Od kilku lat wraz z Wydawnictwem CH Beck pomagamy m這dym prawnikom przygotowa si do egzamin闚 wst瘼nych na aplikacje. Tak te jest i teraz. W 2019 r. pa雟twowe egzaminy wst瘼ne na aplikacje: adwokack, radcowsk, notarialn i komornicz, zostan przeprowadzone 29 wrzenia. B璠zie to 13. edycja egzamin闚. Powt鏎k rozpoczynamy od prawa cywilnego.
Czytaj tak瞠:
Egzamin wst瘼ny na aplikacj w 2019 r. - wykaz tytu堯w akt闚 prawnych
Op豉ty za egzamin na aplikacj w 2019 r. i za aplikacj w 2020
Termin egzamin闚 wst瘼nych na aplikacje w 2019 r.
Osoby fizyczne
Pytanie: W razie urodzenia dziecka:
A. domniemywa si, 瞠 urodzi這 si ono 篡we,
B. domniemywa si, 瞠 urodzi這 si martwe,
C. domniemywa si, 瞠 urodzi這 si 篡we, chyba 瞠 miejsce urodzenia jest nieznane.
Odp. A; art. 9 KC
Om闚ienie:
Zdolno prawna
Poj璚ie osoby fizycznej
Osoba fizyczna jest to prawne okrelenie ka盥ego cz這wieka, kt鏎y wyst瘼uje jako podmiot w stosunku cywilnoprawnym. O kwalifikacji cz這wieka do podmiot闚 prawa i obowi頊k闚 z zakresu prawa cywilnego decyduje przypisana mu zdolno prawna.
Poj璚ie zdolnoci prawnej
Zdolno prawna jest to zdolno do bycia podmiotem praw i obowi頊k闚. Stanowi ona podstawow cech normatywn podmiot闚 prawa cywilnego.
Podmioty posiadaj鉍e zdolno prawn:
1) osoby fizyczne,
2) osoby prawne,
3) jednostki organizacyjne nieb璠鉍e osobami prawnymi, kt鏎ym ustawa przyznaje zdolno prawn.
>Chwila urodzenia
Ka盥a 篡j鉍a osoba fizyczna posiada bezwarunkow zdolno prawn. Od chwili urodzenia mo瞠 by podmiotem praw i obowi頊k闚 wynikaj鉍ych ze stosunk闚 cywilnoprawnych.
Pocz靖kiem zdolnoci prawnej cz這wieka jest zatem chwila urodzenia, czyli moment oddzielenia od cia豉 matki. Warunkiem nabycia zdolnoci prawnej jest, by dziecko urodzi這 si 篡we. Nie ma przy tym znaczenia, czy organizm dziecka jest zdolny spe軟ia samodzielnie funkcje 篡ciowe.
>Domniemanie urodzenia 篡wego dziecka
W celu u豉twienia ustalenia faktu 篡wych narodzin cz這wieka, w art. 9 KC wprowadzono domniemanie prawne, wed逝g kt鏎ego przyjmuje si, 瞠 dziecko przysz這 na wiat 篡we.
Jest to domniemanie prawne wzruszalne (praesumptio iuris tantum). Oznacza to, 瞠 domniemanie to mo瞠 zosta obalone dowodem przeciwnym. Aby wzruszy to domniemanie, nale篡 zatem wykaza, i dziecko urodzi這 si martwe.
Fakt urodzenia stwierdza si aktem urodzenia sporz鉅zonym przez urz鉅 stanu cywilnego.
>Nasciturus
Odr瑿nym zagadnieniem w prawie cywilnym jest zdolno prawna nasciturusa, czyli dziecka pocz皻ego, ale nieurodzonego.
Nasciturus posiada warunkow zdolno prawn. Przys逝guje ona dziecku pocz皻emu pod warunkiem zawieszaj鉍ym, 瞠 urodzi si ono 篡we. Nasciturus mo瞠 zatem od chwili pocz璚ia do chwili urodzenia nabywa prawa podmiotowe, kt鏎ych wykonywanie pozostaje w zawieszeniu do momentu 篡wych narodzin.
Zgodnie z art. 4461 KC dziecku narodzonemu przys逝guje roszczenie o naprawienie szkody prenatalnej wyrz鉅zonej mu przed urodzeniem.
Ponadto przepis art. 927 2 KC przewiduje zdolno nasciturusa do dziedziczenia po osobach, kt鏎e zmar造, zanim si urodzi.
Szczeg馧owe unormowania chroni鉍e nasciturusa zawiera Kodeks rodzinny i opieku鎍zy.
>mier
Zdolno prawna osoby fizycznej trwa przez ca貫 篡cie cz這wieka i ko鎍zy si w chwili jego mierci. mier stanowi zdarzenie cywilnoprawne, z kt鏎ym wi嘀e si wygani璚ie praw i obowi頊k闚 niemaj靖kowych oraz przejcie poza pewnymi wyj靖kami praw i obowi頊k闚 maj靖kowych na spadkobierc闚 wed逝g zasad prawa spadkowego.
Bardzo istotne jest zatem oznaczenie chwili mierci cz這wieka. Za tak chwil uwa瘸 si trwa貫 nieodwracalne ustanie czynnoci m霩gu (mier m霩gu).
