Czy można wystąpić o swoje ubezwłasnowolnienie

Sąd Najwyższy będzie rozstrzygał szczególne pytanie prawne, czy o ubezwłasnowolnienie może wystąpić sam zainteresowany.

Publikacja: 11.05.2016 17:52

Czy można wystąpić o swoje ubezwłasnowolnienie

Foto: www.sxc.hu

Pytanie wydaje się dziwne, ale wpisuje się w trend poszerzania uprawnień procesowych osób z dolegliwościami psychicznymi.

U Stanisława N. z Częstochowy chyba nie są znaczące, bo biegli uznali, że jest świadom skutków swego postępowania. W każdym razie wystąpił o orzeczenie wobec niego ubezwłasnowolnienia, a przyznana mu adwokatka z urzędu mec. Monika Dunder wspiera go w żądaniu częściowego ubezwłasnowolnienia.

Zgodnie z art. 16 kodeksu cywilnego osoba pełnoletnia może być ubezwłasnowolniona częściowo z powodu niedorozwoju umysłowego lub zaburzeń psychicznych, jeżeli potrzebna jest pomoc do prowadzenia jej spraw, a stan nie uzasadnia ubezwłasnowolnienia całkowitego (jest orzekane, gdy nie jest w stanie kierować swym postępowaniem). I właśnie na taką pomoc liczy Stanisław N., bezrobotny, bezdomny, który miał też konflikty z prawem i był skazany.

Tylko ograniczony krąg osób może wystąpić z wnioskiem o ubezwłasnowolnienie: małżonek, krewni w linii prostej, rodzeństwo i prokurator. Prokurator odmówił, nie dopatrując się przesłanek ubezwłasnowolnienia Stanisława N.

W tej sytuacji sąd okręgowy oddalił wniosek jako złożony przez osobę nieuprawnioną, a Sąd Apelacyjny w Katowicach postanowił zwrócić się do SN o rozstrzygnięcie, sugerując odejście od wykładni literalnej na rzecz celowościowej i przyznanie zainteresowanemu złożenie takiego wniosku.

Trybunał Konstytucyjny w 2007 r. (K 28/05) orzekł niekonstytucyjność wyłączenia zainteresowanego z kręgu uprawnionych do zgłoszenia wniosku o uchylenie lub zmianę tego orzeczenia. Z kolei niedawno SN uchwalił, że osoba chora psychicznie (ale nie ubezwłasnowolniona) może udzielić pełnomocnictwa np. adwokatowi.

Adwokat Andrzej Michałowski wskazuje, że wykluczenie wystąpienia o własne ubezwłasnowolnienie przechodziło już wszystkie etapy wykładni systemowej i językowej, więc czas to zakończyć. Wystarczy uznać, że wolność decydowania o sobie jest normą konstytucyjną, że obejmuje nie tylko stosunki z władzą publiczną, lecz i obowiązek poszanowania wolności przez wszystkie podmioty stosunków prawnych.

W uzasadnieniu wniosku przewinęło się zdanie, czy ubezwłasnowolnienie nie może służyć uniknięciu odpowiedzialności za długi, ale takie orzeczenie nie pozbawia majątku, tylko ogranicza zarząd nad nim. – W niczym nie powinno ograniczyć sprawności egzekucji – wskazuje Jarosław Świeczkowski, komornik.

Pytanie wydaje się dziwne, ale wpisuje się w trend poszerzania uprawnień procesowych osób z dolegliwościami psychicznymi.

U Stanisława N. z Częstochowy chyba nie są znaczące, bo biegli uznali, że jest świadom skutków swego postępowania. W każdym razie wystąpił o orzeczenie wobec niego ubezwłasnowolnienia, a przyznana mu adwokatka z urzędu mec. Monika Dunder wspiera go w żądaniu częściowego ubezwłasnowolnienia.

Pozostało jeszcze 82% artykułu
Matura i egzamin ósmoklasisty
Egzamin 8-klasisty: język polski. Odpowiedzi eksperta WSiP
Prawo rodzinne
Rozwód tam, gdzie ślub. Szybciej, bliżej domu i niedrogo
Nieruchomości
Czy dziecko może dostać grunt obciążony służebnością? Wyrok SN
Prawo w Polsce
Jak zmienić miejsce głosowania w wyborach prezydenckich 2025?
Prawo drogowe
Ważny wyrok dla kierowców i rowerzystów. Chodzi o pierwszeństwo