Skarga do sądu na orzeczenie Krajowej Izby Odwoławczej

Zanim przedsiębiorca wniesie opłatę sądową oraz zacznie sporządzać pismo procesowe warto, aby upewnił się jeszcze czy orzeczenie, od którego planuje złożyć skargę do sądu, na pewno jest w tym trybie zaskarżalne.

Publikacja: 23.12.2016 01:00

Skarga do sądu na orzeczenie Krajowej Izby Odwoławczej

Foto: 123RF

Skarga do sądu na orzeczenie Krajowej Izby Odwoławczej została uregulowana w ustawie prawo o zamówieniach publicznych. Jednak postępowanie wszczęte skargą jest szczególnym postępowaniem sądowym, do którego w zakresie nieuregulowanym przez tę ustawę stosuje się przepisy apelacji cywilnej zawarte w kodeksie postępowania cywilnego.

W doktrynie toczy się spór, czy wywołane skargą postępowanie przed sądem jest w istocie postępowaniem pierwszej czy drugiej instancji. W orzecznictwie utrwalił się pogląd, zgodnie z którym postępowanie sądowe jest swego rodzaju drugą instancją od orzeczenia zespołu arbitrów orzekających w KIO (postanowienie Sądu Okręgowego w Nowym Sączu z 4 listopada 2009 r., III CA 472/09). Skarga traktowana jest jako zwykły środek odwoławczy, przysługujący od orzeczeń o charakterze merytorycznym i formalnym, który łączy cechy apelacji i zażalenia.

Warto jednak zwrócić uwagę na pewne odrębności odróżniające skargę od zwykłej apelacji cywilnej.

Nie na każde orzeczenie

Tak jak apelacja w postępowaniu cywilnym przysługuje od każdego wyroku wydanego w I instancji, tak skarga na orzeczenie KIO nie zawsze jest możliwa. Tak więc zanim przedsiębiorca wniesie opłatę sądową oraz zacznie sporządzać pismo procesowe warto upewnić się jeszcze czy orzeczenie, od którego planuje złożyć skargę do sądu, na pewno jest w tym trybie zaskarżalne.

Skarga do sądu przysługuje na dwa rodzaje orzeczeń KIO:

- na orzeczenie merytoryczne rozstrzygające spór co do istoty (czyli na wyrok) oraz

- na postanowienia kończące postępowanie odwoławcze; postanowieniami takimi są postanowienie o odrzuceniu odwołania oraz postanowienie o umorzeniu postępowania odwoławczego.

Wystarczającą przyczyną wniesienia skargi jest już sama niezgodność zaskarżanego orzeczenia. Składający skargę nie musi więc spełniać żadnych dodatkowych przesłanek, aby być wyposażony w uprawnienie do złożenia skargi. Jednak trzeba pamiętać, że skarga do sądu nie przysługuje na postanowienie prezesa KIO w przedmiocie zwrotu, które to orzeczenie w tej sytuacji jest po prostu niezaskarżalne. Rozwiązanie to jest wprawdzie w doktrynie krytykowane, albowiem w istocie zamyka skarżącemu dalszą drogę do dochodzenia swoich racji jeszcze przed merytorycznym rozpoznaniem skargi, ale w przepisach nadal nie ma ścieżki formalnej do wzruszenia postanowienia o zwrocie skargi.

Termin i koszty

Zasadniczo apelację do sądu wnosi się w terminie 14 dni od otrzymania pisemnego uzasadnienia wyroku. Postępowanie w ramach p.z.p. jest bardziej rygorystycznie, bowiem ma się na to jedynie 7 dni od otrzymania orzeczenia KIO.

Zarówno apelacja, jak i skarga do sądu, podlegają opłacie, która uregulowana jest w ustawie o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (o wysokości opłaty od skargi decyduje art. 34 ust. 2 tej ustawy).

Po tym jak Trybunał Konstytucyjny w wyroku z 15 kwietnia 2014 r. orzekł, że przepis ten jest niezgodny z konstytucją z uwagi na konieczność wnoszenia zbyt wysokiej opłaty od skargi, a tym samym blokowanie w praktyce dostępu do sądu, obecnie od skargi do sądu pobiera się opłatę stałą w wysokości pięciokrotności wpisu wniesionego od odwołania w sprawie, której dotyczy skarga. Z kolei wysokość wpisu od odwołania wnoszonego w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego na dostawy lub usługi wynosi 7.500 zł albo 15.000 zł (w zależności od wartości zamówienia), zaś wysokość wpisu od odwołania wnoszonego w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego na roboty budowlane wynosi 10.000 zł albo 20.000 zł (również w zależności od wartości zamówienia). Skoro wnosząc skargę trzeba uiścić aż pięciokrotność ww. kwot, należy uznać, że wniesienie skargi nadal jest kosztowne. Podobnie jak w apelacji, opłatę od skargi uiszcza się najpóźniej do dnia upływu terminu wniesienia odwołania, a dowód jej uiszczenia dołącza się do odwołania.