>Akt zgonu
Dokument stanowi鉍y dow鏚 mierci to akt zgonu sporz鉅zony na podstawie wystawionej przez lekarza karty zgonu.
>Domniemanie r闚noczesnoci mierci
Dla ustalenia chwili ustania zdolnoci prawnej istotne znaczenie ma domniemanie r闚noczesnoci mierci wprowadzone w art. 32 KC. Zgodnie z tym przepisem, je瞠li kilka os鏏 utraci這 篡cie podczas gro蕨cego im wsp鏊nie niebezpiecze雟twa, domniemywa si, 瞠 zmar造 jednoczenie. Domniemanie to mo瞠 by obalone (wzruszone) dowodem przeciwnym, np. ekspertyz lekarsk ustalaj鉍 kolejno mierci.
>Stwierdzenie zgonu
Je瞠li nie sporz鉅zono aktu zgonu w trybie zwyk造m, a mier cz這wieka jest niew靖pliwa, przeprowadza si post瘼owanie s鉅owe o stwierdzenie zgonu (art. 535538 KPC).
W postanowieniu stwierdzaj鉍ym zgon s鉅 oznacza cile chwil mierci, stosownie do wynik闚 post瘼owania. Je瞠li dok豉dne ustalenie takiej chwili nie jest mo磧iwe, przyjmuje si najbardziej prawdopodobn dat mierci. Postanowienie s鉅u o stwierdzeniu zgonu ma charakter deklaratoryjny. Orzeczenie s鉅u rejonowego stanowi podstaw do sporz鉅zenia aktu zgonu przez urz鉅 stanu cywilnego.
>Uznanie za zmar貫go
Odr瑿ny typ post瘼owania s鉅owego znajduje zastosowanie w razie zagini璚ia cz這wieka, w przypadku gdy nie wiadomo, czy 篡je, czy zmar.
>Przes豉nki uznania za zmar貫go to:
1) zagini璚ie osoby,
2) up造w okrelonego przez ustawodawc czasu.
Zgodnie z art. 29 KC uznanie za zmar貫go jest mo磧iwe wobec osoby, kt鏎a zagin窸a, a od ko鎍a roku kalendarzowego, w kt鏎ym zgodnie z istniej鉍ymi wiadomociami jeszcze 篡豉, up造n窸o dziesi耩 lat.
Jednak w przypadku gdy w chwili uznania za zmar貫go zaginiony uko鎍zy 70 lat, w闚czas termin ten skraca si do pi璚iu lat.
Uznanie za zmar貫go jest niedopuszczalne przed ko鎍em roku kalendarzowego, w kt鏎ym zaginiony uko鎍zy豚y 23 lata. Jednak w nadzwyczajnych przypadkach, gdy zagini璚ie nast雷i這 w zwi頊ku ze szczeg鏊nymi okolicznociami zwi瘯szaj鉍ymi prawdopodobie雟two mierci, terminy umo磧iwiaj鉍e uznanie za zmar貫go s kr鏒sze.
Zgodnie z art. 30 1 KC, kto zagin像 w czasie podr騜y powietrznej lub morskiej w zwi頊ku z:
1) katastrof statku,
2) katastrof okr皻u albo
3) innym szczeg鏊nym zdarzeniem
ten mo瞠 by uznany za zmar貫go po up造wie szeciu miesi璚y od dnia, w kt鏎ym nast雷i豉 katastrofa albo inne szczeg鏊ne zdarzenie.
Je瞠li nie mo積a stwierdzi katastrofy statku lub okr皻u, bieg terminu szeciomiesi璚znego rozpoczyna si z up造wem roku od dnia, w kt鏎ym statek lub okr皻 mia przyby do portu przeznaczenia.
Je瞠li statek lub okr皻 nie mia portu przeznaczenia, bieg terminu szeciomiesi璚znego rozpoczyna si z up造wem dw鏂h lat od dnia, w kt鏎ym by豉 ostatnia o nim wiadomo.
Kto zagin像 w zwi頊ku z bezporednim niebezpiecze雟twem dla 篡cia, ten mo瞠 by uznany za zmar貫go po up造wie roku od dnia:
1) w kt鏎ym niebezpiecze雟two usta這 albo
2) wed逝g okolicznoci powinno by這 usta.
Z wydaniem orzeczenia o uznaniu za zmar貫go wi嘀e si istotne domniemanie, 瞠 zaginiony zmar w chwili oznaczonej w orzeczeniu o uznaniu za zmar貫go. Z tego z kolei wyprowadza si drugie domniemanie, 瞠 zaginiony 篡 do chwili okrelonej w orzeczeniu.
Chwil domniemanej mierci zaginionego jest chwila, kt鏎a wed逝g okolicznoci jest najbardziej prawdopodobna.
Natomiast w braku wszelkich danych chwil domniemanej mierci jest pierwszy dzie terminu, z kt鏎ego up造wem uznanie za zmar貫go sta這 si mo磧iwe.
Je瞠li w orzeczeniu o uznaniu za zmar貫go czas mierci zosta oznaczony tylko dat dnia, za chwil domniemanej mierci zaginionego uwa瘸 si koniec tego dnia.
W przypadku gdy kilka os鏏 utraci這 篡cie podczas gro蕨cego im wsp鏊nie niebezpiecze雟twa, domniemywa si, 瞠 zmar造 jednoczenie.
