Zasady korzystania przez funkcjonariuszy celnych z nowych uprawnień określa rozporządzenie Rady Ministrów. Jego projekt właśnie trafił do uzgodnień międzyresortowych.
Nowe przepisy, które mają zacząć obowiązywać po upływie 14 dni od ich opublikowania, nakazują przeprowadzanie tych czynności według ściśle ustalonej procedury. A ponieważ celnicy nie mają doświadczenia w zatrzymywaniu osób czy doprowadzaniu ich na policję, przygotowane dla nich rozwiązania prawne wzorowane są na przepisach i dorobku policjantów i Straży Granicznej.Przede wszystkim więc celnicy przed zatrzymaniem i przeszukaniem osoby, zatrzymaniem rzeczy oraz przeszukaniem pomieszczeń, bagażu, ładunku czy np. środków transportu będą musieli podać swój stopień, imię i nazwisko, a także podstawę prawną i przyczynę podjęcia tych czynności. Co istotne, będą musieli zrobić to w taki sposób, aby osoba, wobec której podjęte zostały te czynności, miała możliwość odnotowania podawanych jej danych. W ten sam sposób będzie musiał postępować funkcjonariusz nieumundurowany. Z tą tylko różnicą, że przy wykonywaniu czynności będzie musiał okazać legitymację służbową.
I tak, przy zatrzymywaniu osoby obowiązkiem celników będzie sprawdzenie, czy posiada ona przy sobie broń, inne niebezpieczne przedmioty albo przedmioty mogące stanowić dowód w postępowaniu lub podlegające przepadkowi. Rolą celnika będzie też poinformowanie zatrzymanego o możliwości użycia środków przymusu bezpośredniego i prawie złożenia zażalenia na sposób przeprowadzenia czynności do prokuratora właściwego ze względu na ich miejsce. Zadaniem celnika będzie też ustalenie tożsamości osoby zatrzymanej na podstawie m.in. dowodu osobistego, paszportu, dokumentu podroży lub zagranicznego dokumentu tożsamości.
Co ważne, w przypadkach niecierpiących zwłoki, gdy postanowienie sądu lub prokuratora nie zostało wydane, celnicy będą mogli przeszukać osobę, pomieszczenia, bagaż, ładunek czy środek transportu po okazaniu nakazu właściwego dyrektora izby celnej albo naczelnika urzędu celnego lub po okazaniu legitymacji służbowej.
Projektowane przepisy określają także zasady doprowadzania zatrzymanych na policję, czym mają się zajmować tylko przeszkoleni celnicy. Pozwalają też na skorzystanie z pomocy innych służb przy doprowadzaniu szczególnie niebezpiecznych zatrzymanych.
