To on sparaliżował kraj. Albo nie on

Aresztowany w związku z serią fałszywych alarmów bombowych Marcin L. rok temu skończył informatykę w Wyższej Szkole Technologii Informatycznych w Katowicach. Od kilku lat dorabiał dorywczo w Anglii jako operator wózków widłowych i magazynier w sklepie komputerowym.

E-mail o podłożeniu ładunków wybuchowych trafił w ubiegły poniedziałek w nocy do 22 instytucji, w tym szpitali, sądów i centrów handlowych i prokuratur. We wtorek ewakuowano 2,5 tys. osób. W piątek rano Marcin L. wylądował na lotnisku w Pyrzowicach, gdzie czekali już na niego funkcjonariusze Centralnego Biura Śledczego.

„Rz" rozmawiała z osobami zbliżonymi do śledztwa. W sprawie jest wiele wątpliwości. Bo czy autor e-maili o bombach wracałby do Polski, wiedząc, że jest rozpracowywany? I czy umieszczałby w e-mailach swoje nazwisko? Czy w cztery dni policja była w stanie uzyskać mocne dowody winy L., skoro wiadomości wysłano z serwerów zarejestrowanych w USA, Niemczech i Francji?

– Uznaliśmy, że dowody są wystarczające do przedstawienia zarzutów i wniosku o areszt, co potwierdził sąd – stwierdza prok. Marta Zawada-Dybek, rzeczniczka Prokuratury Okręgowej w Katowicach. Nie zdradza, czy L. się przyznał.

Marcin L. mieszka w Katowicach na os. Witosa. – Nie chcę rozmawiać z prasą – mówi nam kobieta mieszkająca pod adresem, gdzie jest zameldowany.

Jak stwierdził w sobotę komendant główny policji nadinsp. Marek Działoszyński, „policja jest przekonana, że to właśnie ten mężczyzna stoi za alarmami". Zdradził, że informacje o rzekomych bombach wysyłał on z Wielkiej Brytanii za pośrednictwem dwóch skrzynek e-mailowych, przez telefon komórkowy, stosował też techniki szyfrowania.

Wysokiej rangi funkcjonariusz mówi jednak „Rz", że policja, zatrzymując wcześniej dwójkę podejrzewanych (są już na wolności), a potem Marcina L., nie dysponowała mocnymi dowodami ich winy. – L. oraz dwójka zatrzymanych w ubiegły wtorek przewijała się w rozpracowywanych przez nas sprawach z zakresu przestępczości internetowej, stąd analizowaliśmy ich w pierwszej kolejności. Dobrze wiemy, że nie są święci i zawsze coś można na nich znaleźć, ale w tej sprawie na ma żadnego dowodu. CBŚ liczył, że się wysypią, a dowody same wpadną w ręce – mówi.

Haker z przeszłością

Według ustaleń „Rz", nazwisko Marcina L. znajdowało się w rozsyłanych wiadomościach, a jego przeszłość jest świetnie znana organom ścigania. Był trzykrotnie skazany za przestępstwa za pomocą Internetu. W sieci ogłaszał się jako specjalista od utrzymania serwisu internetowego, e-commerce i programowania. Wyroki otrzymywał w zawieszeniu i nadal parał się oszustwami.

Od wielu miesięcy Prokuratura Rejonowa Katowice-Zachód prowadziła śledztwo w sprawie kolejnych przestępstw L. – Pobierał zaliczki od klientów, po czym, nie wykonując zleceń, znikał. Były to kwoty od kilkuset złotych do kilku tysięcy – mówi „Rz" Zbigniew Chromik, szef tej prokuratury.

Śledczy od kilku tygodni zamierzali mu postawić 32 zarzuty, ale L. zniknął. Jak się dowiedzieliśmy, 2 lipca prokuratura miała wystąpić do sądu o jego aresztowanie i wystawienie za nim listu gończego. Wszystko nieoczekiwanie się zmieniło, kiedy CBŚ wytypował go jako autora alarmów.

Sędzia Sądu Rejonowego Katowice-Wschód w sobotę najpierw zasądził areszt wobec Marcina L. za oszustwa, a potem – za e-maile o bombach. Czy decydując w tej drugiej sprawie, mógł się zasugerować pierwszą? – Nie znam zgromadzonych w tej sprawie materiałów. Jednak fakt, że tego człowieka ścigają dwie prokuratury w związku z podejrzeniem popełnienia przestępstw, na pewno utwierdza sędziego w przekonaniu o konieczności zastosowania tymczasowego aresztu – mówi „Rz" prof. Piotr Kruszyński, karnista z UW.

L. ma licznych wrogów, w Internecie można znaleźć dziesiątki wpisów przy jego nazwisku o tym, że jest bezkarnym oszustem. Wiele osób miałoby dobry powód, by próbować go wrobić w sprawę fałszywych alarmów, podszywając się pod jego adres IP. – To możliwe, a taka technika nazywana jest war driving – tłumaczy Zbigniew Engiel, rzecznik Mediarecovery, firmy zajmującej się informatyką śledczą. – Wsiada się do samochodu z komputerem i wyłapuje niezabezpieczoną sieć. Włamując się do niej, dokonuje się przestępstwa, np. wysyła się e-mail o bombie. To koronny dowód elektroniczny, tyle że osoba, której IP komputera użyto, nie jest tym przestępcą – mówi Engiel.

Anonimowi górą

E-maile, które miał wysyłać L., szły przez zachodnie serwery, m.in. w USA, były szyfrowane, co bardzo utrudnia ustalenie sprawców. Czy w kilka dni można namierzyć nadawcę?

– Od strony technicznej, informatycznej ustalenie autora takich e-maili nie jest trudne, bo w Internecie zawsze jakiś ślad zostaje. Trudność rodzą różnice prawne kraju i operatorów, gdzie jest zarejestrowany serwer, i biurokracja z tym związana. Często bywa, że są to rzeczy nie do przeskoczenia. Tak było chociażby z fałszywym e-mailem wysłanym rzekomo z sejmowej poczty posłanki Beaty Kempy – mówi Zbigniew Engiel.

W 2011 r. tuż przed wyborami ktoś wysłał e-mail, w którym posłanka oświadcza, że rezygnuje ze startu w wyborach. Była to fałszywka – wiadomość wysłano z czeskiej witryny emkei.cz, która pozwala podszywać się pod inne osoby, z serwera znajdującego się w Phoenix, stolicy stanu Arizona. Prokuratura wystąpiła o pomoc prawną do USA – bez efektów. Śledztwo umorzono.

Nie wykryto także hakerów, którzy w styczniu i lutym 2012 r. zablokowali strony internetowe kilku urzędów centralnych, w tym kancelarii Sejmu i Premiera, Ministerstwa Kultury, a nawet ABW i Komendy Głównej Policji.

– W końcu maja śledztwo zostało umorzone z powodu niewykrycia sprawców. Były podejmowane próby ich ustalania, typowane i sprawdzane adresy IP, jednak te działania nie doprowadziły do ustalenia autorów tamtych działań – mówi „Rz" Katarzyna Calów-Jaszewska z Prokuratury Okręgowej w Warszawie.