Kiedy ulgi i zwolnienia w podatku od spadków

To, czy mamy prawo do ulg i zwolnień w podatku od spadków, zależy od stopnia bliskości ze zmarłym spadkodawcą. Przepisy ustawy z 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (tekst jedn. DzU z 2009 r. nr 93, poz. 768 ze zm.) dzielą spadkobierców na trzy grupy. Do pierwszej należą małżonek, zstępni (dzieci, wnuki, prawnuki), wstępni (rodzice, dziadkowie, pradziadkowie), pasierb, zięć, synowa, rodzeństwo (także przyrodnie), ojczym, macocha i teściowie.

Do grupy II: zstępni rodzeństwa, rodzeństwo rodziców (ciotki, wujkowie), zstępni i małżonkowie pasierbów, małżonkowie rodzeństwa i rodzeństwo małżonków (bratowe, szwagierki, szwagrowie), małżonkowie rodzeństwa małżonków, małżonkowie innych zstępnych (mąż wnuczki, żona prawnuka itp.). Do grupy III należą zaś inni nabywcy.

Dodatkowo przepisy wprowadzają kwoty, do limitu których wartość spadku jest zwolniona z podatku. Są one różne w zależności od grupy podatkowej, do której należy spadkobierca. Podatku nie zapłaci, gdy należy:

- do I grupy podatkowej od wartości spadku wynoszącej 9637 zł,

- do II grupy podatkowej od wartości spadku 7276 zł,

- do III grupy podatkowej – od 4902 zł.

Oznacza to, że dopiero od nadwyżki podstawy opodatkowania obliczany jest podatek. Jego stawki określa ustawa. Podatek obliczany jest według stawek i kwot wolnych od podatku obowiązujących w chwili uprawomocnienia się postanowienia sądu o stwierdzeniu nabycia spadku (albo przedmiotu zapisu windykacyjnego), a gdy potwierdzeniem tych praw jest akt poświadczenia dziedziczenia sporządzony przez notariusza – w chwili jego sporządzenia.

Podatek oblicza się od nadwyżki podstawy opodatkowania ponad kwotę wolną od podatku, według określonych skal - patrz tabela.

Podatek trzeba zapłacić od dóbr uzyskanych w drodze dziedziczenia, zapisu zwykłego, dalszego zapisu, zapisu windykacyjnego, polecenia testamentowego, a także zachowku – jeżeli uprawniony nie uzyskał go w postaci uczynionej przez spadkodawcę darowizny lub w drodze dziedziczenia albo w postaci zapisu.

Podatek trzeba również zapłacić w przypadku nabycia własności rzeczy znajdujących się za granicą lub praw majątkowych wykonywanych za granicą. Wystarczy, że w chwili otwarcia spadku lub zawarcia umowy darowizny nabywca był obywatelem polskim lub miał miejsce stałego pobytu na terytorium Polski.

Nie wszystko jednak podlega podatkowi. Nie trzeba go płacić od nabycia:

- własności rzeczy ruchomych znajdujących się na terytorium Polski lub praw majątkowych podlegających wykonaniu na terytorium naszego kraju, jeżeli w dniu nabycia ani nabywca, ani też spadkodawca lub darczyńca nie byli obywatelami polskimi i nie mieli miejsca stałego pobytu lub siedziby na terytorium Polski;

- w drodze spadku, zapisu windykacyjnego lub darowizny praw autorskich i praw pokrewnych, praw do projektów wynalazczych, znaków towarowych i wzorów zdobniczych oraz wierzytelności wynikających z nabycia tych praw;

- w drodze dziedziczenia środków z pracowniczego programu emerytalnego;

- w drodze spadku środków zgromadzonych na rachunku zmarłego członka otwartego funduszu emerytalnego;

- w drodze spadku środków zgromadzonych na indywidualnym koncie emerytalnym oraz na indywidualnym koncie zabezpieczenia emerytalnego;

- w drodze spadku kwoty składek zewidencjonowanych na subkoncie, o którym mowa w art. 40a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych.