Przy testamencie ustnym dodatkowa opinia może pochodzić od tych samych lub innych biegłych

To sąd decyduje, czy biegły ma złożyć opinię ustnie na rozprawie, czy pisemnie. Może też zażądać ustnego lub pisemnego jej uzupełnienia – stwierdził SN.

Publikacja: 07.06.2025 11:31

Przy testamencie ustnym dodatkowa opinia może pochodzić od tych samych lub innych biegłych

Foto: Adobe Stock

Do sądu trafiła sprawa o stwierdzenie nabycia spadku. Zmarły zostawił testament notarialny, w którym do spadku powołał wnuka. Na krótko przed śmiercią ostatnią wolę zmarły wyraził jeszcze w testamencie ustnym, w którym majątek przekazał na rzecz swojej żony.

Czytaj więcej

Wydziedziczenie dzieci nie przenosi się na wnuki. Sąd Najwyższy zdecydował

Testament ustny nie został uznany za ważny 

Sądy niższych instancji, w tym Sąd Okręgowy w Warszawie, nie uznały testamentu ustnego za ważny i orzekły nabycie spadku przez wnuka. SO uznał, na podstawie dokumentacji medycznej i opinii biegłych, że spadkodawca nie mógł świadomie wyrazić swojej ostatniej woli wobec świadków testamentu ustnego. Niezadowolona z orzeczenia wdowa odwołała się do Sądu Najwyższego, wskazując w skardze kasacyjnej, że w tym czasie jej mąż mówił do niej m.in., że „tylko na Ciebie mogę liczyć”, co miało świadczyć, że w ostatnich chwilach swojego życia do świadomości spadkodawcy docierała negatywna ocena postępowania wnuka. A w trakcie wizyty wnuka w zachowaniu spadkodawcy wyrażała się zdecydowana dezaprobata wobec kontaktu z wnukiem. Inaczej było w przypadku najbliższych sąsiadów, którzy byli świadkami testamentu ustnego i z którymi spadkodawca żegnał się przed śmiercią. Wdowa zarzuciła też, że sąd okręgowy przeprowadził na tę samą okoliczność, tj. świadomości spadkodawcy przy wyrażaniu ostatniej woli w formie ustnej, dowody z opinii biegłych sądowych wyłącznie w formie pisemnej, bez uzupełnienia ich na rozprawie przez przesłuchanie biegłych.

Czytaj więcej

Zagubiony lub utracony testament. SN: lepiej mieć kopię niż świadków

SN o biegłych w sprawie o testament ustny 

Sąd Najwyższy nie podzielił tych zarzutów. Przypomniał, że zgodnie z art. 944 kodeksu cywilnego sporządzić testament może tylko osoba mająca pełną zdolność do czynności prawnych. Z kolei ocenę nieważności testamentu określa art. 945 § 1 pkt 1 k.c., zgodnie z którym testament jest nieważny, jeżeli został sporządzony w stanie wyłączającym świadome powzięcie decyzji i wyrażenie woli. Zgromadzona w sprawie dokumentacja medyczna, sporządzona przez lekarza i pielęgniarkę, którzy zachowywali bezpośredni, osobisty kontakt ze spadkodawcą, ponad wszelką wątpliwość potwierdza ciężki stan spadkodawcy w dniu sporządzania ustnego testamentu. A wypowiadane w tym dniu przez spadkodawcę słowa do żony tej oceny nie obalają.

Czytaj więcej

Sąd Najwyższy: kilkuletniego dziecka nie można pozbawić zachowku

– Co się zaś tyczy ustaleń biegłych, to na gruncie przepisów o postępowaniu cywilnym nie ma wątpliwości, że to sąd, stosownie do przedmiotu opinii biegłych i stopnia jej złożoności, decyduje o tym, czy biegły ma ją złożyć ustnie na rozprawie, czy też pisemnie, przy czym w praktyce dominuje ta druga forma opinii. Sąd może też zażądać ustnego lub pisemnego uzupełnienia opinii lub jej wyjaśnienia, a także dodatkowej opinii od tych samych lub innych biegłych, jak stanowi art. 286 k.p.c. – wskazała w konkluzji uzasadnienia sędzia Marta Romańska.

Sygnatura akt: I CSK 2026/24

Opinia dla „Rzeczpospolitej”

Prof. Bogudar Kordasiewicz, radca prawny

To trafne orzeczenie i jest interesujące w dwóch aspektach. Dobitnie podkreśla, że to sąd, stosownie do okoliczności, decyduje o sposobie przeprowadzenia dowodu z opinii biegłych. W uzasadnieniu skargi wyczuwa się próbę rozpaczliwego narzucenia sądom identycznego sposobu procedowania z kilkoma opiniami biegłych, sporządzonymi w ramach sprawy, ale orzeczenie SN ma także walor ogólny. Powszechnie wiadomo, że testamenty ustne często są wynikiem presji wywieranej na spadkodawcę w ostatnich chwilach życia, a niekiedy wręcz fałszerstw. Stąd w Komisji Kodyfikacyjnej toczą się prace nad radykalnym ograniczeniem możliwości testowania w formie ustnej. Orzeczenie SN wpisuje się w tę tendencję.

Do sądu trafiła sprawa o stwierdzenie nabycia spadku. Zmarły zostawił testament notarialny, w którym do spadku powołał wnuka. Na krótko przed śmiercią ostatnią wolę zmarły wyraził jeszcze w testamencie ustnym, w którym majątek przekazał na rzecz swojej żony.

Testament ustny nie został uznany za ważny 

Pozostało jeszcze 92% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Ubezpieczenia i odszkodowania
Rząd chce walczyć z nowym oszustwem. Chodzi o fikcyjne umowy OC
Materiał Promocyjny
Mieszkania na wynajem. Inwestowanie w nieruchomości dla wytrawnych
Prawo drogowe
„Pieszy wchodzący” na pasy. Jest uzasadnienie ważnego wyroku
Edukacja i wychowanie
TK przeciwko zmianom w nauczaniu religii. Czy szkole grozi chaos?
Konsumenci
Będzie duża zmiana w kredytach hipotecznych? UOKiK pokazał swój plan
Prawo karne
"To przestępstwo". Prawnicy o komentarzach pod adresem Kasi Nawrockiej