Zasiłek pogrzebowy - dla kogo i ile?

O zasiłek pogrzebowy, czyli zwrot kosztów pochówku, może wystąpić do ZUS nie tylko rodzina, ale każda osoba i instytucja, która te koszty udokumentuje. Także przyjaciel osoby zmarłej, sąsiad, pracodawca, dom pomocy społecznej czy gmina.

Publikacja: 11.07.2022 15:56

Zasiłek pogrzebowy - dla kogo i ile?

Foto: AdobeStock

Jak informuje ZUS, w 2021 roku wypłacono ponad 438 tys. zasiłków pogrzebowych na kwotę prawie 1,75 mld złotych. To o 52 tys. zasiłków więcej niż w 2020 r.  Zasiłek dostały osoby, które poniosły koszty pochówku i przedstawiły na to rachunki. Od 2011 r. zasiłek wynosi maksymalnie 4 tys. zł.  Przeciętnie ZUS wypłacał nieco ponad 3995 zł.

Co jest kosztem uwzględnianym przy wypłacie zasiłku pogrzebowego przez ZUS, a co już nie jest refundowane w ramach zasiłku?

- Niestety, nie określa tego żadna ustawa. Tak więc przyjmuje się, że sam pogrzeb to czynności, które trwają od chwili zgonu do pochowania zwłok lub prochów osoby zmarłej – informuje Iwona Kowalska-Matis, regionalny rzecznik prasowy ZUS na Dolnym Śląsku.

Msza - tak, nagrobek - nie

Pojawiają się niekiedy wątpliwości czy np. zakup samej trumny wystarczy do udowodnienia kosztów pogrzebu? Czy wydatki poniesione na ceremonię pogrzebową zostaną uwzględnione w wysokości wypłacanego przez ZUS świadczenia? Czy w końcu do kosztów pogrzebu można zaliczyć wydatki związane z postawieniem nagrobka?

- Przedstawienie rachunku za samą trumnę nie stanowi dowodu pokrycia kosztów pogrzebu. Dzieje się tak, dlatego, że istnieje domniemanie, że pozostałe koszty poniósł ktoś inny, kto również będzie ubiegał się o zasiłek pogrzebowy – wyjaśnia  rzeczniczka. Dodaje, że kosztu pogrzebu nie stanowi również zakup samych kwiatów - gdyby tak było, to każdy żałobnik nabywałby prawo do zasiłku pogrzebowego w wysokości proporcjonalnej do poniesionych wydatków.

A koszt ceremonii kościelnej? Jak najbardziej wydatki z nią związane i potwierdzone przez instytucję kościelną są uwzględniane w wypłacanym przez ZUS świadczeniu.

Natomiast wydatki poniesione na wystawienie nagrobka nie są brane pod uwagę przy ustalaniu wysokości zasiłku pogrzebowego. ZUS tłumaczy, że  jego zakup nie jest bezpośrednio związany z pochówkiem -  brak nagrobka nie oznacza, że pogrzeb się nie odbył. Nagrobek może być postawiony nawet kilka lat po pochówku.

Czytaj więcej

ZUS wypłacił więcej zasiłków pogrzebowych. Kto może liczyć na świadczenie

Na kogo i dla kogo

Zasiłek pogrzebowy przysługuje w razie śmierci osoby mającej ustalone prawo do emerytury lub renty, osoby mającej ustalone prawo do emerytury pomostowej, ubezpieczonego, w tym ubezpieczonego z tytułu pobierania zasiłku macierzyńskiego albo zasiłku w wysokości zasiłku macierzyńskiego za okres po ustaniu tytułu ubezpieczenia, osoby mającej ustalone prawo do nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego, osoby, która zmarła w okresie pobierania zasiłku chorobowego albo świadczenia rehabilitacyjnego za okres po ustaniu tytułu ubezpieczenia, członka rodziny rencisty i emeryta.

W sytuacji, gdy koszty pochówku pokryje więcej niż jedna osoba lub podmiot, zasiłek pogrzebowy dzieli się między te osoby lub podmioty - proporcjonalnie do poniesionych kosztów pogrzebu. Osoby obce, aby otrzymać zasiłek pogrzebowy z ZUS muszą szczegółowo udokumentować poniesione wydatki do wysokości zasiłku.

