, wpływające na choroby zawodowe lub wypadki przy pracy, trzeba go skierować na okresowe badania, nawet wtedy, kiedy obecne zaświadczenie od lekarza jest jeszcze ważne.

Po długiej chorobie

W ciągu ważności okresowych badań lekarskich szef może skierować pracownika na te kontrolne. Nie może go jednak zmusić do ich wykonania, pracownik wyraża na nie zgodę. Artykuł 229 § 2 k.p. narzuca taki obowiązek wizyty u lekarza wyłącznie wtedy, gdy pracownik przebywał na ciągłej, trwającej ponad 30 dni absencji chorobowej. Szef nie może wówczas dopuścić podwładnego do pracy bez ważnych badań kontrolnych, a ten nie może odmówić ich wykonania. Jeżeli jednak etatowiec przeciwstawi się i nie zgodzi na badania, pracodawca nie zezwala na wykonywanie obowiązków do momentu dostarczenia ważnego zaświadczenia. Nie należy mu się wtedy wynagrodzenie za pracę. Ponadto odmowę poddania się badaniom kontrolnym, mającym stwierdzić zdolność do pracy na dotychczasowym stanowisku szef może uznać za ciężkie naruszenie podstawowych obowiązków. Grozi za to nawet rozwiązanie angażu bez wypowiedzenia z winy pracownika.

—Magdalena Ciałkowska jest ekspertką w dziedzinie zarządzania zasobami ludzkimi i administracji kadrowo-płacowej w dziale usług księgowych BDO

Z sankcjami

Brak ważnych badań lekarskich pracowników to wykroczenie, za które pracodawcy grozi grzywna od 1 tys. do 30 tys. zł. Niewykluczone, że szef odpowie też materialnie wobec etatowca. Jeżeli jego stan zdrowia się pogorszy, a nie będzie miał ważnych badań lekarskich, bardzo prawdopodobne jest jego żądanie odszkodowania od pracodawcy.

Co dwa czy cztery lata

Jeżeli stanowisko naraża pracownika na czynniki szkodliwe, powinien być okresowo badany co dwa lata, gdy zaś pracuje w warunkach gorącego mikroklimatu, to do 45. roku życia do lekarza trafia co trzy lata, po 45. roku życia – co dwa.

Praca przy komputerze wymaga kontroli medycznej co cztery lata, a w normalnych warunkach, bez konieczności korzystania z komputera – co pięć lat.

BHP

Pracodawca odpowiada za terminowe przygotowanie skierowania na badania załogi oraz kontrolę ich ważności. Musi także za nie zapłacić. Z reguły badania okresowe i kontrolne powinny być wykonane w godzinach pracy kierowanego do lekarza. Jeżeli zaś wiążą się z dodatkowym kosztem, np. dojazdu do innej miejscowości, obciąży to firmę.

Rychły powrót

Pozostało 93% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Konsumenci
Sąd Najwyższy orzekł w sprawie frankowiczów. Eksperci komentują
Prawo dla Ciebie
TSUE nakłada karę na Polskę. Nie pomogły argumenty o uchodźcach z Ukrainy
Praca, Emerytury i renty
Niepokojące zjawisko w Polsce: renciści coraz młodsi
Prawo karne
CBA zatrzymało znanego adwokata. Za rządów PiS reprezentował Polskę
Aplikacje i egzaminy
Postulski: Nigdy nie zrezygnowałem z bycia dyrektorem KSSiP