Rozpacz firmy, chłód urzędników

Firma Biochem od 1989 r. zajmuje się produkcją pasty i plastrów borowinowych, sprzedawanych głównie do uzdrowisk. Przez blisko ćwierć wieku spełniała wszystkie stawiane jej przez Ministerstwo Zdrowia wymagania.

- W 1989 r. otrzymaliśmy certyfikat rejestracyjny. Następnie co pięć lat dokonywaliśmy rerejestracji. Posiadamy zezwolenie na wytwarzanie produktu leczniczego i pozwolenie na dopuszczenie do obrotu, podlegamy nadzorowi GIF – mówi „Rz” Barbara Michalik, która po śmierci męża zarządza firmą.

Przychodzi październik 2012 r. Prezes NFZ wydaje niewinne, wydawać by się mogło, zarządzenie (nr 69/2012/DSM). Wskazuje, że refundacji podlegać będą jedynie te produkty, które wytwarzane są z borowiny pobieranej na terenie uzdrowisk. Pech Biochemu – surowiec pobiera z Czarnego Dunajca, który gminą uzdrowiskową nie jest (ubiega się o ten status).

Paradoks tej sytuacji – wynika ze śledztwa przeprowadzonego przez „Rz” i lekturę dokumentów dotyczącej tej sprawy – polega na tym, że właściwości lecznicze borowiny z Dunajca zostały zweryfikowane w procesie rejestracji produktu leczniczego. Potwierdzają to też liczne certyfikaty i badania.

Co więcej, produkty Biochemu, spełniając wymogi obowiązujące dla produktu leczniczego, poddane są znacznie ostrzejszym rygorom niż borowina pochodząca z uzdrowiska

Redukcja etatów

Jaki jest efekt zarządzenia prezesa NFZ? – Uzdrowiska, zwłaszcza te z południa Polski, muszą rezygnować z zakupu naszych produktów na rzecz borowiny przywożonej z drugiego końca Polski, co znacznie podnosi koszty zabiegów. W październiku zatrudniałam 30 osób, teraz jest ich o połowę mniej i nie wiem, ile zostanie – mówi nam Barbara Michalik. Spadek jej obrotów dotyka też przedsiębiorstw powiązanych, np. produkujących opakowania, czy firm kurierskich.

Skarżą się też uzdrowiska. Chcący zachować anonimowość dyrektorzy sanatoriów krynicko-popradzkich, podkarpackich i Solca wskazują, że zarządzenie prezesa NFZ ograniczyło konkurencję na rynku, zmuszając ich do korzystania z droższych borowin praktycznie z jednego źródła. A to naraża ich na wyższe koszty.

Rozgoryczona Michalik zadaje retoryczne pytania: Jak można jednym kuriozalnym zarządzeniem zniszczyć dorobek życia? Gdzie tu logika i sens? Przecież przez 23 lata spełniałam wszystkie warunki, a teraz nagle jest inaczej?

Podobnie decyzję NFZ oceniają zwalniani z Biochemu pracownicy. – Przepracowałem tu pięć lat. Raz na kwartał byliśmy szkoleni w zakresie wymagań GMP. Myślałem, że w tak zorganizowanej firmie przepracuję wiele lat, a tu nagle redukcja zatrudnienia o połowę. Teraz z innymi zwiększymy grono bezrobotnych. W okolicy brak pracy – mówi nam Sławomir Mazur.

Walka na listy z NFZ

Po zarządzeniu rozpoczyna się nierówna walka Biochemu z urzędnikami. Firma kieruje pisma zarówno do NFZ, jak i Ministerstwa Zdrowia. Fundusz tłumaczy decyzję zaleceniami wydanymi przez resort.

Oto fragment używanej przez Biochem argumentacji w piśmie z 7 stycznia tego roku kierowanym do ministra zdrowia Bartosza Arłukowicza: „Na rynku obrotu produktami leczniczymi dochodzi do kuriozalnej sytuacji, w ramach której w obrocie konsumenckim borowiny o stwierdzonych właściwościach leczniczych (pochodzące z uzdrowisk i te, które są spoza nich) konkurują między sobą przy zachowaniu zasad wolnorynkowych, a w obrocie tzw. uzdrowiskowym poprzez brak refundacji tych drugich konkurencji brak”.

Trudno odmówić słuszności temu argumentowi. Przecież dla konsumenta po pierwsze obojętne jest, czy jest leczony borowiną z uzdrowiska czy spoza niego, jeśli mają one identyczne właściwości. Po drugie lepiej dla niego, aby na rynku było więcej firm zajmujących się produkcją tego rodzaju produktu, bo dzięki temu płaci za niego mniej.
Urzędnicy tłumaczą wydaną decyzję względami prawnymi. Powołują się na niezliczoną liczbę przepisów, ustaw i rozporządzeń. W pewnym momencie sami nabierają jednak wątpliwości. 6 grudnia 2012 r. Zbigniew Teter, zastępca prezesa ds. służb mundurowych NFZ, pisze do Biochemu, że „w celu rozwiania wątpliwości podnoszonych przez Panią zwróciłem się do Ministra Zdrowia o interpretację i opinię w przedmiotowej kwestii”