Prokuratura będzie miała nową ustawę

Jarosław Gowin, minister sprawiedliwości, przedstawił wczoraj nowy projekt ustawy o prokuraturze. Znalazły się w nim obok znanych już wcześniej rozwiązań (m.in. wprowadzenie parlamentarnej kontroli nad działalnością prokuratury; zmiany w postępowaniu dyscyplinarnym czy likwidacja Krajowej Rady Prokuratury) nowe propozycje.

Nie będzie tez już prokuratury wojskowej.

Minister stawia na reorganizację.

– Nie może być tak, że 67 proc. prokuratorów z rejonu załatwia 99 proc. spraw, jakie do prokuratur wpływają – uważa minister Gowin i twierdzi, że przy takim podziale prokuratura nie ma szans działać sprawnie. Proponuje więc duże zmiany.

Od początku do końca

Środowisko jest podzielone. Edward Zalewski, przewodniczący Krajowej Rady Prokuratury, uważa, że projekt likwiduje reformę wprowadzoną 2,5 roku temu, przywraca polityczny nadzór nad prokuraturą, a w konsekwencji likwiduje jej niezależność.

– Każdy prokurator będzie miał referat oskarżycielski – zapowiada Michał Królikowski, wiceminister sprawiedliwości i autor propozycji. Co to oznacza? Każdy prokurator będzie prowadził jakąś sprawę i sam wykonywał czynności prokuratorskie. W dodatku tam, gdzie będzie to konieczne dla dobra postępowania, zapewniona zostanie jego ciągłość, tzn. ten sam prokurator będzie prowadził sprawę od początku do końca, czyli do prawomocnego wyroku.

– Jeśli uda się wprowadzić taką zmianę, ogromnie ułatwi to pracę prokuratorom – uważa Jacek Skała, prokurator ze Związku Zawodowego Prokuratorów RP.

– Zmiany wymusza na nas przygotowywana nowela procedury karnej, która wprowadzi kontradyktoryjność postępowania – tłumaczy M. Królikowski. Prokuratorzy zyskają też specjalizację, a nadzór się zmieni. Chodzi o to, by np. prokurator w okręgu, który specjalizuje się w sprawach gospodarczych, nadzorował takie sprawy w rejonie. Tak samo miałby postępować np. specjalista od spraw karnoskarbowych. Nadzór ma być merytoryczny.

Wyrównają obciążenie

Proponuje się jednocześnie powołanie centralnej bazy opinii prawnych prowadzonej przez prokuratora generalnego i zapewniającej stały dostęp wszystkim prokuratorom, asesorom i asystentom prokuratury do opinii prawnych wydawanych przez prokuratorów nadrzędnych w całym kraju. Celem nowej ustawy ma być też poważna wewnętrzna reorganizacja prokuratury i zniwelowanie dysproporcji w obciążeniu poszczególnych prokuratorów. Z danych Ministerstwa Sprawiedliwości wynika, że w prokuraturach okręgowych rejestrowanych jest rocznie blisko 6 tys. spraw, podczas gdy w rejonowych 1 mln 170 tys.

W efekcie na jednego prokuratora w rejonie przypada 275 spraw, a w okręgu 3,7. Dlatego po zmianie do prokuratur okręgowych będą też trafiać sprawy np. o oszustwo w stosunku do mienia znacznej wartości, nadużycie zaufania w obrocie gospodarczym, przestępstwo prania pieniędzy i skomplikowane sprawy karne.

Odciążeniu najbardziej zajętych dziś śledczych służyć ma likwidacja prokuratury wojskowej (zatrudnia dziś 154 prokuratorów, a średniorocznie prowadzi 13,6 spraw, czyli niewiele więcej niż jedną miesięcznie). Efekt taki ma dać też przeniesienie części etatów z IPN (dziś 108) do jednostek powszechnych (tylko 6,5 proc. tych prokuratorów w 2011 r. skierowało akt oskarżenia do sądu).