Jacek Siewiera, szef BBN: Potrzebna wspólna determinacja, by uniknąć najgorszego

Wojskowi i politycy z kolejnych państw prześcigają się w zapowiedziach, że niebawem Rosja może uderzyć na NATO. Z czego to wynika? Czy służby tych krajów faktycznie mają informacje o tym, że Federacja Rosyjska podjęła takie przygotowania?

Jestem po posiedzeniu Rady Północnoatlantyckiej w formacie doradców bezpieczeństwa i szefów rad bezpieczeństwa. Także po rozmowach z sojusznikami z USA, Wielkiej Brytanii, Francji, Niemiec, Litwy czy Estonii. Do ryzyk, o których pan mówi, podchodzimy bardzo poważnie, bez niuansowania. Nasze oceny wynikają z obserwacji strategicznych trendów. Nie dotyczą tylko wypowiedzi rosyjskich przywódców, politycznych gestów, ale przede wszystkim działań.

Czytaj więcej

Opinie polityczno - społeczne

Marek Kozubal: O bezpieczeństwie państwa bez odwetu

O bezpieczeństwie państwa nie można mówić w oparach politycznego absurdu i wojny podjazdowej, wzmacniać armię trzeba systemowo, bez emocji.

Przez ostatnie lata Rosja skupowała złoto na rynkach międzynarodowych i budowała jego rezerwy w sposób bezprecedensowy. Te środki mogły być wykorzystane do poprawy jakości życia obywateli, ale czas pokazał, że były obliczone na zabezpieczenie prowadzenia wojny z Ukrainą oraz nabywania technologii od państw nienależących do Zachodu. To skuteczna metoda zabezpieczenia rezerwy federalnej, zwłaszcza gdy przewiduje się wojnę. A tym bardziej, gdy planuje się ją wywołać i wykorzystywać do uprawiania polityki w dłuższym horyzoncie. Do innych rewelatorów rosyjskich intencji należą dekrety podnoszące liczebność armii rosyjskiej z 1,1 mln do 1,3 mln żołnierzy. Dzisiaj nie jest to zrealizowane, ale po tzw. wyborach prezydenckich w Rosji nie można tego wykluczyć. Kolejny element to podpisany przez Władimira Putina dekret dotyczący wydatków obronnych na poziomie 140 mld dolarów, co jest rekordowym budżetem. Do tego dochodzi zmiana w dynamice produkcji zbrojeniowej i nowe łańcuchy dostaw technologii. Jeżeli dołączymy agresywną narrację polityczną, w tym dotyczącą rozmieszczenia broni jądrowej na Białorusi, to mamy do czynienia ze spektrum symptomów wykorzystywania kryzysu i wojny jako narzędzia politycznego. Ten trend będzie wyjątkowo trudny do wyhamowania.

Muszę zaznaczyć, że to wciąż wieloletnia perspektywa, natomiast te czynniki podlegają ocenie przez zachodnich analityków, skłaniając do dyskusji o konieczności rozwijania zdolności produkcyjnych uzbrojenia i budowania w tych obszarach przewagi.

Uważa pan, że najgorszy scenariusz jest realny?

Moim zadaniem, jako szefa Biura Bezpieczeństwa Narodowego, jest brać pod uwagę najpierw najgorszy możliwy scenariusz. Dziś jest on jeszcze możliwy do uniknięcia. Ale zależy to wyłącznie od postawy państw zachodnich, w szczególności sojuszników europejskich, np. Niemiec i Francji, którzy powinni wykazać wolę polityczną do wydatkowania większych kwot na rozwój europejskiego przemysłu obronnego. Powinni także włączyć się w proces systemowego i instytucjonalnego rozwijania europejskiej odporności, wzmacniającej zdolności bojowe i synergię z NATO. Taka postawa jest elementem odstraszania, a wiarygodność użycia tych środków to podstawa każdego mechanizmu deeskalacji, czego dziś bardzo potrzebujemy.

