Odszkodowanie za skutki upadku drona. Jest apel do ubezpieczycieli

Rzecznik finansowy zajął się sprawą, która nabrała znaczenia po wydarzeniach na polskim niebie w nocy z 10 na 11 września: co najmniej kilkanaście rosyjskich dronów naruszyło naszą przestrzeń powietrzną, a zestrzelenie jednego z nich przez wojsko skutkowało poważnym uszkodzeniem prywatnego domu w miejscowości Wyryki na Lubelszczyźnie. Jak informowała „Rzeczpospolita, prawnicy raczej nie widzą szans na wyegzekwowanie odszkodowania z ubezpieczenia nieruchomości w takich sytuacjach. W standardowych polisach próżno bowiem szukać zapisów o wypłacie za ewentualne zniszczenia dokonane wskutek działań wojennych.

Potwierdza to analiza przeprowadzona przez RF. Standardowym wyłączeniem są sytuacje, w których szkody wynikają z działań wojennych lub aktów terroru.

- Niestety, te pojęcia nie zawsze są jednoznacznie i precyzyjnie zdefiniowane. Kluczowe jest m.in. doprecyzowanie, czy te działania wojenne muszą być prowadzone na terytorium RP. W warunkach umów, które przeglądali nasi eksperci nie jest to jasno zdefiniowane. Standardowo jest mowa o wyłączeniu skutków działań wojennych. Przy czym tylko część towarzystw precyzuje, że nie musi to być formalnie wypowiedziana wojna. To daje pole do szerokiej interpretacji – mówi rzecznik finansowy Michał Ziemiak. 

Czytaj więcej

Ubezpieczenia i odszkodowania

Rosyjskie drony nad Polską. Szansa na odszkodowanie za zniszczenia jest marna

Eksperci są zdania, że Polacy, którym rosyjskie drony zniszczyłyby domy, samochody lub inne mieni...

Warunki powinny być jasne i precyzyjne

Takie niejasności i brak precyzji mogą też dawać złudną nadzieję na pokrycie z polisy szkód wynikających z działań wojennych. Dlatego – przypomina rzecznik – postanowienia we wzorcu umownym powinny być jednoznaczne i precyzyjne.

– Z zadowoleniem odnotowuję deklaracje pojawiające się w mediach, mówiące o indywidualnym podejściu do poszczególnych przypadków. Obecna sytuacja wymaga zachowania solidarności i budowania zaufania do branży w momentach trudnych dla całego społeczeństwa. Zdaję sobie jednak sprawę, że ewentualne wypłaty w ramach tzw. kulancji, czyli dobrowolnej i wyjątkowej wypłaty odszkodowania mimo braku odpowiedzialności ubezpieczyciela, są możliwe przy niewielkiej skali zdarzeń. Nie ulega jednak wątpliwości, że w przypadku zaostrzenia się sytuacji, o takie decyzje będzie coraz trudniej. Klienci muszą mieć jasność, jakie są zasady odpowiedzialności za szkody wynikające z działań wojennych czy upadku statków powietrznych. Dlatego apeluję do zakładów ubezpieczeń o pilny przegląd warunków umów pod tym kątem – mówi Michał Ziemiak.

W warunkach umów ubezpieczeniowych można też znaleźć wyłączenia odpowiedzialności za szkody powstałe w czasie stanu wyjątkowego, wojny domowej, rewolucji, powstania lub zbrojnego przejęcia władzy, aktów terroru i sabotażu, zamieszek, rozruchów i strajków. W niektórych umowach wyłączone są też szkody wynikające z działań władz w takich sytuacjach, czyli konfiskaty, nacjonalizacji, wywłaszczenia, przetrzymywania lub zarekwirowania mienia. 

Budynki rolników chronione na wypadek wojny, ale upadek drona to nowość

Nie ma też jasności w kwestii określania upadku statku powietrznego. Zgodnie z ustawową definicją za upadek statku powietrznego uważa się szkody powstałe wskutek katastrofy bądź przymusowego lądowania samolotu silnikowego, bezsilnikowego lub innego obiektu latającego, a także spowodowane upadkiem ich części lub przewożonego ładunku. W większości przypadków została ona niemal bez zmian zastosowana również w dobrowolnych warunkach ubezpieczeń nieruchomości.

– Taka definicja może dawać pole do wyłączenia odpowiedzialność w sytuacji, gdy np. dron nie ulegnie awarii, nie skończy mu się paliwo, tylko po prostu uderzy w jakąś nieruchomość. To oczywiście będą spory trudne dowodowo, kluczowe będzie badanie przyczyn upadku, weryfikacja czy ktoś miał kontrolę nad dronem itp. Spór może dotyczyć też definiowania pojęcia katastrofy. Żeby tego uniknąć warto by było doprecyzować tę definicję – mówi Michał Ziemiak.

Rzecznik zwraca uwagę, że zupełnie odmiennie wygląda sytuacja rolników, którzy mają ustawowy obowiązek ubezpieczania swoich budynków w gospodarstwach rolnych. - Tu katalog wyłączeń jest jasno określony w ustawie. Nie ma tam wyłączenia odpowiedzialności za szkody wynikające ani z działań wojennych, ani aktów terroru, ani innych podobnych zdarzeń wymienianych w dobrowolnych warunkach umów ubezpieczeń nieruchomości – podkreśla  Michał Ziemiak.