Krajobraz pod szczególną ochroną

– Są to grunty rolne i taki ich charakter jest w studium utrzymany. Ograniczenia są związane z charakterem tego obszaru, położonego w Nadmorskim Parku Krajobrazowym – powiedziała sędzia Małgorzata Stahl, uzasadniając wyrok NSA oddalający skargę kasacyjną Tadeusza K.

Nie jest to pojedynczy przypadek. W 1992 r. rolnicze spółdzielnie produkcyjne wydzieliły 800 działek, po 500–700 mkw. każda, i sprzedały je nabywcom z całej Polski. Działki były rolne, ale po zmianie planu miały się stać rekreacyjno-budowlane. W tym samym roku wojewódzki pomorski konserwator zabytków w Gdańsku rozpoczął postępowanie zakończone w 2005 r. decyzją o wpisaniu tzw. układu ruralistycznego Karwieńskich Błot I i II wraz z otoczeniem, czyli sieci melioracyjnej po Holendrach osiadłych tu w XVI w. , do rejestru zabytków woj. pomorskiego.

Od tej pory wojewoda pomorski unieważniał każdy miejscowy plan przewidujący zmianę przeznaczenia tych terenów. Restrykcyjne ograniczenia możliwości zabudowy i rozbudowy, podziałów gruntów, stawiania domów letniskowych oraz kilkaset nakazów rozbiórki budynków uznanych za samowolę budowlaną wywołały liczne, z reguły oddalane, skargi właścicieli działek do wojewódzkich sądów administracyjnych w Gdańsku i w Warszawie oraz do NSA.

Konfliktem zajmował się rzecznik praw obywatelskich, a poseł Jerzy Borowczak żądał w Sejmie przysłania do Karwieńskich Błot komisji z Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego, która by oceniła faktyczną wartość zabytkową terenu. Istnieją bowiem wątpliwości co do trafności decyzji w sprawie wpisu do rejestru zabytków. A miejscowość o charakterze obecnie turystycznym nie może się zmienić w rolniczą i stracić możliwość dalszego rozwoju.

Mimo to minister kultury i dziedzictwa narodowego odmówił w 2012 r. wykreślenia ponad 1,2 tys. ha, o co starały się władze gminy Krokowa, z rejestru zabytków. W październiku 2012 r. WSA w Warszawie oddalił skargi właścicieli działek na tę decyzję. W konsekwencji WSA w Gdańsku i NSA oddalają również skargi na nakazy rozbiórki.

W internecie opublikowano natomiast wzór pisma wzywającego pomorskiego wojewódzkiego konserwatora zabytków jako reprezentanta Skarbu Państwa do wypłaty odszkodowania z tytułu utraty wartości nieruchomości w Karwieńskich Błotach I i II wskutek ich wpisu do rejestru zabytków.