Wspomniał pan o pewnych symptomach, na które warto zwracać uwagę, obserwując polityków rosyjskich. Czy zatem Putin może zagrać argumentem rzekomego dyskryminowania Rosjan mieszkających w krajach bałtyckich?

Rosja wcześniej używała już tego argumentu wobec swoich sąsiadów, nie tylko Ukrainy i Rosjan zamieszkujących Donieck i Ługańsk. Niepokojącym sygnałem jest więc forsowanie politycznych oczekiwań Rosji, by kraje bałtyckie zapewniły warunki do głosowania Rosjanom je zamieszkującym. Kreml oczywiście używa mniejszości jako jednego z możliwych narzędzi, w tym przypadku głównie w działaniach dyplomatycznych. Ale trzeba przypominać, że podobne sytuacje doprowadziły do interwencji zbrojnej. To jedna z domen wojny kognitywnej (wojny o umysły – przyp. red.). Warto obserwować też domenę walki radioelektronicznej. Zakłócenia sygnału GPS, które obserwowaliśmy przez ostatnie miesiące nad terytorium północnej Polski, przesmyku suwalskiego, części Bałtyku i cieśnin duńskich, nie dotyczyły rosyjskiego systemu GLONASS. Niestety, tego typu zdolności odkrywa i demonstruje się wówczas, gdy ma się intencję ich wykorzystania w stosunkowo krótkim czasie.

Czytaj więcej

Wojsko

Generałowie doradzają ministrowi. Kosiniak-Kamysz rozmawiał z gen. Andrzejczakiem

Najbliższymi współpracownikami wicepremiera Władysława Kosiniaka-Kamysza są znani generałowie w stanie spoczynku – ustaliła „Rzeczpospolita”.

Na ile eskalacja w naszej części Europy może być wypadkową sytuacji na wschodnim Pacyfiku lub wyniku wyborów prezydenckich w USA?

Dziś wektorów, które spotykają się na przecięciu globalnych interesów, jest wiele, dlatego trudno mówić, że eskalacja może być wypadkową akurat tych czynników. Raczej porównałbym to ze stosem różnych incydentów, konfliktów, do którego dokładamy koleje drwa. Ten stos nie zacznie palić się sam, tylko od dokładania nowych napięć, aż w końcu wystarczy jedynie iskra. Jeżeli mówimy o sytuacji w USA, to mimo niepokojącego przebiegu debaty w Kongresie o wsparciu dla Ukrainy jestem przekonany, że amerykańskie elity polityczne widzą zależność między pozycją globalną USA a wspieraniem swoich partnerów i sojuszników.

Nie bez powodu zapytałem o Pacyfik, bo skutkiem konfliktu pomiędzy Chinami i Tajwanem może być przerwanie dostaw ciężkiego sprzętu do Polski. W Korei Południowej kupujemy czołgi, haubice…

Co do koreańskiego kierunku zbrojeń to jest on dla Polski zdecydowanie większą szansą niż potencjalnym ryzykiem. Dlatego na wtorkowej Radzie Gabinetowej prezydent Andrzej Duda będzie oczekiwał od rządu informacji, jak widzi dalszą współpracę z Koreą Południową. Natomiast sam ewentualny konflikt na Pacyfiku dziś nie jest jednym z najpilniejszych scenariuszy spośród stanowiących agendę globalnego bezpieczeństwa. Bardziej niepokojące jest to, co dzieje się na Morzu Czerwonym, i napięcia z tym związane. Zamknięcie tego szlaku żeglugowego podniesie koszty wymiany handlowej w sposób bezprecedensowy i może sprawić, że region stanie się zarzewiem szerszych działań zbrojnych. Ekonomia bywa zazwyczaj praprzyczyną wojny. Wybuch konfliktu świadczy o tym, jak wysoka jest stawka tej gry. Przy małych wojny nie wybuchają. Są zbyt kosztowne.

Co zatem powinniśmy zrobić, aby Rosja uznała, że jej się nie opłaca atak na kraje NATO, bo przecież nie wygra?