Ciężar dowodu

W postępowaniu przed sądem cywilnym obowiązuje ogólna zasada, iż ciężar dowodu obciąża tę stronę lub tego uczestnika postępowania skargowego (interwenienta), którzy z faktu wywodzą skutki prawne. Przepisy p.z.p. modyfikują tę zasadę w jednym przypadku. Zdarza się, że powodem rozpoznawania sprawy przez KIO czy sąd jest okoliczność, iż zamawiający nie wybrał oferty przedsiębiorcy z uwagi na zarzut rażąco niskiej ceny. W postępowaniu ze skargi w przypadku udowodnienia faktu, iż oferta nie zawiera rażąco niskiej ceny obowiązują szczególne zasady rozkładu ciężaru. Mianowicie obowiązek udowodnienia tego spoczywa na wykonawcy, który złożył ofertę, jeżeli jest stroną postępowania albo interwenientem, zaś na zamawiającym tylko, jeżeli wykonawca, który złożył ofertę, nie jest stroną postępowania albo interwenientem.

W wyroku rozpoznającym skargę – podobnie jak i apelację – sąd orzeknie także o kosztach. Strony ponoszą koszty postępowania stosownie do jego wyniku. Określając wysokość kosztów w treści orzeczenia, sąd uwzględnia także koszty poniesione przez strony w związku z rozpoznaniem odwołania.

Zasady rozpoznawania skargi przez sąd

Po tym, gdy przedsiębiorca upora się ze wszystkimi formalnościami związanymi z wniesieniem skargi, opłaci ją, a prezes KIO stwierdzi, że nie ma żadnych braków formalnych i nada jej bieg, skarga wraz z aktami postępowania odwoławczego jest przekazywana sądowi okręgowemu w terminie 7 dni od dnia jej otrzymania. Obowiązkiem sądu jest niezwłoczne rozpoznanie skargi, nie później jednak niż w terminie 1 miesiąca od dnia wpływu skargi do sądu. To zdecydowana przewaga postępowania wywołanego skargą w trybie p.z.p., albowiem apelacje cywilne czekają na rozpoznanie zwykle wiele długich miesięcy.

Sąd rozpoznający skargę na orzeczenie KIO nie tylko pełni funkcje kontrolne, ale także ponownie bada sprawę. W razie uznania skargi za dopuszczalną pod względem merytorycznym, sąd wydaje orzeczenie merytoryczne, w którym uwzględnia albo oddala odwołanie. Sąd oddali skargę wyrokiem, jeżeli jest ona bezzasadna. W przypadku uwzględnienia skargi sąd zmieni zaskarżone orzeczenie i orzeka wyrokiem co do istoty sprawy, a w pozostałych sprawach wydaje postanowienie.

Szczególna funkcja prezesa

Przepisy p.z.p. wyposażyły prezesa Urzędu Zamówień Publicznych w szczególne uprawnienia w zakresie kontroli zgodności z przepisami prawa orzeczeń KIO.

Prezes urzędu może samodzielnie wnieść skargę do sądu i ma na to 21 dni od dnia wydania orzeczenia przez KIO. Może także przystąpić do toczącego się już postępowania. Warto pamiętać, że prezes UZP może złożyć skargę na orzeczenie KIO, gdy ma to służyć zapewnieniu prawidłowego stosowania przepisów p.z.p. oraz funkcjonowania systemu środków ochrony prawnej. Chociaż działania prezesa mogą okazać się korzystne dla jednej ze stron procesu, to formalnie nie działa on w interesie żadnej ze stron sporu, ale w interesie publicznym. Do czynności podejmowanych przez prezesa urzędu stosuje się odpowiednio przepisy o prokuratorze generalnym.

Skarga kasacyjna

O ile w postępowaniu cywilnym, w określonych przypadkach przedsiębiorcy przysługuje prawo wniesienia skargi kasacyjnej do Sądu Najwyższego, o tyle w postępowaniu wywołanym skargą na orzeczenie KIO skarga kasacyjna od wyroku sądu lub postanowienia kończącego postępowanie w sprawie nie przysługuje skarżącemu nigdy. Wyjątkiem jest prerogatywa prezesa UZP, któremu ustawodawca przyznał uprawnienie do wniesienia takiej skargi ze względu na szczególną rolę jaką ma do wypełnienia.

Aleksandra Hulewicz, radca prawny w kancelarii Chajec, Don-Siemion & Żyto

Skarga do sądu na orzeczenie Krajowej Izby Odwoławczej została uregulowana w ustawie prawo o zamówieniach publicznych. Jednak postępowanie wszczęte skargą jest szczególnym postępowaniem sądowym, do którego w zakresie nieuregulowanym przez tę ustawę stosuje się przepisy apelacji cywilnej zawarte w kodeksie postępowania cywilnego.

W doktrynie toczy się spór, czy wywołane skargą postępowanie przed sądem jest w istocie postępowaniem pierwszej czy drugiej instancji. W orzecznictwie utrwalił się pogląd, zgodnie z którym postępowanie sądowe jest swego rodzaju drugą instancją od orzeczenia zespołu arbitrów orzekających w KIO (postanowienie Sądu Okręgowego w Nowym Sączu z 4 listopada 2009 r., III CA 472/09). Skarga traktowana jest jako zwykły środek odwoławczy, przysługujący od orzeczeń o charakterze merytorycznym i formalnym, który łączy cechy apelacji i zażalenia.

Pozostało 89% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Kup teraz
ABC Firmy
Sąd Najwyższy wydał wyrok ws. wyjątku od zakazu handlu w niedziele
Praca, Emerytury i renty
Wolne w Wielki Piątek - co może, a czego nie może zrobić pracodawca
Prawo karne
Maria Ejchart: Więźniów w celach będzie o 20 tys. mniej
Spadki i darowizny
Sąd Najwyższy o odwołaniu darowizny. Ważne terminy
Konsumenci
Uwaga na truskawki z wirusem i sałatkę z bakterią. Ostrzeżenie GIS