Kto ma płacić za pijanego sprawcę wypadku który zginął

To sedno piątkowej uchwały Sądu Najwyższego.

Zgodnie z art. 43 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych zakład ubezpieczeń (oraz Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny) ma prawo domagać się od kierującego pojazdem zwrotu odszkodowania wypłaconego z tytułu ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych, jeżeli kierujący wyrządził szkodę umyślnie, w stanie po użyciu alkoholu albo środków odurzających (ale także gdy ukradł pojazd albo nie miał prawa jazdy bądź zbiegł z miejsca wypadku).

Zginął, ale szkoda pozostała

W tej sprawie chodziło o alkohol: sprawca wypadku, kierowca volkswagena, miał we krwi 2,56 promila alkoholu. On sam zginął na miejscu zderzenia z ciężarówką. Wyrządził w niej jednak szkody majątkowe wynoszące ok. 15 tys. zł.

Tę właśnie kwotę Towarzystwo Ubezpieczeń Wzajemnych, w którym sprawca miał wykupioną polisę OC, wypłaciło poszkodowanemu. Następnie, na podstawie wspomnianego art. 43 ustawy, zażądało jej zrefundowania od spadkobierców sprawcy – żony i syna.

Sąd Rejonowy w Radzyniu Podlaskim zasądził tę kwotę, natomiast rozpatrujący apelacje pozwanych lubelski Sąd Okręgowy powziął wątpliwości, czy w tej sytuacji firma ubezpieczeniowa może występować w powództwie regresowym do spadkobierców sprawcy wypadku. Inaczej mówiąc, czy tego rodzaju odpowiedzialność przechodzi na spadkobierców. O rozstrzygnięcie tej kwestii sąd okręgowy zwrócił się do Sądu Najwyższego

Co obciąży żonę i syna

Zgodnie z przepisami spadkowymi (art. 922 kodeksu cywilnego), prawa i obowiązki majątkowe zmarłego przechodzą z chwilą jego śmierci na spadkobierców, ale nie dotyczy to praw i obowiązków ściśle związanych z osobą zmarłego. Czy jednak mamy tu właśnie taką sytuację?

Pełnomocnik żony i syna sprawcy wypadku, mec. Wojciech Basiewicz, argumentował, że celem tej szczególnej regulacji zawartej w art. 43, która jest odstępstwem od zasady, że ubezpieczyciel odpowiada za ubezpieczonego, jest represja i prewencja, ale cele te w razie śmierci sprawcy tracą sens.

Poza tym roszczenie regresowe powstaje dopiero w chwili wypłaty odszkodowania. Jeśli to następuje, jak w tej sprawie, po śmierci ubezpieczonego, to nie obciąża spadku, gdyż na spadek składa się to, co posiadał w chwili śmierci.

Sąd Najwyższy najwyraźniej uwzględnił tę argumentację (pisemne uzasadnienie będzie gotowe mniej więcej za miesiąc).

Nie jest tylko jasne – ale tego pytanie sądu okręgowego nie dotyczyło – jakie jest stanowisko Sądu Najwyższego co do sytuacji, w której wypłata odszkodowania następuje przed śmiercią sprawcy.

sygnatura akt III CZP 61/12