Aresztowany wójt nie zarządza ale dostaje połowę wynagrodzenia

W ubiegłym tygodniu w związku z postawionymi zarzutami korupcyjnymi tymczasowo aresztowano wójta Piekoszowa. W 2011 r. ten środek zapobiegawczy zastosowano wobec włodarza Kleszczowa, najbogatszej gminy w Polsce (sprawa zakończyła się warunkowym umorzeniem postępowania).

Przemijająca przeszkoda

Jakie są skutki tymczasowego aresztowania? Nie jest ono przesłanką stwierdzenia, że mandat wójta (burmistrza, prezydenta miasta) wygasł. Zgodnie z ustawą o samorządzie gminnym, to tylko przemijająca przeszkoda w wykonywaniu zadań i kompetencji organu wykonawczego gminy. W tych okolicznościach władzę w gminie przejmuje wskazany tzw. pierwszy zastępca wójta.

– Sytuację pracowniczą tymczasowo aresztowanego wójta reguluje ustawa o pracownikach samorządowych – wskazuje Agnieszka Rzetecka-Gil, radca prawny, ekspert w dziedzinie samorządowego prawa pracy. Zgodnie z jej art. 35 stosunek pracy tymczasowo aresztowanego pracownika samorządowego ulega zawieszeniu z mocy prawa. W okresie tego zawieszenia zainteresowanemu przysługuje połowa wynagrodzenia, które otrzymywał do dnia tymczasowego aresztowania.

Na uchwałę rady stwierdzającą że mandat wygasł, wójt może wnieść skargę do sądu

– W razie umorzenia postępowania karnego przeciwko wójtowi należy mu wypłacić pozostałą część wynagrodzenia. Tak samo, gdy wójt zostanie uniewinniony – wyjaśnia mec. Rzetecka-Gil. – Jeśli jednak sąd warunkowo umorzy postępowanie karne przeciwko pracownikowi samorządowemu, ta pozostała część wynagrodzenia nie zostanie mu wypłacona – dodaje. Do tymczasowo aresztowanego wójta nie znajdzie zastosowania również art. 66 § 1 kodeksu pracy.

Zgodnie z nim umowa o pracę wygasa z upływem trzech miesięcy nieobecności danej osoby w pracy z powodu tymczasowego aresztowania. – To dlatego, że stosunek pracy z wyboru rozwiązuje się wyłącznie po wygaśnięciu mandatu i nie mają do niego zastosowania przepisy dotyczące umowy o pracę – tłumaczy mec. Rzetecka-Gil.

Kiedy przestaje być wójtem

Kiedy zatem wójt straci mandat? Z pewnością w razie skazania prawomocnym wyrokiem sądu za umyślne przestępstwo ścigane z oskarżenia publicznego. Jest to bowiem przesłanka powodująca utratę biernego prawa wyborczego.

Warto przy tym zaznaczyć, że wygaśnięcie mandatu nie następuje z mocy ustawy, ale musi zostać potwierdzone uchwałą rady gminy. A gdy ta podjęcia uchwały odmawia – zarządzeniem zastępczym wojewody.

Zarówno uchwała, jak i zarządzenie podlegają zaskarżeniu do sądu administracyjnego.

– Jeżeli przedmiotem skargi jest uchwała rady, to mandat wójta wygasa z chwilą uprawomocnienia się wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego oddalającego skargę – zaznacza prof. Andrzej Szewc. – Gdy zaś zaskarżone zostaje zarządzenie zastępcze, jego utrzymanie w mocy przez sąd powoduje, że staje się ono prawomocne, a w konsekwencji mandat wygasa z dniem wydania tego zarządzenia – mówi.

W ocenie prof. Szewca taki „zawieszony" wójt nie ma prawa do wynagrodzenia w okresie zawisłości jego sprawy przed sądem administracyjnym.