Prawo do zasiłku tylko przez rok

Prawo do zasiłku pogrzebowego wygasa w razie niezgłoszenia wniosku o jego przyznanie w czasie 12 miesięcy od dnia śmierci osoby, po której zasiłek przysługuje. Jeżeli zgłoszenie wniosku o zasiłek pogrzebowy w tym terminie nie było możliwe z powodu późniejszego odnalezienia zwłok lub zidentyfikowania osoby zmarłej albo z innych przyczyn całkowicie niezależnych od osoby uprawnionej, prawo do zasiłku wygasa po upływie 12 miesięcy od dnia pogrzebu.

Dokumentem potwierdzającym te okoliczności jest zaświadczenie policji lub prokuratury, odpis zupełny aktu zgonu lub inny dokument urzędowy potwierdzający przyczyny uniemożliwiające zgłoszenie wniosku.

Z wnioskiem do ZUS

Podstawowymi dokumentami wymaganymi do wypłaty zasiłku pogrzebowego są:

- wniosek o wypłatę zasiłku pogrzebowego,

- skrócony odpis aktu zgonu albo odpis zupełny aktu urodzenia dziecka z adnotacją, że dziecko urodziło się martwe,

- oryginały rachunków poniesionych kosztów pogrzebu, a jeżeli oryginały zostały złożone w banku - kopie rachunków potwierdzone przez bank za zgodność z oryginałem,

- dokumenty potwierdzające pokrewieństwo lub powinowactwo zgłaszającego wniosek z osobą zmarłą (skrócone odpisy aktów stanu cywilnego lub dowód osobisty zawierający wymagane dane),

- zaświadczenie płatnika składek o podleganiu ubezpieczeniu w dniu śmierci (w przypadku, gdy zmarła osoba ubezpieczona lub członek rodziny osoby ubezpieczonej) - nie dotyczy to osób prowadzących działalność na własny rachunek oraz osób z nimi współpracujących.

Donacja zwłok a zasiłek pogrzebowy

W razie przekazania zwłok na cele naukowe sprawienie pogrzebu możliwe jest dopiero po przekazaniu rodzinie przez instytucję naukową szczątków osoby zmarłej po zakończeniu badań. Z przyczyn, więc całkowicie niezależnych od osoby uprawnionej do zasiłku pogrzebowego nie ma ona możliwości zgłoszenia wniosku o wypłatę w ciągu ustawowych 12 miesięcy. Osoby uprawnione mogą więc złożyć wniosek o zasiłek pogrzebowy za pogrzeb tzw. symboliczny wraz z fakturami dokumentującymi poniesione koszty.

Co w razie śmierci poza granicami kraju

Przepisy unijne określają, że jeżeli pracownik najemny lub osoba pracująca na własny rachunek, emeryt lub rencista, ubiegający się o emeryturę lub rentę albo członek jego rodziny umrze na terytorium państwa członkowskiego UE innego niż właściwe, uważa się, że zgon nastąpił na terytorium tego ostatniego państwa. Państwem właściwym jest to, w którym odprowadzane były składki. W wypłacie zasiłku pogrzebowego nie może przeszkodzić to, że osoba uprawniona do zasiłku mieszka w innym państwie należącym do Unii Europejskiej.

Zgodnie z ogólną zasadą nie kumulacji świadczeń, zasiłek pogrzebowy dostaje się tylko w jednym z krajów. Nie można, więc wnioskować o niego zarówno w kraju np., w którym się pracuje jak i w Polsce.

Jak informuje ZUS, w 2021 roku wypłacono ponad 438 tys. zasiłków pogrzebowych na kwotę prawie 1,75 mld złotych. To o 52 tys. zasiłków więcej niż w 2020 r.  Zasiłek dostały osoby, które poniosły koszty pochówku i przedstawiły na to rachunki. Od 2011 r. zasiłek wynosi maksymalnie 4 tys. zł.  Przeciętnie ZUS wypłacał nieco ponad 3995 zł.

Co jest kosztem uwzględnianym przy wypłacie zasiłku pogrzebowego przez ZUS, a co już nie jest refundowane w ramach zasiłku?

Pozostało 92% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Konsumenci
Sąd Najwyższy orzekł w sprawie frankowiczów. Eksperci komentują
Prawo dla Ciebie
TSUE nakłada karę na Polskę. Nie pomogły argumenty o uchodźcach z Ukrainy
Praca, Emerytury i renty
Niepokojące zjawisko w Polsce: renciści coraz młodsi
Prawo karne
CBA zatrzymało znanego adwokata. Za rządów PiS reprezentował Polskę
Aplikacje i egzaminy
Postulski: Nigdy nie zrezygnowałem z bycia dyrektorem KSSiP