Zgodnie z ustawą o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych te dwie instytucje wypłacają poszkodowanym w wypadkach odszkodowanie, gdy posiadacz samochodu nie miał ubezpieczenia OC komunikacyjnego. Korzystając z prawa regresu, mogą one domagać się później od sprawcy szkody i osoby, która nie dopełniła obowiązku wykupienia polisy obowiązkowego OC, zwrotu spełnionego świadczenia i poniesionych kosztów. Orzecznictwo jeszcze nie rozstrzygnęło, ile UFG ma na to czasu, nim roszczenie się przedawni.
Ta kwestia pojawiła się w sprawie, w której sąd w Stargardzie zasądził na rzecz PBUK od korzystającego z ciężarówki oraz leasingodawcy solidarnie 69 tys. zł odszkodowania, jakie wypłacono poszkodowanemu po pożarze wynikłym na skutek zapalenia się kabiny kierowcy ciągnika siodłowego stojącego na terenie terminalu portowego. Obaj pozwani odwołali się, wskazując, że roszczenie się przedawniło, bo pozew przeciw nim PBUK złożył dziewięć lat od zdarzenia i sześć lat od wypłacenia odszkodowania.
Rozpatrując apelację, Sąd Okręgowy w Szczecinie w osobie sędzi Violetty Osińskiej zwrócił się do SN z rozbudowanym pytaniem, czy do takich roszczeń stosuje się inny okres przedawnienia niż ogólny z art. 118 kodeksu cywilnego, który wynosi sześć lat, a dla roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej – trzy lata. W przypadku odpowiedzi twierdzącej, czy przedawnia się z upływem trzech lat od dnia spełnienia świadczenia, a w przypadku przeczącej, czy termin ten wyznacza art. 442[1] § 1 k.c., który stanowi, że roszczenie o naprawienie szkody wyrządzonej czynem niedozwolonym przedawnia się z upływem trzech lat od dnia, kiedy poszkodowany dowiedział się albo mógł się dowiedzieć o szkodzie i osobie zobowiązanej do jej naprawienia – nie później jednak niż dziesięć lat od wyrządzenia szkody.
– Te roszczenia powinny się przedawniać zgodnie z art. 442[1] §1 k.c., za czym przemawia charakter świadczeń wypłacanych przez UFG i PBUK i ich szczególna rola w systemie ubezpieczeń obowiązkowych. Gwarantują one zaspokojenie roszczeń poszkodowanych, gdy posiadacz pojazdu zaniechał obowiązku ubezpieczenia. Wykładnia przyjazna poszkodowanym powinna zatem chronić możliwość skutecznego dochodzenia roszczeń regresowych podmiotom zapewniającym poszkodowanym prawo do odszkodowania – ocenia prof. Marcin Orlicki z UAM.
Sygnatura akt: III CZP 14/23
Czytaj więcej
Mimo czytelnych wskazówek ustawodawcy problematyka przedawnienia roszczeń z umowy ubezpieczenia potrafi budzić kontrowersje.
